optymalizacja wykorzystania osadu ściekowego - SWITCH ...

DYSKUSJA
własnych zawierające się w przedziale 0,16 – 11 mg/kg s.m. nie odbiegały od
dyskutowanych w literaturze.
• Efektywność poboru metali
RozwaŜając wykorzystanie wierzby jako narzędzie w procesie fitoremediacji gleb
zanieczyszczonych metalami spowodowane uŜyciem osadów ściekowych istotna jest ilość
metali wyniesionych z zebraną biomasą w czasie funkcjonowania plantacji. Największą
sumaryczną ilość analizowanych metali usunięto z podłoŜa po czterech latach
funkcjonowania plantacji: 1,01 – 1,44 kg/ha, co stanowi 5,18 – 7,40% całkowitej ilości
metali dostarczonych na powierzchnię doświadczalną wraz z osadem ściekowym w 2004
roku. WaŜna jest jednak nie tylko ilość ogólna metali, ale takŜe analiza jakościowa.
Szczególnie waŜne są te metale, które dostarczane są do środowiska w duŜych ilościach
i następnie kumulowane w piramidzie troficznej, oraz te które charakteryzują się duŜą
toksycznością.
I tak w przypadku ołowiu Bungart i Hüttl (2001) stwierdzili, Ŝe wraz z biomasą
wierzby moŜna usunąć średnio 4,6 g Pb z 1 hektara. W trakcie badań własnych,
mimo Ŝe nie odnotowanego wyraźnego trendu do zwiększania się ilości ołowiu w tkankach
w kolejnych latach funkcjonowania plantacji waŜne jest, Ŝe z roku na rok wraz z plonem
moŜna potencjalnie usunąć z podłoŜa odpowiednio: 8,85 g/ha (1,55 – 22,36 g/ha) w roku
pierwszym, 51,92 g/ha (5,67 – 163,17 g/ha) w drugim, 130,44 g/ha (82,42 – 262,73 g/ha)
i 238,51 g/ha (107,33 – 328,51 g/ha) odpowiednio w trzecim i czwartym ołowiu.
Istotnym z punktu funkcjonowania ekosystemu, ze względu na wysoką toksyczność
jest kadm. Börjesson (1999) w badaniach wskazał, iŜ zdolność akumulacji kadmu przez
pędy wierzby jest około 35 – 70 razy wyŜsza, niŜ traw energetycznych i trzciny.
Jednocześnie stwierdził, Ŝe rośliny potencjalnie mogą pobrać około 30 – 40% całkowitej
zawartości kadmu w glebie. Autor przyjął, Ŝe przy średniej wartości 2 mg Cd/kg s.m.,
przy zbiorze 10 ton s.m. wierzby, wynosimy ze środowiska glebowego około 20 g
Cd/ha/rok. NiŜszą wartość – 7,4 g/ha – podają Bungart i Hüttl (2001). W świetle
powyŜszych danych ilości usuwanego wraz z biomasą kadmu z powierzchni badawczych
po trzech i po czterech latach funkcjonowania plantacji zawierające się w przedziale:
1,49 – 6,29 oraz 1,36 – 9,06 g/ha są wartościami niŜszymi, niŜ opisywane w literaturze.
Podtawą wyjaśnienia małych ilości kadmu usuwanego wraz z plonem moŜe być fakt,
150