Metabolik Kemik Hastalıkları Tanı ve Tedavi Kılavuzu - Türkiye ...
Metabolik Kemik Hastalıkları Tanı ve Tedavi Kılavuzu - Türkiye ...
Metabolik Kemik Hastalıkları Tanı ve Tedavi Kılavuzu - Türkiye ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
TRANSPLANT HASTALARINDA OSTEOPOROZ<br />
60<br />
14.1. TANI<br />
TRANSPLANT HASTALARINDA OSTEOPOROZ<br />
Tan›m: Pre <strong>ve</strong> post transplant döneminde ortaya çıkan metabolik kemik<br />
hastalığıdır.<br />
Organ transplantasyonları son dönem böbrek yetmezliği, akut <strong>ve</strong> kronik karaciğer<br />
yetmezliği, tip 1 diyabet, çeşitli kalp <strong>ve</strong> akciğer hastalıkları, hematolojik hastalıklar <strong>ve</strong><br />
daha pek çok organ yetmezliğinin tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Pre <strong>ve</strong><br />
post transplant dönemindeki hastalarda osteoporoz riski yüksektir<br />
<strong>Kemik</strong> kaybı transplantasyon öncesinde altta yatan kronik hastalığa bağlı olarak<br />
gelişebilir. Altta yatan kronik hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar loop diuretikleri,<br />
warfarin <strong>ve</strong> heparin gibi ilaçların da kemik üzerine olumsuz etkileri mevcuttur.<br />
Transplantasyon sonrası uygulanan immünsüpresifler: Glukokortikoidler (GK) <strong>ve</strong><br />
kalsinörin inhibitörleri kemik kaybına yol açarlar. GK’lere bağlı kemik kaybı en çok<br />
transpantasyon sonrası 3-12. aylar arasında olur. Trabeküler kemikler en fazla etkilenir.<br />
Radyoterapi <strong>ve</strong> kemoterapiler: Radyoterapiler (RT) <strong>ve</strong> kemoterapiler (KT) özellikle<br />
erkeklere göre daha duyarlı olan kadınlarda hipogonadizme neden olabilir. RT <strong>ve</strong> KT<br />
uygulanan kadınların çoğunda o<strong>ve</strong>r yetmezliği gelişir. Erkeklerde de testosteron<br />
düzeyi transplantasyon sonrası dönemde azalabilir.<br />
Organ transplantasyonu yapılması planlanan hastalar transplantasyon yapılmadan önce<br />
öykü <strong>ve</strong> fizik muayene ile ayrıntılı olarak değerlendirilmelidir. Olası kırıkları tespit etmek için<br />
direk grafiler (spinal), kemik kaybının belirlenmesi <strong>ve</strong> osteoporozun tanısı için ise kalça <strong>ve</strong><br />
<strong>ve</strong>rtebral kemik mineral yoğunluğu ölçümleri (DXA) kullanılmalıdır. Pre <strong>ve</strong> post transplant<br />
dönemde DXA, kalsiyum,fosfor, PTH, 25(OH)D düzeyleri ile değerlendirilmelidir.<br />
14.2. TEDAVİ<br />
Transplantasyon sonrası erken dönemde kemik kaybı <strong>ve</strong> kırık riski en fazla olduğu için<br />
tedaviye erken başlanması, kalsiyum <strong>ve</strong> D vitamini ile kombine edilmesi, gerektiğinde<br />
altta yatan hastalığa göre tedavinin düzenlenmesi <strong>ve</strong> kemik kaybına yol açabilecek<br />
ilaçların mümkün olduğu kadar az kullanılması tedavinin temelini oluşturmaktadır<br />
14.2.1. Böbrek Transplantasyonu<br />
Böbrek transplantasyonu sonrası 6-18. aylarda kemik kaybı en fazladır <strong>ve</strong> kırıklar ise<br />
daha çok ilk 3 yıl içinde oluşur. Kalça, uzun kemikler <strong>ve</strong> ayak bileği kırıkları <strong>ve</strong>rtebra<br />
kırıklarından daha fazla görülür kemik kaybını önlemeye yönelik herhangi bir tedavi<br />
alan hastalarda kırık riskinde %49’luk bir azalma gösterilmiştir. Bisfosfonadlar kemik<br />
kaybını önlemede daha etkili bulunmuşlardır. Greft rejeksiyonları beklenmedik bir<br />
şekilde bisfosfonat alanlarda daha az görülmüştür. IV bisfosfonatların kullanımında<br />
böbrek fonksiyonlarına göre doz ayarlamaları yapılmalıdır. Kreatinin 2 mg/dl’nin<br />
üzerine çıkarsa ya da GFR %30’un altına düşerse doz yarıya düşürülmelidir.
Change language