Doküman - asmmmo

kredi mekanizmaları yaratabilmektedir.• ÇEVREEnerji alanına yatırım yapan şirketlerin kökeninebaktığımızda da bu durum doğrulanıyor zaten.Yalnız şu durumu da belirtmekte yarar var. HESüretim lisansı alan şirketlerin iki tür amacı var. Birincisiyeni bir değerlenme alanı olarak bu alanayatırım yapanlar, ikincisi ise kendi ara girdileri olanenerjiyi daha ucuza mal etmek için bu alana yatırımyapan şirketler.EPDK, Mayıs 2012’ye kadar olan süreçte 864 adetüretim lisansını 563 farklı şirkete vermiştir. Bu şirketlerinorganizasyon yapısı 593’ü anonim, geri kalanıda limited şirket biçimindedir. Üretim lisansıverilen 416 HES üretim gücü 10 MWm’in altındadır.71 ilde bulunan derelerin üzerine HES yapımı devametmektedir. 4EPDK verilerine baktığımızda aslında enerji sektörübize sermayenin yoğun biçimde saçılmasınıgöstermektedir. İstanbul-Ankara merkezli şirketlerindışında şirket merkezi Anadolu’nun çeşitli illerindeolan bir çok şirket de kendi illeri dışında yatırımyapabilmektedir. Örneğin; Denizli kökenli birşirket Erzurum’da ya da Şanlıurfa’da HES yatırımıyapabilmektedir. EPDK’dan lisans alan şirketlerinmerkezlerinin dağılımını yaptığımızda yaklaşık 46 ilmerkezinde bulunan şirketin HES yatırımı olduğunugörüyoruz.Sermaye açısından HES’lerle hareketlenen birdiğer konu ise sermayenin finanslaşmasının artmasıdır.Şirketler bugüne kadar biriktirdikleri özvarlıklarıkarşılığı borçlanma miktarlarını artırarakkendileri için yeni finans kaynakları bulabilmektedir.Üretim lisansı alan firmalar daha somut yatırımyapmadan üretim lisansı sayesinde kendine yeni4 http://www2.epdk.org.tr/lisans/elektrik/lisansdatabase/verilenuretim.aspAslında HES’lerle gözlenensektörel değişim süreci yalnızbaşına kâr oranlarının artırılmasısorunu değil diğer bir yandansermayenin değersizleşme krizinekarşı bir önlem olarak da görülmelidir.Örneğin; tekstil sektöründeuluslararası rekabet gücününkaybedilmesinin ardındanbu alanda yatırımı olan şirketlerbüyük bir değersizleşme sorunuylakarşı karşıya kalmışlardı.HES’lere yatırım yapan şirketlerarasında tekstil sektörünün ağırlıktaolması da bu nedenle çok şaşırtıcı olmamalı.HES’lerin şirketler açısından bir diğer avantajıise küçük ölçekli yatırımlar olmalarıdır. Enerji alanındakidiğer yatırımlara (nükleer, termik, güneşsantralleri) göre daha az miktarda bir sermaye birikimiile bu alana yatırım yapılabilmektedir. Dezavantajıise kurulum maliyetlerinin birim başınadüşen miktarı daha fazladır. Sermaye olarak dahaucuza mal olmasına rağmen diğer yatırımlara göregeri dönüşümü daha fazla zaman almaktadır.Ve son olarak şirketler açısından uluslararasılaşmaeğilimi vardır. Üretim lisansı alan şirketleröncelikli olarak kendilerine uluslararası ortaklararamaktadırlar. Bugüne kadar uluslararası şirketlerkısmen de olsa ortaklıklar yoluyla HES yatırımlarıyapmışladır ama bu düşük bir eğilimdir. Enerji üretimi,iletimi ve dağıtımı konusunda düzenlemeleriyeterli görmeyen uluslararası şirketler genel olarakhâlâ bu alana yatırım yapmamaktadır.Derelerin özgür akmasını isteyenler şirketlerekarşıHES konusunu belki de bu kadar dikkat çekicihale getiren HES karşıtı mücadelelerdir. Derelerinekelepçe vurulmasını istemeyen yerel halk, köylülerHES’lere karşı oldukça örgütlü, bilinçli bir mücadeleyürütmektedir. Başta Derelerin Kardeşliği Platformuolmak üzere HES karşıtı kurulan birçok yerelplatform örgütlü bir HES karşıtı mücadele sürdürmektedir.HES karşıtı mücadele yürütenlerin temel sıkıntısıortak yaşam alanları hakkında alınan kararlar hakkındasöz sahibi olmamalarıdır. Göstermelik ÇevreEtki Değerlendirme (ÇED) toplantıları, hayatlarında16BÜLTEN • MAYIS-HAZİRAN 2012