Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Folkemusikere og folkedansere i Numedal
Han var med på tre kappleikar i Flesberg, dei tre siste åra han levde.
Av dei som lærte av Kjetil må nemnast Halvdan Øyberg, som vart svært god spelemann.
Kjetil laga etter kvart fleire feler, om lag 10 i alt.
Han var arbeidskar til det siste, døde av hjernebløding.
Halvdan Øyberg og Olav K. Bratås gjekk føre kista i gravferda hans og spela syrgjemarsj.
Stuvstad, Nils O. (1909-1980) Flesberg
Sjøfløyte, durspel, fløytemakar
Nils er i folkemusikksamanheng fyrst og fremst kjend for si fløytemakarverksemd.
Men han kunne spela hardingfele, laga ei fele òg. På sine eldre dagar tok han opp att både
fløytemakeri og spelinga. Det var vel aller mest toradar og fløyte han spelte då. I yngre år
spela han hardingfele, mange gonger til dans saman med Ole O. Hamre som spela trekkspel.
Læremeistrar på fele hadde han både heime og i bygda elles, Erik Deildok i Rollag budde
heller ikkje langt unna.
Nils var ein av desse brørne frå Stuvstad som alle var framifrå handverkarar og
instrumentmakarar. Etter eit radioprogram der broren Herleik spela på sjøfløyte fekk
fløytespelet ein ny kveik. Unge folk som høyrde dette ville ha slike fløyter og Nils måtte lage
dei, fleire hundre fløyter vart det etter kvart. Per H. Midtstigen og Steinar Ofsdal var dei som
gjorde fløytene og musikken mest kjend. Plateutgjevinga ”I heitaste slåtten” fekk
spelemannspris og på mange av melodiane på plata var sjøfløyta med. Eit fjernsynsprogram
vart det òg, og etter det var Nils landskjend som fløytemakar.
Attåt alt det nemnde vart Nils hugsa som altmogelegmannen som det er lettare å nemne det
han ikkje gjorde enn alt han kunne.
Stuvstad, Niri (1916-1990) Flesberg/Skoger
Hardingfele
Han var den yngste av Stuvstad-brørne og var fødd i 1916. Niri var ugift og døydde i 1990.
Fyrst var han nok med brørne noko med tømmermannsarbeid, og elles var det gardsarbeid,
men i 1943 flutte han til Skoger. Til å byrje med arbeidde han på Konnerud trevarefabrikk
som broren Herleik dreiv saman med ein annan. Då det blei slutt, arbeidde han ei tid på
Gulskogen gullistfabrikk ved Drammen og ei tid i Lier sparebank. Niri var ikkje sterkhelsa,
han gjekk med tida over på uføretrygd.
Niri tok til å spela i 14-15-årsalderen, og fekk etter kvart eit repertoar på nær 150 slåttar.
Han lærte nok ein god del frå grammofonplater og elles noko frå forskjellige spelemenn. Av
Hellik Juveli lærte han slåttar etter Anders Ødegaarden.
Om Niri er det sagt at han kunne ha blitt verkeleg storspelemann. Men han gjekk sine eigne
vegar og tok til med forskjellig forsking og eksperimentering. Mest kjend er han vel for dei
store felene han laga med 6 og 7 strenger. Han laga 2 slike, og han arbeidde svært med
desse, hadde dei opp mange gonger. For å få spela på dei måtte han òg arbeida ut eit system.
Dei blei nok meir krevjande å handtera enn ei vanleg hardingfele. Noko av føremålet var å
koma noko djupare ned i toneskalaen. I notatane etter han skriv han at det var eit ynskje å
lage ein hardingfelecello.
Til felemakararbeidet laga Niri seg sjølv ei mengd spesialutstyr. Både dette utstyret og 7strengsfelene
blei levert til Folkemusikksenteret i Prestfoss, Sigdal etter at Niri døydde.
Niri laga tidlegare nokre vanlege hardingfeler òg.
Om somrane tok Niri seg gjerne turar oppatt til Flesberg. Då fann han styrke i eit
seteropphald vestpå fjellet. Han tok òg gjerne ein stopp hos spelemenn, for eksempel hos Olav
K. Bratås og Halvdan Øyberg.
Stuvstad, Ole Herbrands. (1866—1950)
Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011.
158