Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Recommendations

Info

Folkemusikere og folkedansere i Numedal Kjersti kom frå Botnanplassen i Lyngdal, og kom til Rollag som tenestejente i 1885. Der kom ho i kontakt med Viil Stærnesplassen og blei nok mykje påverka av henne. Dei var begge sterkt religiøse, så det var vel mest salmar dei song. O.M. Sandvik skriv i ”Norske bygder”, Numedal: Kjersti er ein av dei som best har bevara tradisjonen om de ofte eiendommelige melodier. En rekke av Kjersti`s melodier bygger tydelig på en kirkelig orginal, andre er varianter av de gjengse folketoner. Men syngemåten er stedegen med stemning av eldre stil, den såkalte ”kirketone” gjør seg gjeldende i skalaene (dorisk, mixolydisk o.s.v.) Det er charme over rytmen og de fine små melismer. Sitat slutt. Kjersti`s tekster er fra H. J. Myhrebø`s ”Kjernen. En salmebok til Guds Ære”. Nedskrevet av O.M. Sandvik: Du hjertens fryd for rene sjæle Guds igjenfødte, nye, sjele Mitt hjerte skal brende som offer i ilden Hvad er det godt at lande, i himlens søde havn. Torstein Knutson Løytnantsdreng (1805-1887) Nore Hardingfele, vokal Torsten var nest etter Pål den mest vidgjetne av dei fire Løytnantsdrengbrørne. Han skulle spela venast av dei, men var stillare av seg og dreiv kanskje ikkje så mykje med fela som Pål og Gunnar. Torstein og Pål Løytnantsdrenger spela ofte saman i store bryllaup, og da vart det sagt at maken til musikk hadde ingen hørt her i dalen. Torstein hadde og evner i annan lei enn felespel. Han tala og song i likferder, og han var kjøkemeister i bryllaup. Han var klokkar og kyrkjetenar i Nore, og han heldt skule eit bel. Vi tek med ei lita hending frå Nore gamle kyrkje etter at Torstein hadde slutta som klokkar. Presten Stang var nett komen på stolen, og kona hans låg heime og venta eit barn. Stang kunne sjå vindauga i bygningen der ho låg frå preikestolen og var svært spent og nervøs. Plutseleg kjenner han eit napp i prestekjolen. Da han snudde seg, såg han gamle Torstein nedunder seg, og han sa med låg røyst. E sku helse presten me at frua no ha fått ei stor jente. Sikkert ein temmeleg uvanleg bodskap å få på preikestolen. Elles var Torstein rokkemakar som brørne sine, Pål og Gunnar. Han dreiv òg som snikkar og dreiar ved sida det vesle jordbruket sitt. Torstein var på mange måtar ei motsetning til broren Pål. Han var alvorsam og fredeleg, vennesæl og svært glad i born. Men han kunne òg vera morosam. I det heile var han akta og avhalden av alle som kjende han. Torstein var ein velvaksen og sterk kar, høg av vekst og breiskuldra, stort hovud og andlet som var kopparra. Han såg godmodig ut, og ein kunne knapt tenkje seg at han hadde vori i slagsmål. I 1833 gifta Torstein seg med Jøran Nilsdotter Mogen frå Veggli. Dei fekk desse borna: Johanne (1836-1844) og Johanne f. 1846, d. fire veker gammal. Begge var fødde i Øyanhaugen (Sælebakkeiet) Dei flutte seinare til plassen Nordre Åmot der dei budde til dei døydde. Torstein er kanskje best kjend under namnet Torstein Åmot. Han og kona levde i små kår, men dei var strevsame og hadde såleis si rimelege utkomme. Siste gongen Torstein spela i bryllaup, i juli 1844, gjekk det så sørgjeleg til at dotter hans drukna. Torstein tok seg svært nær av dette og heldt seg sidan mykje til boka. På grunn av synet som rådde på felespelet i den tida, la Torstein bort fela for godt. Han brende ho, seiest det, til skade for seg sjøl og den nasjonale tonekunst. For nå hadde han verkeleg noko å tolke på fela. Han rådde elles folk frå å byrja å spela ”fer då fær du 'kje hug te ana”, sa han. Det hende at han kunne glømme seg bort og nynne på ein feleslått når han sto og arbeidde. Men Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011. 168
