Doküman - asmmmo

VERGİ İNCELEMELERİNDEİNCELEME SÜRESİTaner SARISOYVergi MüfettişiAli GÜÇLÜVergi Müfettişi• MESLEKİ YAZILAR1. GirişBütün idari işlemlerde olduğu gibi vergi incelemelerindede inceleme sürecinde belirli süreler öngörülmüştür.İşlemlerin sürelerle sınırlanması hukuk devletiolmanın da bir gereği olduğu kabul edilmektedir. Bubağlamda idarenin işlemlerinin süreyle sınırlanmasıbu işleme tabi olan kişilerin belirlilik ve öncedenkendi durumunu bilme açısından önemlidir. Bu aynızamanda bu işlemlerle karşı karşıya gelen bireylerinhukuki güvenliği içinde önem taşımaktadır.T.C. Anayasası’nın 40. maddesinde; “Devlet, işlemlerinde,ilgili kişilerin hangi kanun yolları vemercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmekzorundadır.”hükmü yer almaktadır. Anayasadaki buhükümden de anlaşılacağı üzere idari işlemlerde süreyeriayet edilmesi ve işleme muhatap olan kişileresüreler hakkında bilgi verilmesi Anayasal bir zorunlulukhalini almaktadır.Vergi kanunlarında da vergi ile ilgili birçok işlemiçin süre belirlenmekte ve bu sürelerin bir kısmı hakdüşürücü süre olarak bir kısmı da cezaya muhatapolma bakımında riayet edilmesi gereken süreler olarakkarşımıza çıkmaktadır.2. Bir İdari İşlem Olarak Vergi İnceleme RaporlarıVergi inceleme raporlarını mükellef nezdinde ortayaçıkardığı sonuç itibariyle tür olarak ikiye ayırabiliriz.Mükellef hakkında vergi tarhiyatı ve vergi cezasıiçeren vergi inceleme raporları mükellef nezdindetarhiyat içermeyen vergi inceleme raporları.Mükellef nezdinde vergi tarhiyatı ve vergi cezasıiçermeyen vergi inceleme raporlarının zaten mükelleftarafından idari yargıda dava konusu edilmesi düşünülmez.Çünkü idare vergi inceleme raporuna göremükellef nezdinde işlem tesis etmekte mükellef nezdindeyapılan işlemin dayanağı vergi incelemeye yetkiliolanlarca düzenlenen vergi inceleme raporları olmaktadır.Tarhiyat ve ceza içermeyen vergi incelemeraporları mükellefin hukuki durumunda bir etki ortayaçıkarmamaktadır. Bu nedenle de mükellefin idari yargıyabaşvurmasının bir anlamı olmamaktadır.Yazımızın izleyen bölümlerinde de değinildiği gibivergi inceleme raporları hakkında da usul yönündenbazı düzenlenmeler getirilmiştir. Burada değinilmekistenen husus bu usul hükümlerinin esasa tesir edipetmeyeceğidir. Bu bakımdan yazımızın ilerleyen bölümlerindevergi inceleme raporlarının düzenlenmesiaşamasında tespit edilen süreler konu edilecektir. Ancakbu hususa değinmeden önce idari işlemin dayanaknoktaları ve özellikleri hakkında bilgi verilecektir.3. İdari İşlem 13.1. İdari İşlemin UnsurlarıBilindiği gibi idari işlemin unsurları olarak beş anaunsurdan bahsedilir. Bunlar yetki, şekil, sebep, konuve amaçtır. Bu bölümde bunlara kısaca değinilecektir.Yetki: İdare hukuku anlamında yetki, idari işleminsadece kanunla belirlenmiş ve sınırlanmış makamlartarafından yapılabilmesi yeteneğini ifadeeder. Bu anlamda yetki, bir kişiye değil bir makamaverilmiştir. Ayrıca bir hak değil, bir yükümlülüktür.Yetki unsurunun içinde kişi, konu, yer ve zaman bakımındanyetki kavramları yer almaktadır.Kişi bakımından yetki, idari faaliyet için hangi makamınirade açıklamaya yetkili olduğunu; konu yönündenyetki ise belli konulara ilişkin kararların hangi idarimakamlarca alınacağını ifade eder.Yer bakımından yetki ile yetkinin kullanılabileceğicoğrafi alan; zaman bakımından yetki ile de görevlininyetkisinin belli bir süre dâhilinde kullanması gerektiğibelirtilmektedir.Şekil: İYUK 2. maddede belirtilen şekil, hem işlemindış görünüşünü hem de işlemin hazırlanış usulünüifade eder. Dolayısıyla idari usul kavramını da içerdiğisöylenebilir. Dış görünüşten kastedilen ise, hukukdünyasındaki yansımasıdır. İdari işlemler kural olarakyazılı şekle tabidirler. İstisnai olarak sözlü işlemler devardır. Ancak bir idari işlemin sözlü yapılabilmesi içinaçıkça sözlü şekil öngörülmelidir.Sebep: İdari işlemden önce gelen ve idareyi belirlibir işlem yapmaya sevk eden etkenler, idari işlemin1 Makalenin bu bölümü www.turkhukuksitesi.com/makale_546.htm’den alınmıştır.54BÜLTEN • MAYIS-HAZİRAN 2012