Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Recommendations

Info

Folkemusikere og folkedansere i Numedal Aarbok for Numedalslaget 1921,s.57-63,67-60 Aarbok for Numedal, Kongsberg og omegn lag 1934, Numedalsdelen, s. 11-12, 33. Loftsgaard, T. K.: Nore i forn og nye, B.4, s. 1996-1997, 1841-1842. Spelemannsbladet 1967, nr. 6, s. 14 - 15 Brev frå Gerhard B. Naeseth, Madison, Wis.-79 A. O. Vinje skreiv ein gong om Myllarguten at han "gjor reiser til Kongsberg markes og "kappspiller" med numedoler og tinndoler som Knut Luras og "Løytnantsdrengen". 5. Denne Løytnantsdrengen var Pål. Det seier mykje om Påls omdømme som spelemann at ein storkult som Myllarguten ville kappspela med han. Pål hadde spel etter far sin, med likt med brørne sine lærte han nok mykje på Kongsbergmarken. Det er og sagt at Myllaren skulle ha vitja Pål. Men Pål reiste og ut og vitja andre. Han har vore like til Møsstrond og vitja den andre store meistaren i Telemark, Håvard Gibøen. Dei var gamle vener frå Kongsbergmarknaden, storspelemenn som dei var. Det er mange soger knytt til Pål og meisterspelet hans. Best spela han når han fekk stakkane til kvinnfolka til å stå som segl for full bris og svinga seg i takt med spelet og trampinga. Var det nokon som dansa keiveleg så kunne han vera frampå og gjera ap med dei, medan han sjølv spela. Han kunne og sitja og snakke med folk når han spela, slåttane gjekk like fullt. Pål var glad i ein dram og hamna ofte i slagsmal når han spela i danselag og bryllaup. Men han var ingen kjempekar, så det hende han fekk bank. Det er fyrst med Pål at slåttenamn kjem fram i ljoset. Han kunne mange slåttar og han dikta slåttar sjølv. Den mest kjende av dei er Vegglijenta. I 1843 reiste Pål med kona Ingebjørg Gladheim og dei 4 borna til Amerika. Med på flyttelasset var sjølvsagt fela, og med seg tok han nok mange slåttar som ikkje sidan har vore spela i Numedal. I det nye landet heldt han fram som rokkemakar, med likeså naudsynt for han og landsmennene hans var felemusikken. Han spela i barnsøl og bryllaup og lækte vel nokre av dei sår av heimlengt og saknad som mange nordmenn hadde. Det siste bryllaupet Pål spela i var da ein i Myhlifamilien frå Hallingdal skulle gifte seg. Det var eit bryllaup av det gamle slaget, og Pål vart henta langvegsfrå for å spela. Omdømmet hans som spelemann hadde vandra fyrst til Hallingdal og sidan over havet. I eit brev heim vart det fortalt at "Påls fele gav klang som den hadde gjort i de forlengst hensvundne ungdomsdage - og den gamle felespilleren følte sig i disse stakkete dage som ung igjen". 6. Dei siste leveåra budde Pål hos dotter si, Ingebjørg, i Rock Run på grensa mellom Illinois og Wisconsin. Pålson, Ola (1771-1847) Flesberg Hardingfele Ola var skreddar, eit yrke han hadde lært av Hellik Åsland. Etter at Ola gifte seg med Jøran Torsteinsdotter rudde dei seg ein plass under Søre Åsland som vart kalla Pålsonplassen. Der budde dei heile si levetid. Dei fekk fire døtrer, Ingebjørg, Kari, Marit og Jøran. Ola hadde så mange køltute (hornlause) geiter, når dei kom rekkjande heim, så sa han: ”Der kjem køltun mine”. Så fann folk på å kalla døtrene hans køltur òg. Dette klengenamnet vert hengjande ved i fleire ættledar seinare. Jøran Olsdatter vart andre kona til Gullek Spellemann. Ola må ha vori ein dugande spelemann. Det er mange slåttar som vert kalla Pålson-slåttar, og det er vanleg meining at han dikta slåttar. Han var av spelemannsætt, bror til farfar hans var den eldste kjente forpaktarspelemannen her i bygda, Lars Kristenson Skudsvik. Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011. 132