Folkemusikere og folkedansere i Numedal brått hugsa han seg og tok til på ei salme i staden. Kristenlivet hans var ikkje mørkt og sjukleg, men sidan felespelet i den tida var nær knytt til dans og drikk, slagsmål og andre utskeiingar, er det ikkje så rart om han syntest det var rett å rive seg heilt laus frå det. Torstein fekk ein brå død. Han stupa på vegen med han leidde ei kyr. Det var i februar 1887. Han har eit fint ettermæle. Løytnantsdrengene var meisterspelemenn som har skapt ein eigen skule og tradisjon. Og knapt hadde dei vel våga seg til å kappspela med Myllaren, slik vi veit at i alle fall Pål gjorde, hadde dei ikkje vori noko meir enn vanlege spelemenn. Heller ikkje hadde vel Myllaren vori så huga på å høyre dei med mindre. (Vinje. Skrifter i utval 1883. B.1, s. 27-28). Litteratur: Loftsgaard, T.K. : Nore i forn og nye B. 3, s. 1579,1628. B. 4, s. 1717, 1719-1720, 1863-1864, 1997-1998. Flatin, Tov. : Gamalt frå Numedal B.7, s. 75-77 Torstein var den yngste av Løytnantsdrengjin. "Du må kje byne å spela, for da fer du kje hug to ana", skal han ha sagt ein gong. Gudfryktig som han var, trudde han vel at spelinga hadde noko med at han og kona Jøran Nilsdotter Mogan mista dei to dotrene sine, berre 4 veker og 8 år gamle. Den sistnemnde, Johanne, drukna ved Lindtvedt da Torstein var beden dit medan han hadde bryllaupsspeling på Guterud i juli 1844. Etter dette la Torstein fela bort for godt og heldt seg i staden til salmebok og bibel. Men det hende at han gløymde seg bort og nynna på ein feleslått medan han arbeide. Brått hugsa han seg og tok til på ei salme i staden. Om spelet til Torstein er det sagt at han leika venast av dei fire brørne og hadde kan hende den største musikkgivnaden av dei alle. Men han var stillare av seg og dreiv ikkje så mykje med fela som Pål og Gunnar. Men ein gong hadde han spela i eit festleg lag i prestegarden. Då hadde res. kap. Wisnes svinga seg så i dansen med kona si at dei datt overende. Torstein og Jøran livberga seg godt på dei plassane dei budde, Øyanhaugen, Brubakken og Åmot. Han var ein flink arbeidsmann. Ved sida av gardsbruket dreiv Torstein og som rokkemakar og snikkar. Etter at han kom til Åmot 1 1857 var han klokkar ved Nore kyrkje fram til 1868. Han var og lærar ei tid. Som den godlynte og vennesæle mannen han var, har han eit fagert ettermæle. Trondrud, Ragna f. Løitegaard (f. 1922) Trondrud, Tov (1916—2002) Nore. Dans Filma av Rff i 1982. Troppen, Knut Peders. (1869—1951) Nore/Kongsberg. Hardingfele Var av Løytnantsdrengætt. Fekk poliomyelitt i ung alder, spela likevel. Festa bogen til høgre handa med ein strikk, og med olbogen på kneet fekk han bogen til å gå ved å lea på beinet. Knut var fødd I Nore men flytte til Kongsberg i 1896. Han var av Løytnantsdrengætt. I ung alder fekk han poliomyelitt, men speling vart det likevel. Han festa bogen til høgre handa med ein strikk og med olbogen på kneet fekk han bogen til å gå ved å røre på beinet. Tryterud, Anne Knutsd. (f. 1844) Nore/Rollag. Lur Kjend for å vera flink til å blåse på lur. Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011. 169
Page 1 and 2:
Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118: Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 167: Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 191: Folkemusikere og folkedansere i Num
show all

Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?