Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Recommendations

Info

Folkemusikere og folkedansere i Numedal Ødegaarden spela visst aldri på kappleik, men det er mange rosande ord om konsertane hans. «Det er snart latter, snart gråt i spelet hans, kanskje mest av det siste», var det ein som skreiv. Det var forresten synd at Ødegaarden ikkje spela inn grammofonplater. Han hadde lett for å lære, lett for å spela og ein fin teknikk. Ødegaarden skal ha arbeidd godt over 600 feler. Ein kan ikkje innestå for kor påliteleg dette talet er. Men mange spreidde han omkring både her i landet og i Amerika. Ein gong gjorde han feler til eit heilt orkester der. Det finst bilete frå felemakarverkstaden hans i Amerika. Og da hang det fullt av feler på veggene. Det kan vel vera at nokre var til reparasjon. Flesberginger på busstur i Amerika i 1996 møtte ein spelemann i ein av stadene Ødegaarden hadde vore. På spørsmål om han hadde fele laga av Anders Ødegaarden, kom svaret fort, nei det er for dyrt for meg, dette er ei tysk skolefele. Han fekk diplom og sølvmedalje for felearbeidet fleire gonger. Ei fele fekk han sølvmedalje for på jubileumsutstillinga i Kongsberg i 1924. Ødegaarden kom att frå Canada i 1936, og han hadde da dessverre begynt å bli noko åreforkalka, noko som drog på etter kvart. Derfor gikk det attende både når det galdt spel og felearbeid. Men han heldt likevel fram med det. Han reiste omkring og opptrådde i indianardrakt. Han hadde budd i nærleiken av eit indianarreservat siste gongen han var i Amerika. «Den hvite squaw» var eit musikkstykke som hadde si soge. Bunaden (gråtrøyekleda) sine selde han til eit norsk-amerikansk museum. På sitt beste var Ødegaarden truleg i åra rundt fyrste verdskrig. Litt før 1920 døydde to av sønene hans, og han heldt oppe med speling ei tid da. Dessutan arbeidde han noko ved Vinoren gruver, ikkje det beste arbeid for ein felespelar. Dei to sønene som døydde i ung alder, var gode spelemannsemne. Elles er det ingen i familien som har tok opp arven, bortsett frå to dottersøner som spela litt til «husbruk». Anders var noko av ein filosof og ein skarp menneskjekjennar, seiast det. Han var religiøst innstilt. Den siste tida han levde var det blitt ritual for han å spela ein slått han hadde laga, ved midnattstid kvar einaste natt. Det er sikkert riktig at mennesket også gjennom musikken kan ha sitt sinn vendt mot den allmektige. Ole Bull sa det om lag slik: «Når jeg vil tale med min Gud, tager jeg min fiol». Ødegaarden slo seg ned på Svartås, Kongsberg, hos dotter si da han kom att frå Canada. Der døydde han i februar 1943, og han er gravlagd på Kongsberg. Etter hans ønskje la dei to feler med i kista. Kona hans. Anne, levde etter han. Ho døydde i 1953, og er også gravlagd på Kongsberg. Ødegården, Halvor Gunnars. (1854—1925) Ødegården, Peder Gunnars. (1858—1894) Ødegården, Syver Gunnars. (1847— 1898 ) Veggli/USA. Hardingfele Peder fullgod spelemann alt i konfirmasjonsalderen. Vart kalla bygdas beste spelemann, spela særleg Skjellerud-spel. Det vart sagt at han og Skjelleruden spela så likt. Gjekk i musikklære i USA hos ein berømt musikkpedagog, spela mykje i teater og anna underhaldning. Brørne Halvor og Syver også gåverike spelemenn. Alle brørne reiste til USA. Peder var full spelemann alt i konfirmasjonsalderen. Og da han fyrst var konfirmert og ok til å spela i danselag rundt i bygda, vart han snart kalla bygdas beste spelmann. Det var særleg Skjellerud spel han spela. Dei sa han og Skjelleruden spela so likt at det ikkje var råd å vita kven at dei som spela. Ola Glaim kjente han godt og hørte han spela i Amerika også. Ein gong hadde han spela for nokre verkelege ”musikskjønnere” tilstede. De gav Peder det vidnesbyrd at han var den Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011. 182
