Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Folkemusikere og folkedansere i Numedal
både i Spelemannsbladet og i lagsavisa til Numedal Spel- og dansarlag. Så her blir han berre
omtala i korte trekk.
Steingrim Haukjem er langt meir kjend enn Steinar Gladheim, fyrst og fremst fordi han levde
nærare opp mot vår tid, og han fekk så mange fleire leveår. Dessutan er det også tidlegare
skrivi litt meir om han, sjøl om han ikkje var den som stakk seg fram.
Steingrim var fødd 13. september .1897 og døydde 8. juni 1968. Foreldra hans var Helge
Steingrimsen og Liv Tovsdotter Haukjem. Iallfall faren var mykje interessert i felespel. Anders
Ødegaarden heldt konsert på Haukjem ein gong, og da hadde han med seg to feler han hadde
laga. Han kalla dei Tvillingfelene. Far til Steingrim kjøpte den eine til Steingrim, og det var
da det vart fart i spelinga. Kan elles nemne at Ødegaarden var mykje på Haukjem. Og
Steingrim vitja Ødegaarden fleire gonger.
Steingrim hadde musikkgivnaden både fra fars- og morssida. Morbrørne, Tov og Kjetil, spela
fele, og det var av dei Steingrim lærte det aller fyrste.
Elles vart det Steinar Gladheim som vart den viktigaste læremeisteren til Steingrim i
ungdommen. Steinar hadde eit kraftig og helst noko hardt spel, og Steingrim hadde nok og det
i yngre år. Det blei mykje speling. Steinar var til Haukjem støtt og stadig om kveldane. - Da
ska' e' sei det let på eit lite rom. E' sat nedunder heilt fjetra, fortel Ole, bror til Steingrim. Det
var visst rundt 30 slåttar Steingrim lærte av Steinar Gladheim. Han døydde med Steingrim
var ved Garden (militære). Det kunne vel ingen tenkje det skulle gange slik, sa Steingrim.
Steingrim spela mykje, og som ung drog han og ut på konsertferder. Og det vart mykje besøk
hos spelemenn. Han vitja m.a. Knut Dale i Tinn og Halvor Høyseth og faren, Gunleik, i
Hovin. Vinteren 1920-21 kjørte han tømmer hos Truls Ørpen, Krødsherad. Ørpen skreiv opp
kring 30 slåttar etter han den gongen. Seinare skreiv og Arne Bjørndal opp slåttar etter han.
Haukjem kom saman med ei rad spelemenn, ikkje minst i Telemark. Men også i Sigdal,
Hallingdal og sikkert andre stader. Der er tydeleg å merke at han hadde eit stort repertoar av
teleslåttar. På fleire forskjellige konsertplakater er hovudslumpen slåttar med tradisjon frå
Telemark.
Det er forresten artig med eit lite minne frå ein kappleik på Kongsberg-marken (1963). Det
var sett opp ein pokal til minne om Knut Lutås, den kjende spelemannen og rosemåleren frå
Tinn. Den eine etter den andre spela. Det var temmeleg mykje uro i salen på det gamle
Arbeidersamfundet. Tilhørarane konsentrerte seg ikkje til overs, og bak i salen satt fleire
halvfulle og prata. Men da Steingrim tok til, vart det stilt som i ei kyrkje. Det var verkeleg rart
å legge merke til. Det måtte vera noko i spelet som greip. Steingrim spela nok svært godt den
gongen, og det vart han som drog av garde med pokalen.
Steingrim spela mykje på kappleik. Han var med på dei fleste kappleikane til Numedal
fylkeslag, men og på kappleikar mange stader utanom Numedal. Han tok mange fine premiar,
men endå kan ein nok seia at det var ikkje på kappleikane han kom best til sin rett. Ein gong i
slutten av 1950-åra som han skulle til Notodden på kappleik vitja han Olav Bratås på turen
bortover. Da spela han verkeleg godt etter det han sa, og han hadde sagt til Steingrim - ja slik
må du spela på Notodden i mårå au. - Det kan e' nok ikkje lova de', svara Steingrim da. Det
blir sagt at Steingrim hadde eit rikt og vanskeleg spel. Han varierte og improviserte og var
vel ikkje av dei lettaste å lære av. Likevel må vi vera takksame for at fleire har gått inn for å
føre arven hans vidare. Her skal berre nemnast Sigurd Frogner som nok er den som fekk lært
mest.
Steingrim Haukjem er sikkert ein av dei største spelemenn i Numedal på 1900-tallet. Han
gjorde og mykje for å representere dalen utetter med musikken sin, Han har også laga slåttar,
iallfall ein fin springar som heiter Kravikfjorden. Og elles har han spela mykje på band, bl.a.
for Norsk folkemusikksamling ved Universitetet i Oslo. Dessverre har ikkje NRK særleg
vellukka opptak med han.
Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011.
72