optymalizacja wykorzystania osadu ściekowego - SWITCH ...

DYSKUSJA
metody z wykorzystaniem kompostu, popiołu i pyłków Ŝelazowych. W trakcie badań
oceniano toksyczność oczyszczanej gleby z wykorzystaniem fasoli karłowatej (Phaseolus
vulgaris). Badania wykazały, Ŝe Ŝadna z zastosowanych metod nie powoduje całkowitej
redukcji toksyczności gleb zanieczyszczonych metalami. Metodą najbardziej skuteczną
okazała się kombinacja trzech wymienionych wcześniej elementów. Patrząc jednak przez
pryzmat aplikacji testowanych metod w procesie oczyszczania gleb skaŜonych metodą
in situ, wspomaganą czynnikiem biologicznym w postaci roślin, które redukują ilość
dostępnych frakcji metali, dobrym rozwiązaniem wydaje się być zastosowanie kompostu.
Badania Ruttens i in. (2006a, 2006b) wykazały, Ŝe w obecności kompostu, miedź i ołów
mogą tworzyć organiczne rozpuszczalne kompleksy, które są mało trwałe, a ich ilość
maleje w wyniku działania mikroorganizmów i zjawisku sorpcji. Jednocześnie kompost
spowodował zmniejszoną mobilność cynku i kadmu.
Wyniki prezentowane w niniejszej pracy wskazały, iŜ dodanie kompostu do osadu
spowodowało nieznaczne tylko obniŜenie toksyczności osadu. JednakŜe analizując
toksyczność podłóŜ stwierdzono, Ŝe najmniej toksyczne były próbki gleby pobierane
z powierzchni nawoŜonej refulatem, natomiast najbardziej osadem. Jednocześnie próbki
z powierzchni nawiezionej osadem ściekowym cechowała największa ilość pobranego
tlenu, co mogło wynikać ze średnio największej, w porównaniu do pozostałych, zawartości
w nich materii organicznej. W trakcie badań nie stwierdzono zaleŜności pomiędzy ogólną
ilością metali, a reakcją organizmów. Potwierdzają to liczne przykłady prezentowane
w literaturze (Persoone i Vangheluwe 2000; Manusadzianas i in. 2003; Latif i Licek 2004).
Dzieje się tak, gdyŜ pomiędzy poszczególnymi związkami dochodzić moŜe do ich
wzajemnego oddziaływania oraz takich efektów jak synergizm i antagonizm.
Zatem toksyczność, nawet najbardziej toksycznego, związku moŜe ulegać obniŜeniu lub
podwyŜszeniu. Takie wyniki badań wskazują, Ŝe w systemie regulacji prawnych
dotyczących stosowania osadów ściekowych i kompostów do rekultywacji terenów
nierolnych oraz do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spoŜycia i produkcji pasz,
konieczne jest prowadzenie limitów opartych nie tylko na ilości metali w glebie, ale takŜe
na wartościach opisujących ich toksyczność i sygnały progowe.
Według Usmana i in. (2006) najwaŜniejszym indeksem wskazującym na redukcję
toksyczności podłoŜa jest uzyskany plon. Analizując ilość zebranej biomasy wierzby
po zakończonym sezonie wegetacyjnym stwierdzono, Ŝe największy plon zebrano
z powierzchni, na której wierzba nawoŜona była refulatem (osadem dennym pochodzącym
ze zbiornika Sulejowskiego), natomiast najmniejszy, nie licząc kontroli, z powierzchni
153