Doküman - asmmmo

sebebi olarak gösterilebilir. Diğer bir söyleyişle idareyiişlem yapmaya sevk eden saiktir, işlemin gerekçesidir.İdare hukukunun, özel hukukla ayrıldığı temel noktalardanbirisi sebep konusudur. Özel hukukta işleminmutlaka sebep içermesi gerekmez. Sebepsiz işlemolabilir. Ancak idare hukukunda işlemin mutlaka sebepiçermesi gerekir.İdari işlemin sebebi mevzuatta açıkçabelirtilmiş olabilir ya da “kamu düzeni, görülen lüzumüzerine vb.” gibi muğlak kavramlarla kapalı olarakifade edilmiş olabilir.Konu: İdari işlemin doğuracağı sonuç, idari işleminkonusunu oluşturur. Her idari işlem, belirli bir sonucayönelik yapılır. Bu sonuç kanunla belirtilmiştir. İdare,bu unsur bakımından serbest değildir. Örneğin; kamulaştırmanınsonucu mülkiyetin devlete geçmesidir.İdare, mülkiyetin bir gerçek veya tüzel kişiye geçmesinisağlayacak bir kamulaştırma yapamaz.Amaç: Her idari işlemin bir amacı vardır. Bu amaçtakamu yararıdır. Kamu yararı, idari işlemin genelamacıdır. Mevzuatta belirtilen özel amaçlarda sonuçtagenel amacın içinde yer alır.İdari işlemin amacını tespit etmek için, işlemi yapanındüşüncesini, niyetini bilmek gerekir. Bu nedenleamaç unsuru, subjektif bir nitelik taşımaktadır. Ayrıcaamaç unsuru, kamu düzeni ile ilgili değildir. Hâkim,re’sen dikkate almaz. Davacı tarafından ileri sürülmesigerekir.Kamu yararı kavramının da net bir tarifi yapılmamıştır.Ancak nelerin bu kavram içine girmediği belirlenmiş,duygusal, şahsi ve siyasi amaçlarla hareketedilmesinin kamu yararına aykırı olduğu ifade edilmiştir.3.2. İdari İşleme Yönelik YaptırımlarYokluk: Yokluk kavramı, ilk olarak evlenme akdi ileilgili olarak medeni hukuk alanında ortaya çıkmıştır.İdare hukukunda ise, çok önemli hukuki sakatlıklarınişlemi tümüyle ortadan kaldıracak nitelikte olduğu fikrindenhareketle kullanılmaya başlanmıştır.Her ne kadar daha sonra kullanılmaya başlanmışolsa da idare hukukunda yokluk, medeni hukuka göredaha fazla uygulama alanı bulmuştur.Yokluk halinin sonuçlarının birkaçından bahsedecekolursak;-Yokluk halinde, bir idari işlem yoktur. Bir haksızfiil söz konusudur.-Yokluk, herkes tarafından ileri sürülebilir.-Yokluk, süreye bağlı olmadan her zaman ileri sürülebilir.-Yokluk, mahkeme tarafından re’sen dikkate alır.Yok hükmünde bir idari işlem için dava açmaya gerekyoktur. İdari işlem oluşmadığı için icra kabiliyetide yoktur. Ancak buna rağmen uygulanmaya çalışılıyorsa,yok hükmündeki işlem hakkında dava açılmasıdoktrin ve içtihatlarla belirlenmiştir. Uygulamada Danıştay,işlemin yok hükmünde olduğunu saptadıktansonra iptal davasını reddetmektedir.İptal-Butlan: İdari işlemin unsurlarındaki sakatlıklarnedeniyle yokluk yaptırımının uygulanacağı hallersınırlıdır, istisnaidir. Butlan yaptırımına tâbi hallerdaha genel ve fazladır.Bir idari işlemin hukuken doğup hayata geçtiktensonra, bazı sakatlıklar nedeniyle iptali gerekebilir.İdare hukukunda butlan, iptal davası ile ileri sürülür.İptal nedenlerinin İYUK 2. maddede sayılmış olması,butlan ile yokluk arasındaki bir fark olarak ortaya çıkmaktadır.Yokluk, mevzuatta yer almamış, doktrin veiçtihatlarla geliştirilmiştir.İdari işlemin yargı kararıyla iptali halinde işlem,kesin olarak ortadan kalkar. Butlanın tespitiyle idariişlem, yapıldığı ilk tarihe kadar geriye yürür.3.3. İdari İşlemin Unsurları açısından Hukuka AykırılıkHalleriYetki yönünden hukuka aykırılık: Öncelikle yoklukyaptırımını gerektiren haller gösterilecektir. Bunlar;yetki gaspı, fonksiyon gaspı ve ağır bariz yetki tecavüzühalleridir.a) Yetki Gaspı: İdare adına irade açıklamasında bulunmaya,karar almaya yetkisi olmayan bir görevlininişlemleri kişi yönünden yetkisizlik halini ya da yetkigaspını oluşturur.Bu konuda ilk olarak, medeni hukuk anlamındaehliyet sahibi olmak gerekmektedir. Daha sonrayetkisiz kişinin yaptığı işlemin idareye yüklenebilecekbir hukuki durum meydana getirip getirmediğinebakılmalıdır. Bu hususla ilgili Danıştay, özelhukuk tüzel kişisinin kamulaştırma yapmasını yetkigaspı kabul etmiş ve hukuka aykırılığı saptamıştır.Aslında böyle bir durumda yargıya müracaat etmeyedahi gerek yoktur. Eğer işlemi yapan idari teşkilatiçinden birisiyse, o zaman yargıya gitmek gerekebilir.Danıştay, yetkili olmayan müdür yardımcısınınbaşka bir memurun istifasını kabul etmesini, bu memuruistifa etmiş saymasını yetki gaspı olarak değerlendirmişve yok hükmünde olduğunu belirtmiştir.Değinilmesi gereken bir diğer husus, “fiili memur”kavramıdır.Yetkisiz bir kişinin yaptığı işlemleri, belli şartlaraltında geçerli sayma amacıyla ortaya konmuş bir kuramdır.Bu kavram, üç ana başlıkta ortaya çıkmaktadır:- Atama işleminde bir sakatlık vardır ancak, ilgilimemur ve üçüncü kişiler bu durumu bilmemektedirler.Üçüncü kişilerin haklarını korumak amacıyla, bumemurun yaptığı işlemlerin geçerli olması kabul edilmektedir.- Olağanüstü idare usullerinin uygulanması halindememur statüsünde olmayan kişiler, zorunlu kamuhizmetlerinin yürütülmesi için memurların yetkilerini• MESLEKİ YAZILARBÜLTEN • MAYIS-HAZİRAN 2012 55