optymalizacja wykorzystania osadu ściekowego - SWITCH ...

DYSKUSJA
Cynk
Cynk jest niezbędnym pierwiastkiem w procesach regulujących metabolizm organizmów
Ŝywych. Z uwagi na duŜą rozpuszczalność związków, w których występuje, obserwuje się
duŜą jego przyswajalność (Gorlach i Mazur 2002). Rośliny odznaczają się znaczną
odpornością na duŜe stęŜenia cyku w glebie, co moŜliwe jest dzięki wiązaniu metalu
w błonach komórkowych i wyłączanie go z procesów fizjologicznych (Buczkowski i in.
2002). Według Kabata-Pendias i Pendias (1992, za Vervaeke i in. 2003) środowiskowa
zawartość cynku w roślinach zawiera się w przedziale 1 – 400 mg/kg s.m.
Landberg i Greger (1996) prowadząc badania na terenach skaŜonych stwierdzili
w tkankach korzenia wierzby stęŜenie cynku na poziomie 62,8 mg/kg s.m. Ta wysoka
akumulacja w korzeniu moŜe wynikać z próby ochrony roślin przed moŜliwym
zakłóceniem procesu fotosyntezy z powodu toksycznego działania metali. Kolasa (2005)
otrzymała średnią zawartość cynku w korzeniach o około 10 mg/kg s.m. większą
niŜ w liściach (40,14 mg/kg s.m.). Zawartość cynku w łodygach określona przez autorkę to
31 mg/kg s.m. Stoltz i Greger (2002) notowali średnie wartości 852 ± 344 mg/kg s.m.,
natomiast Nissen i Lepp (1997) akumulację cynku w Salix viminalis określili na poziomie
315,49 mg/kg s.m.
Odmienne wyniki otrzymali Vervaeke i in. (2003). Zaobserwował on wyŜsze ilości cynku
w liściach (362,5 mg/kg s.m), niŜ a korzeniach (243 mg/kg s.m) i łodygach (146,1 mg/kg
s.m). Podobnych spostrzeŜeń dokonali Tlustoš i in. (2007) porównując zawartość cynku w
liściach i łodygach. O tym, Ŝe cynk gromadzi się w większych ilościach w częściach
zielonych, niŜ w korzeniu, pisali takŜe Dolgen i in. (2004), oceniając zawartość tego
metalu w organach sałaty nawoŜonej osadem i kompostem.
W świetle danych literatury zawartość cynku w tkankach łodyg wierzb: 19,65 – 54,23
mg/kg s.m., otrzymana w trakcie badań własnych jest wartością niŜszą. W trakcie badań
nie odnotowano wyraźnego trendu do zwiększania się ilości cynku w tkankach
w kolejnych latach wzrostu wierzby. Być moŜe niskie otrzymane wartości na
powierzchniach badawczych są konsekwencją warunków glebowych, które nie sprzyjały
duŜej mobilności cynku. Według Buczkowskiego i in. (2002) przyswajalność cynku
wzrasta w środowisku silnie kwaśnym. Odczyn gleb z powierzchni badawczych średnio
był wyŜszy od pH 6,5. Badania Karwety prezentowane przez Siutę (1995) wskazują,
iŜ cynk przyswajalny dla roślin w glebach stanowi 58% zawartości ogólnej przy pH 3,3 –
148