Biografi over folkemusikarar og –dansarar i Numedal

Folkemusikere og folkedansere i Numedal
Wolland, Albertine g. Anderssen (f. 1900) Nore. Dans
Wolland, Torleif (1914—1989) Nore/Rødberg. Hardingfele, gitar, trekkspel, flatfele, piano,
orgel, durspel
Musikalsk syskenflokk. Torleif (Tollef) spela fele, Ingeborg g. Sevlejordet spela toradar,
Albertine g. Andersen svært danseglad. Torleif aktiv spelemann under krigen og ut på 1970talet,
spela både bygdedans og runddans på hardingfele. Spela helst i private lag, var lite i lag
med andre spelemenn. Medlem av Nore og Uvdal trekkspelklubb, spela m.a. i Texas-band.
Laga om lag 15 hardingfeler, fleire for born. På eldre dagar for lite dansing heime på
Rødberg, meinte Ingeborg og Albertine, så systrene reiste ofte til Drammen på gammaldans.
Torleif var aktiv som spelemann under krigen og ut på 1970-talet. Han var mest aktiv i
private lag og spela lite til dans ute. Han spela både bygdedans og runddans på hardingfele,
men var lite i lag med andre hardingfelespelemenn i området. Han var medlem av Nore og
Uvdal trekkspelklubb og spela mellom anna i Texas-band. Knut Sevlejordet i Steinberg har
kanskje nokre opptak med han på kassett. Torleif laga om lag 15 hardingfeler, og av dei var
fleire for born.
Ødegaarden, Anders Hellikson (1871-1943) Svene/USA/Canada/Kongsberg
Hardingfele
Foreldra var Hellik Helliksen Ødegaarden (1817-1905), småbrukar og skomakar, og Anne
Jokumsdotter (1826-1912) av Lindbo-ætta.
Han tok til å spela berre 6 år gammal, han sa sjølv: «Da je slutta å patte, b'ynte je å spela».
Han blei teki ut til å lesa konfirmasjonsbøna da han gjekk for presten. Det var skikken den
gongen at den flinkaste vart teki ut til det. Det gode handelaget synte seg tidleg. Alt 14 år
gamal laga han den fyrste fela.(Drammens museum) I 1887 laga han ei fele som Karl Hvila,
Kongsberg har hatt.
Faren var spelemann og like eins syskenbarnet Jokum Ravnaas. Ødegaarden skulle ha lært
mange slåttar av Jokum Ravnaas, som levde til 1890. Men faren vart gripen av Kari Heivekkinga,
og han slutta med spelinga. Hellik Rud var ein av dei få som dreiv med speling i
den tida Ødegaarden vaks opp, og han lærte mange gamle gode slåttar av Hellik. Seinare
råka han saman med framifrå spelemenn frå andre kantar og fekk impulsar frå dei. Særleg
må ein nemne Lars Fykerud. «Je har aldri sett slik hand over strengjin», sa Ødegaarden om
han. Ødegaarden utvikla sitt eige spel. Men han kunne likevel ha stor nytte av samver med
andre store spelemenn.
I 1893, 22 år gammal, drog han til Amerika. Rimelegvis kjende han Lars Fykerud før den
tida, frå Kongsberg. I Amerika var Ødegaarden utanom Lars Fykerud saman med fleire
dugande spelemenn, Hans Fykerud, bror til Lars og setesdølen Eivind Aakhus. Anders lærte
mange slåttar av meisterspelemannen Ole Naper frå Telemark. Det var i Leland, Iowa, andre
gongen Ødegaarden var i Amerika.
I Amerika dreiv Ødegaarden mykje med speling (konsertar) og felemakararbeid. Namn han
snakka om var Spring Valley, Madison, Milwaukee, Minneapolis, St. Paul, Grand Forks.
Fergus Falls og fleire. Det var mest i Wisconsin han reiste omkring og litt i Minnesota og
Dakota.
Det var i Statane han var både fyrste og andre gongen. Han var saloonkeeper (skjenkevert) ei
tid. Det er fortalt at han stundom måtte bruke brannslangar og spyle folka ut.
Fyrste gongen han var i Amerika vart han gift med Anne Torine Abrahamsdotter Reiersdal
frå Drangedal. Ho var av den mykje musikalske Homleid-ætta og var til god hjelp for mannen
sin i musikken.
Dei vart gifte i Amerika i 1894, og snart etter kom dei attende til Norge. Ødegaarden tok over
farsgarden i 1896.
Biografier samlet av Numedal Spel- og Dansarlag. Versjon: juni 2011.
180