optymalizacja wykorzystania osadu ściekowego - SWITCH ...

DYSKUSJA
Ŝe dwudziestokrotnie większe stęŜenia metali stwierdzono w próbkach gleby
zawierających 15% materii organicznej w porównaniu do próbek charakteryzujących się
jednoprocentową zawartością materii organicznej. Dowiedziono takŜe, Ŝe utlenianie
materii organicznej powoduje mobilizację metali cięŜkich znajdujących się w glebie
(Benninger-Truax i Taylor 1993). Prokop i in. (2003) wykazali jednak, Ŝe nie więcej niŜ
10% całkowitej ilości kadmu i cynku jest adsorbowana przez materię organiczną,
natomiast od 4 do 40% ulega adsorpcji przez rozpuszczony węgiel organiczny.
Jednocześnie Düring i Gäth (2002) stwierdzili, Ŝe metale cięŜkie tworzą kompleksy
z rozpuszczalnymi formami materii organicznej. Według wielu autorów składnikiem
determinującym zdolność adsorpcji jonowymiennej oraz kompleksowania metali
wielowartościowych przez materię organiczną jest jej główny składnik, jakim jest
próchnica (Gorlach i Mazur 2002). Jej pojemność sorpcyjna przekracza wielokrotnie
wartości pojemności wymiennej minerałów (Buczkowski i in. 2002).
Kolejnymi, którzy stwierdzili znaczną rolę materii organicznej w fitodostępności metali są
Bibin i in. (2007). Według nich materia organiczna tworzy trwałe kompleksy z metalami
zarówno z fazą stałą, jak i rozpuszczoną, obniŜając tym samym ich dostępność dla roślin.
Badacze prezentują badania Singh (1994), który wykazał znaczne obniŜenie ilości cynku,
miedzi i niklu w ziarnie pszenicy po zastosowaniu obornika. W publikacji Bibin i in.
(2007) zaprezentowano takŜe badania Singh i in. (1989), którzy stwierdzili znaczny wzrost
dostępnej formy kadmu, a tym samym większą ilość tego pierwiastka w tkankach pszenicy
po zastosowaniu obornika na glebach zasadowych. O wpływie materii organicznej
na biodostępność metali dyskutowali takŜe Ruttens i in. (2006a, 2006b). Prowadzone przez
jego zespół badania wykazały, Ŝe miedź i ołów w obecności kompostu mogą tworzyć
organiczne rozpuszczalne kompleksy, które są mało trwałe, a ich ilość maleje w wyniku
działania mikroorganizmów, wypłukiwania i zjawisku sorpcji. Według Buczkowskiego
i in. (2002) spośród metali śladowych obecnych w glebie, zawartość substancji organicznej
ma największe znaczenie dla jonów miedzi. Potwierdzają to takŜe Gorlach i Mazur (2002),
którzy do metali szczególnie silnie wiązanych w glebie takŜe wliczyli miedź obok ołowiu,
rtęci i chromu.
W trakcie badań prowadzonych w obszarze ograniczonego uŜytkowania GOŚ nie
odnotowano znacznych róŜnic w ilościach materii organicznej na poszczegónych
powierzchniach nawoŜonych osadem lub kompostem. Nie odnotowano takŜe róŜnic
w pobieranych ilościach poszczególnych metali na stanowiskach badawczych. Jednak
badania prowadzone w ramach załoŜonego eksperymentu w Stacji Terenowej UŁ
141