• MESLEKİ YAZILARLirasından ve sermayenin artırılmasında yönetimkuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlısermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açıkolmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi100.000 Türk Lirasından aşağı olamaz. Bu en az sermayetutarı Bakanlar Kurulunca artırılabilir.- Bu Kanun anlamında kayıtlı sermayeli anonimşirketlerde başlangıç sermayesi, kuruluşta ve sistemeilk geçildiğinde haiz olunması zorunlu sermayedir;çıkarılmış sermaye ise, çıkarılmış paylarıntümünün itibarî değerlerinin toplamını temsil eder.- Halka açık olmayan anonim şirketler gereklişartları artık haiz olmadıkları takdirde, Gümrük veTicaret Bakanlığından izin alarak kayıtlı sermayesisteminden çıkabilecekleri gibi, bu sisteme alınırkenaranan nitelikleri kaybettiklerinde, istemleribulunmasa bile aynı Bakanlık tarafından sistemdençıkartılırlar.- Ancak, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun12 nci maddesi hükmü saklıdır.Pay sahipleri, sermaye taahhüdünden doğanvadesi gelmiş borçlarını ifa etmedikçe ve şirketinserbest yedek akçelerle birlikte kârı geçmiş yıl zararlarınıkarşılayacak düzeyde olmadıkça şirketeborçlanamaz.Anonim şirketin, esas sözleşmeyle atanmış veyagenel kurul tarafından seçilmiş, bir veya daha fazlakişiden oluşan bir yönetim kurulu bulunur. Temsileyetkili en az bir üyenin yerleşme yerinin Türkiye’debulunması ve Türk vatandaşı olması şarttır.Kanun uyarınca denetime tabi olan anonim şirketlerinve şirketler topluluğunun finansal tablolarıdenetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe veDenetim Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararasıdenetim standartlarıyla uyumlu Türkiye DenetimStandartlarına göre denetlenir.Pay sahipleri şirket işlerine ilişkin haklarını genelkurulda kullanırlar. Murahhas üyelerle en az biryönetim kurulu üyesinin genel kurul toplantısındahazır bulunmaları şarttır. Diğer yönetim kurulu üyelerigenel kurul toplantısına katılabilirler. Denetçigenel kurulda hazır bulunur. Üyeler ve denetçilergörüş bildirebilirler.B. Tacir Olarak Anonim ŞirketlerTicaret Kanununa göre; bir ticari işletmeyi, kısmende olsa, kendi adına işleten kişiye tacir denir.Ticaret şirketleriyle, amacına varmak için ticaribir işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluşkanunları gereğince özel hukuk hükümlerinegöre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzereDevlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğerkamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlarda tacir sayılırlar.Kanunda tacir olmanın hükümleri genel olarakaşağıdaki gibidir.- Tacir, her türlü borcu için iflasa tabidir; ayrıcakanuna uygun bir ticaret unvanı seçmek, ticariişletmesini ticaret siciline tescil ettirmek ve buKanun hükümleri uyarınca gerekli ticari defterleritutmakla da yükümlüdür.- Her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerindebasiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerekir.- Tacirler arasında, diğer tarafı temerrüde düşürmeye,sözleşmeyi feshe, sözleşmeden dönmeyeilişkin ihbarlar veya ihtarlar noter aracılığıyla, taahhütlümektupla, telgrafla veya güvenli elektronikimza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ileyapılır.Her tacir, ticari işletmesine ilişkin işlemleri, ticaretunvanıyla yapmak ve işletmesiyle ilgili senetlerlediğer belgeleri bu unvan altında imzalamakzorundadır.Bu kapsamda; tacir, ticari işletmenin açıldığıgünden itibaren 15 gün içinde, ticari işletmesini veseçtiği ticaret unvanını, işletme merkezinin bulunduğuyer ticaret siciline tescil ve ilan ettirir.Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecekbir yerine okunaklı bir şekilde yazılır.Tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticarimektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtlarındayandığı belgelerde tacirin sicil numarası, ticaretunvanı, işletmesinin merkezi ile tacir internet sitesioluşturma yükümlülüğüne tabi ise tescil edilen internetsitesinin adresi de gösterilir. Tüm bu bilgilerşirketin internet sitesinde de yayımlanır. Bu sitedeayrıca, anonim şirketlerde yönetim kurulu başkanve üyelerinin adları ve soyadları ile taahhüt edilenve ödenen sermaye miktarı yayımlanır.Anonim şirketler, işletme konusu gösterilmek ve46 ncı madde hükmü saklı kalmak şartıyla, ticaretunvanlarını serbestçe seçebilirler. Ticaret unvanlarında,“anonim şirket” kelimelerinin bulunmasışarttır. Bu şirketlerin ticaret unvanında, gerçek birkişinin adı veya soyadı yer aldığı takdirde, şirkettürünü gösteren ibareler, baş harflerle veya başkabir şekilde kısaltma yapılarak yazılamaz.İşletme sahibi ile ilgili olmaksızın doğrudan doğruyaişletmeyi tanıtmak ve benzer işletmelerdenayırt etmek için kullanılan adların da sahipleri tarafındantescil ettirilmesi gerekir.42BÜLTEN • MAYIS-HAZİRAN 2012
Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde,ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadive mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve herhesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanunagöre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymakzorundadır.Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunanher türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya,mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki birkopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamdasaklamakla yükümlüdür.Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defterikebir ve envanter defterinin açılış onayları, kuruluşsırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce notertarafından yapılır. Aynı hüküm pay defteri, yönetimkurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakeredefteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgiliolmayan ticari defterler için de geçerlidir.Ayrıca, Kanunda tacir sıfatına bağlı olan diğerözel hükümler de bulunmaktadır.III- KURULUŞ İŞLEMLERİA. Genel OlarakAnonim şirket kurmak isteyen kişi veya kişilersırasıyla aşağıdaki işlemleri yerine getirmelidirler.1. Adım: Kurulacak olan anonim şirkete; gayrimenkul,marka, patent, taşıt, makine gibi varlıklarsermaye olarak konulacak ise bunların değerlerininbilirkişiler tarafından belirlenebilmesi için kurulacakşirketin merkezinin bulunacağı yerdeki asliyeticaret mahkemesine başvuru yapılmalı ve mahkemeceatanan bilirkişiler tarafından düzenlenen“Değerleme Raporu” alınmalıdır.2. Adım: Kurulacak olan anonim şirketin esassözleşmesi, yazılı şekilde hazırlanmalı, kurucu veyakurucular tarafından imzalanmalı ve bu imzalar notereonaylatılmalıdır.3. Adım: Esas sözleşmede, esas sermayeyi oluşturanpayların nakden ödenmesi taahhüt edilmişise taahhüt edilen payların itibari değerlerinin enaz % 25’i bir bankaya, kurulmakta olan şirket adınave sadece şirket tarafından kullanılabilecek şekildeaçılacak özel hesaba yatırılmalı, bu durumu teyiteden ve yetkili ticaret sicili müdürlüğüne hitabenilgili banka tarafından düzenlenen banka mektubualınmalıdır.4. Adım: Mahkemece atanan bilirkişiler tarafındandeğerleri belirlenen gayrimenkuller tapusiciline, marka, patent, taşıt gibi varlıklar da özelsicillerine kurucular tarafından şerh verdirilerekşirket adına kaydettirilmeli, taşınırlar da güvenilirbir kişiye tevdi edilmeli ve bu işlemler belgelendirilmelidir.5. Adım: Şirketin kuruluşu Gümrük ve TicaretBakanlığı’nın iznine tabi ise kurucular tarafındanBakanlığa başvuru yapılmalı ve kuruluş izni alınmalıdır.6. Adım: Kurucular tarafından, gerekçeli, emsalgösteren, karşılaştırmalara yer veren, anlaşılır birdille yazılan “Kurucular Beyanı” hazırlanmalı ve imzalanmalıdır.7. Adım: Aşağıda sayılan belgeler ile şirketin tescilive ilanı için şirket merkezinin bulunduğu yerdekiticaret sicili müdürlüğüne başvuru yapılmalıdır.- Esas sözleşme- Kurucular beyanı- Ayni sermaye konuluyor ise mahkemece atananbilirkişiler tarafından düzenlenen değerleme raporu-Nakdi sermaye konuluyor ise taahhüt edilensermayenin en az % 25’inin bankaya yatırıldığınadair banka mektubu- Şirketin kuruluşu Bakanlığın iznine tabi ise Bakanlığınizin yazısıSon adımda belirtilen başvuru, şirketin kuruluşuBakanlığın iznine tabi ise Bakanlıktan izin alınmasınıizleyen 30 gün içinde, Bakanlığın iznine tabi değilise esas sözleşmedeki imzaların noterce onaylanmasınıizleyen 30 gün içinde yapılmalıdır.B. Şirketin Kuruluşu ve Tek Ortaklı Anonim ŞirketeDönüşümüKanunun 333 üncü maddesine göre; Gümrük veTicaret Bakanlığınca yayımlanacak tebliğle, faaliyetalanları belirlenip, ilan edilecek anonim şirketlersöz konusu Bakanlığın izni ile kurulur. Bu şirketlerinesas sözleşme değişiklikleri de aynı Bakanlığıniznine bağlıdır. Bakanlık incelemesi sadece kanununemredici hükümlerine aykırılık bulunup bulunmadığıyönünden yapılabilir. Bunun dışında hukuki konumu,niteliği ve işletme konusu ne olursa olsun anonimşirketin kuruluşu ve esas sözleşme değişiklikleriherhangi bir makamın iznine bağlanamaz.Şirket, kurucuların, kanuna uygun olarak düzenlenmişbulunan, sermayenin tamamını ödemeyi,şartsız taahhüt ettikleri, imzalarının noterce onaylandığıesas sözleşmede, anonim şirket kurma iradeleriniaçıklamalarıyla kurulur.Kuruluş belgeleri; esas sözleşme, kurucular beyanı,değerleme raporları, ayın ve işletme devralınmasınailişkin olanlar da dâhil olmak üzere, ku-• MESLEKİ YAZILARBÜLTEN • MAYIS-HAZİRAN 2012 43