optymalizacja wykorzystania osadu ściekowego - SWITCH ...

MATERIAŁY I METODY
B
tempo poboru
metali przez wierzbe
Akumulacja
g metali na ha
ef ekty wnosc
poboru
Biomasa
Rysunek 18. Moduł „Utylizacja osadów ściekowych”: A – czynniki decydujące o tempie poboru metali
przez wierzbę; B – czynniki wpływające na akumulację metali przez wierzbę.
Ilość metali w podłoŜu
Bioprzyswajalność metali nie jest prostą zaleŜnością między całkowitą zawartością metali
w glebie, a ich dostępnością dla roślin (Gambuś i Gorlach 2001; Düring i Gäth 2002;
Usman i in. 2006). Jest ona wypadkową czynników wpływających na przyswajalność
metali. Niebosiędzka (2000) wykazała jednak, Ŝe istnieje pewna zaleŜność między
stęŜeniem całkowitym metali, a stęŜeniem form bioprzyswajalnych.
W modelu przyjęto załoŜenie, Ŝe wraz ze wzrostem ilości obecnych w środowisku
glebowym metali, efektywność poboru metali przez wierzbę wzrasta. Ilość metali
dostarczana na plantację z dawką osadu ściekowego wyliczana jest w trakcie wyznaczania
moŜliwej do zastosowania dawki osadu.
Zawartość materii organicznej w podłoŜu
Ilość materii organicznej w podłoŜu w istotny sposób wpływa na mobilność i tym samym
biodostępność metali w środowisku i ich toksyczność (Karuppiah i in. 1997; Meregalli i in.
1999; Gorlach i Mazur 2002; Prokop i in. 2003; Fernández i in. 2005; Ruttens i in 2006a,
2006b;). Z danych literaturowych wynika, Ŝe wraz ze wzrostem zawartości materii
organicznej zwiększa się zdolność gleby do sorpcji metali cięŜkich, a tym samym
zmniejsza się ich bioprzyswajalność. W prezentowanym modelu przyjęto załoŜenie,
iŜ wraz ze wzrostem zawartości materii organicznej w podłoŜu wzrasta stęŜenie metali, ale
jednocześnie ich biodostępność maleje (Rysunek 19).
50