Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Folkemusikere og folkedansere i Numedal
Nærlieie'n, etter Hakkelberg'n, etter Paul Lia osv. Ein kunne verta mållaus. Desse
slåtteformene klarte han å halda klårt fråskilde heilt til sin døyande dag, 89 år gamal. På
slutten av 1950-talet hadde han eit repertoar på 350-400 slåttar. «Sea vart det nå fleire au»,
fortalde han.
Mange av slåttane henta Hellik i Telemark, der fann han mange framifrå utøvarar og mykje
godt slåttestoff. Særleg stod Svein Løndal høgt i kurs, men òg sønene Olav, Einar, og Kjetil.
Dessutan fengde Gunnulf Borgen med sitt spel, det same gjorde Torkjell Haugerud, Halldor
Meland, Torleiv Bolstad og Dahle-karane i Tinn.
Både Gunnulf Borgen og Svein og Olav Løndal vitja Hellik i Flesberg. Då vart det mykje spel,
fortalde han.
Sjølv med mangfaldet i slåttar frå andre distrikt, klarte Hellik å halda Flesbergspelet «reint».
Han var svært nøyen med å halda dei forskjellige slåttar og former frå kvarandre. Trass i stor
kjærleik til andre hardingfeledistrikt, visste han å gje uttrykk for stor vørnad for spelet i
Numedal og dei som har vore trufaste mot numedalstradisjonen.
Hellik var sjeldan å høyra i radio, fyrste gongen var i eit program som Rolf Myklebust hadde
i 1957 med folkemusikk frå Numedal. Fleire innspelingar for NRK vart det ikkje før i 1974. I
1959 derimot var Arne Bjørndal på samlarferd att i dalen og gjorde opptak med Hellik. Han
spela då inn 36 slåttar. I siste halvdel av 1960-åra var Brager, opprinneleg frå Valdres, rundt
i Numedal og gjorde opptak med fleire spelemenn, m.a. Hellik.
Utanom folkemusikken brukte Hellik mykje tid på å ferdast i naturen. Han var ein ivrig jeger
og på alle måtar ein ivrig forkjempar for å verna naturen mot alt som kunne øydeieggja og
skipla balansen.
Juveli, Hellik Eivinds. (1877—1961)
Flesberg. Hardingfele
Sette spelet til Kittil Gladheim og Anders Ødegaarden svært høgt, lærte nokre slåttar av båe,
Narve Hytta òg eit førebilete. Spela ein vals kalla Dronninga av Engeland (heile namnet: Den
som dronninga av Engeland song då ho blei enke) etter Anders Ødegaarden. Spela lite til
dans. Hellik A. Juveli lærte springaren Greenslåtten av han. Eine sonen, Harald spela litt. (Per
H. Midtstigen er dotterson til Hellik.)
Kven Hellik lærte spel av er ikkje kjend, men han sette Kittil Gladheim og Anders
Ødegaarden svært høgt som spelemenn. Han hadde lært nokre slåttar av Kittil mens han var
med på Ulfstad å sette opp bygningen der. Hellik snakka òg om Narve Hytta som god
spelemann. Han spela nok ikkje så mykje til dans utiblandt Hellik, men naboen Hellik A.
Juveli fekk lære springare Greenslåtten av han. Ein annan slått folk hugsa han spela var
valsen han kalla Donninga av Engeland. Heile namnet var: Den som dronninga av Engeland
song då ho blei enke. Denne hadde han truleg hørt Lars Fykerud spela, eller lært av Anders
Ødegaarden. Hellik hadde fele som Anders Ødegaarden hadde laga i 1902.
Hellik og kona Viel hadde 10 born, eine sonen, Harald, spela litt.
Per Håvard Midtstigen, er dotterson til Hellik, spelar hardingfele, munnspel, toradar og
sjøfløyte og er svært god dansar.
Juveli, Knut N. (1865-1957) Flesberg
Sjøfløyte
Knut vart ei av kjeldene til sjøfløytespelet i Numedal i nyare tid. Radioprogrammet med han i
1954, som Liv Blydenstein fekk i stand, og seinare opptak som vart gjort av Niri H. Baklid,
Olav K. Bratås og Kjell Evju, er bruka av yngre fløytespelarar over mest heile landet.
Opptaka vart gjort mellom anna på 91-årsdagen hans, fingrane var mjuke og raske som på
ein ungdom, men Knut klaga seg for pusten
Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011.
90