optymalizacja wykorzystania osadu ściekowego - SWITCH ...

DYSKUSJA
iŜ według Berndes i in. (2004) pobór kadmu przez wierzbę maleje w czasie, mimo
dostępności tego pierwiastka w glebie.
5.2 Ocena ryzyka zanieczyszczeń środowiska poprzez stosowanie testów
toksyczności – elementem w systemie regulacji prawnych dotyczących
stosowania osadów ściekowych i kompostów
Długotrwałe stosowanie osadów ściekowych i kompostów komunalnych powoduje
akumulację metali i innych zanieczyszczeń w glebie. Nie naleŜy jednak zapominać,
Ŝe całkowita ilość metali nie decyduje o ich mobilności i bioprzyswajalności, o czym
wcześniej juŜ wspomniano w niniejszej pracy. Wśród wielu badaczy pojawiła się dyskusja
dotycząca zasadności stosowania i wyznaczania dawek osadu i kompostu na podstawie
analiz opisujących całkowitą ilość metali w potencjalnym nawozie organicznym oraz
w powierzchniowej warstwie gleby (Düring i Gäth 2002; Hilman i in. 2003; Usman i in.
2006). Pojawiły się głosy o konieczności wprowadzenia obowiązku wyznaczania dawek
nawozów w oparciu o ocenę toksyczności wody porowej, określenie odczynu podłoŜa,
a tym samym wskazanie na potencjalną mobilność metali, ich wpływ na organizmy
glebowe oraz moŜliwość przedostania się zanieczyszczeń do wód gruntowych
(Richards i in. 1998; Planquart i in. 1999; Chaundri i in. 2000). Istotne jest równieŜ,
Ŝe pobór metali przez rośliny z gleby wzbogaconej osadem ściekowym często osiąga
plateau w odpowiedzi na wysokie stęŜenie metali w podłoŜu. Osłabienie
bioprzyswajalności metali moŜe wiązać się m.in. z rosnącą adsorpcją metali przez niektóre
składniki osadu oraz materii organicznej (Düring i Gäth 2002). Wydaje się konieczne
zatem kontrolowanie efektywności procesu fitoremediacji gleb z jednoczesną oceną
obniŜenia toksyczności podłoŜa, oraz szukanie moŜliwości obniŜenia negatywnego
wpływu osadu ściekowego na organizmy Ŝywe.
Badania realizowane na powierzchni eksperymentalnej w Stacji Terenowej UŁ w Treście,
w nawiązaniu do powyŜszych postulatów prezentowanych w literaturze przedmiotu, miały
na celu wskazanie konieczności stosowania testów toksyczności w procesie określania
dawki osadów oraz sprawdzenie moŜliwości zwiększenia plonu wierzby po zastosowaniu
mieszaniny osadu i kompostu. Tym samym wykorzystanie nawoŜenia w postaci osadów
ściekowych moŜe być optymalnym rozwiązaniem zarówno pod względem ekologicznym
jak i ekonomicznym.
Dlaczego stosowanie testów toksyczności jest tak istotne w procesie oceny ryzyka
zanieczyszczeń środowiska? Ograniczenie analiz fizyko – chemicznych wykonywanych
w trakcie badań jakości gleb do oznaczania związków lub grup związków wymaganych
151