Folkemusikere og folkedansere i Numedal Kven Ola lærte spelet av er uråd å seie sikkert, men truleg frå Lars Kristenson. Han var 30 år då Lars døyr i 1801. Andre forpaktarspelemenn som Stemning og Rindom karar har han sikkert også høyrt. Dei levde mellom 1740 og 1828. Truleg var han òg på Kongsbergmarken og kom saman med spelemenn der. Segna seier om Pålson, som om mange andre dugande spelemenn, at han hadde lært av Fossegrimen. Han skulle ha kasta eit kjøttår uti ein høl i Bjorvasselva. Hølen heiter Pålsonhølen den dag i dag. Pålson var i Rustand med skreddering ein sumar. Det var om lag midt i 1830-åra. Han var åleine og tok fela og spela om kvelden. Da spela han uavbrutt til sola spratt. Han var oppslukt i spelet og merka ikkje at tida gjekk. Han spela mykje i bryllaup, og han tente visst mange pengar med spelinga si, men etter den oppfatning som var då, så var desse pengane syndige. Men Pålson leigde hjelp for pengane og braut opp ny jord til plassen sin. Det var ein gong Pålson kom austantil og skulle over Kjella. Han hadde to feler med seg. Han var i fylgje med Levor Solum, og han bar den eine fela. Men da dei skulle løype ned Kjellebakkane, så torde ikkje Pålson løype med den fela han hadde. - Je får ta den au je, sa Levor. Så løypte han med ei fele under kvar arm ned bakkane til Flesberg. Ole Olson Høymyr, høyrde som ung Pålson spela i ein dansesamankomst i plassen Rosenlund under Bringe. Ola Pålson døydde 11. mai 1847. Rabben, Berit Olsdotterf. Sether (1881-1962) Flesberg/Kongsberg Dans Berit var svært god til å danse. Ho er med på Lågendalsfilmen frå 1926. Der var også sonen Eivind med. Berit dansa mykje saman med Kittil Dyrebu. Det var eit syn så flinke dei var, sa folk. Berit var elles med å danse til oppvisning mange gonger. Sonen, Ole (1904-1974), som for til Canada i 1926, var òg god dansar. Berit var av dansarfolk frå Setra. Rabben, Eivind O. (1902-1984) Flesberg/Canada/Kongsberg/Svene Dans Eivind var særs god dansar heilt frå unge år. Han er med på Lågendalsfilmen frå 1926, der han dansar både springar og halling. Eivind var levande interessert i folkemusikk og dans, og fyrst i 1980-åra var han med på å skrive ned springaren saman med fleire i Kongsberg spelog dansarlag. Ramstad, Hellek (1837—1928) Lyngdal/Sigdal/USA. Vokal God songar, hadde ei stemme som høyrtest over all larm, tralla mykje til dans. Til Amerika i 1869. Hellek var frå Bråtavika under Bråta, men tok namnet Ramstad då han tente på Ramstad i Sigdal. I 1869 drog han med familien til Amerika, og tre år etter drog mor hans over òg. Flesberg-boka b. 3, sitat: Heime hos Hellek samla ungdommen seg til dans. Hadde dei ikkje spellemann, kunne han sitta og tralle for dei heile natta, og han hadde eit mål som hørtes over all larm. Humøret skifta. Han var lett å fornærme, men au lett å smigre, så han kom i godlag att. Ransåsen, Levor Gulleks. (1788—1857) Flesberg. Dans Dansemeister, dikta òg ei kjærleiksvise som vart populær. Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011. 133
Page 1 and 2:
Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82: Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 131: Folkemusikere og folkedansere i Num
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191:
show all

Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?