Folkemusikere og folkedansere i Numedal flinkeste spiller på hardangerfele som de hadde hørt. Han spilte høit og tonerne var rene og klare” Peder gjekk i musikklære i USA hjå ein berømt musikkpedagog. Det førte til at han spela mykje i teater og anna underholdning. Far hans var kry av spelinga hans og kytte i notespelinga hans. ”no spelar han etter notar og notar igjen” Brørne Halvor og Syver var også begava spelemenn, dei reiste og til USA. Øia, May Toril f. Bakken (f. 1947) Svene. Dans, vokal, durspel Lærte dansen av foreldra Liv og Thorleif Bakken, var med på kursa dei deltok i, m.a. med Jan O. Dokken. Har delteke på kappleikar og på Landskappleiken med numedalsspringar. Det er gjort opptak der ho syng. Spelar òg durspel. Lærte dansen frå 1957 av foreldra Liv og Thorleif Bakken og var med dei på kursa dei deltok i, bl. a. på Svenesund med Jan O. Dokken. Ho har delteke på kappleikar, m.a. landskappleiken Vågåmo 1964 med numedalsspringar og med telegangar i Bergen 1965. Øktedalen, Kristi f. Hjalland (f. 1902) Øktedalen, Ole Ols. (1899—1986) Nore. Dans Gode dansarar. Dansa runddans og skotska springar. Kristi dansa springar med Kittil Hvaale på Kongsbergmarken rundt 1925. Dansa til ho vart nesten 100 år. Lærte dansen til eigne born. Filma av Rff i 1982. Ole son til Ole Toreson og Gunhild Olsd. Øktedalen, sjå under. Øktedalen, Ole Tores. f. Sporan (1860—1954) Øktedalen, Gunhild Olsd. (1869—1929) Øktedalen, Lars (1908 — 1964) Øktedalen, Nils (f. 1912) Nore. Dans Foreldra Ole Toreson og Gunhild Olsd. og sønene Lars, Nils og Ole alle kjende som gode dansarar. Ole dansa «snu kaffebrenner`n» som tydde at han snudde springarsnuen motsols. 1 Øvstrud, Gunnar (1913—2005) Veggli. Hardingfele, dans Son til spelemannen Peder Øvstrud. Var berre tre år da faren døydde, lærte m.a. av Gunnar i Søre Kongsjorden. Spela svært fint og reint, mista ytste leden på venstre veslefing utan at det gjekk mykje ut over spelet. Lærte dansen truleg på kurs med Birger Langeid. Under krigen leigd inn som spelemann til leikarskeid som Kristiane Lund heldt saman med Rollag NS. Spela nokre kveldar, men fekk eit brev ein kveld: «Som den gode nordmann vi vet du er så burde du holde dig for god til å drive den slags spil sammen med den stripete frk Lund.» Slutta då. Lærte springar av Klara Semb på kurs. Var med på fleire kurs, truleg òg med Birger Langeid. Gunnar var berre tre år da faren døydde og har ingen erindring om spelet hans. Men han voks opp i ein del av bygda der felemusikken sto svært sterkt, så det var mange å lære av. Særleg Gunnar i Søre Kongsjorden lærte bort mykje til Gunnar. Av honom kjøpte også Gunnar ei Gunder Hellandfele som fylgde han heile livet. 1 I ”Takt og tonar” har det å snu kaffebrenner`n blitt tillagt Ole Olson. Det er ikkje riktig. Det var Ole Toreson som gjorde dette. Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011. 183
Page 1 and 2:
Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132: Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 181: Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 191: Folkemusikere og folkedansere i Num
show all

Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?