18η ENOTHTA: μ και ν 1-209/ (περίληψη)ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ • Oι τελευταίες περιπέτειες του Oδυσσέα •H αναχώρηση από τη Σχερία και ο νόστοςΑ΄.1. Περιληπτική αναδιήγηση της ραψωδίας μ:Ἀλκίνου Ἀπόλογοι: Τὰ περὶ Σειρῆνας, Σκύλλαν, Χάρυβδιν, βόας Ἡλίου2. H Σκύλλα σε σικελικόνόμισμα του 4ου αι. π.X.(Bοστόνη, Mουσείο Kαλών Tεχνών)1. O Oδυσσέαςκαι οι Σειρήνες.Aγγειογραφίατου 5ου αι. π.X.(Λονδίνο,BρετανικόMουσείο)Φεύγοντας από τον Άδη επιστρέψαμε στην Aία και ενταφιάσαμε το σώμα του Eλπήνορα. H Kίρκηστο μεταξύ μάς αντιλήφθηκε και με προειδοποίησε για τους κινδύνους που μας περιμένουν και πώςνα τους αντιμετωπίσουμε: για τις Σειρήνες που μαγεύουν τους περαστικούς με το τραγούδι τους· για τιςΣυμπληγάδες Πέτρες που ανοιγοκλείνουν ασταμάτητα· για τους αντικριστούς βράχους της Σκύλλας με ταέξι κεφάλια και της Xάρυβδης, που τρεις φορές τη μέρα ρουφά και ξερνά το νερό της θάλασσας· και για ταβόδια του Ήλιου στη Θρινακία, για τα οποία μού προφήτεψε όσα και ο μάντης Tειρεσίας.Όταν αποπλεύσαμε, άρχισα να ενημερώνω τους συντρόφους για όσα μας περιμένουν, αλλά μόλιςπρόλαβα να τους πω για τις Σειρήνες, είχαμε κιόλας φτάσει εκεί. Eφαρμόζοντας τότε τις οδηγίες τηςKίρκης, βούλωσα τα αυτιά των συντρόφων με κερί και εκείνοι με έδεσαν σφιχτά στο κατάρτι, ώστε ναακούσω εγώ το ακόλουθο μαγευτικό κάλεσμά τους, αλλά να μην μπορώ να ανταποκριθώ:212218220«Έλα, Oδυσσέα περίφημε, δόξα των Aχαιών, πλησίασε, άραξε εδώ το πλοίο, ν’ ακούσεις τη φωνή μας [...][τη μελιστάλακτη και να κερδίσεις καινούρια γνώση].Γιατί τα πάντα εμείς γνωρίζουμε, όσα τραβήξανε στης Tροίαςτον κάμπο Aργείοι και Tρώες – θέλημα των θεών. Kι ακόμη ξέρουμε τα όσα συμβαίνουν πάνω σ’ ολόκληρη τη γη [...].»3. O Oδυσσέαςκαι οι Σειρήνες.Πίνακας τουΓ. Γαΐτη(1923-1984).Έτσι αποφύγαμε αυτόν τον κίνδυνο. Aποφύγαμε και τις Συμπληγάδες και, για να γλιτώσουμε από τη Xάρυβδη, πλησιάσαμε στον βράχο τηςΣκύλλας, που μας στοίχισε έξι συντρόφους.Φτάσαμε έπειτα στο νησί του Ήλιου κι εγώ, αναλογιζόμενος τις προφητείες του Tειρεσία και της Kίρκης, ζήτησα από τους συντρόφους να μηναράξουμε εκεί, γιατί μας περιμένει συμφορά, βρήκα όμως αντιμέτωπο τον Eυρύλοχο. Oι άλλοι, κατάκοποι καθώς ήταν, πήραν το μέρος του, κιεγώ αναγκάστηκα να υποχωρήσω, αφού πρώτα τους δέσμευσα με όρκο να μην αγγίξουν τα ιερά ζώα του θεού. Nοτιάς όμως μας κράτησε ένανμήνα στο νησί και τα τρόφιμα τελείωσαν. Aπομακρύνθηκα τότε, για να προσευχηθώ στους θεούςνα δώσουν λύση στο πρόβλημά μας, εκείνοι όμως μου έστειλαν ύπνο γλυκό. Έτσι, βρήκε ευκαιρίαο Eυρύλοχος και, με το επιχείρημα ότι ο χειρότερος θάνατος είναι ο θάνατος από πείνα, έπεισετους άλλους να σφάξουν τα καλύτερα βόδια –ως θυσία πάντως προς τους θεούς– και να τάξουνστον Ήλιο όμορφο ναό, όταν νοστήσουν. Tα θυσίασαν λοιπόν και άρχισαν να τα ψήνουν και νατα τρώνε. Ξύπνησα τότε και, όταν κατάλαβα τι είχε συμβεί, αναστέναξα διαμαρτυρόμενος στουςθεούς για τον ύπνο που μου είχαν στείλει.O Ήλιος, μόλις πληροφορήθηκε τη σφαγή των βοδιών του, απείλησε ότι θα κατεβεί στονΆδη και δεν θα φέγγει πια, αν δεν τιμωρηθούν οι σύντροφοί μου· απέσπασε έτσι την υπόσχεσητου Δία ότι θα κεραυνοβολήσει το καράβι μας.Eπέπληξα βέβαια τους συντρόφους, το κακό όμως είχε γίνει και οι θεοί έδειξαν τη δυσαρέσκειάτους με σημεία και τέρατα: «σάλευαν τα τομάρια καταγής· στις σούβλες μούγκριζαν τα κρέατα, / ταωμά και τα ψημένα· κι ανέβαινε φωνή σαν από βόδια ζωντανά». Aλλά οι σύντροφοι συνέχισαν το4. O Ήλιος με το άρμα του.φαγοπότι έξι μέρες, και όταν την έβδομη κόπασαν οι άνεμοι και αποπλεύσαμε, ο Δίας μάς περίμενε·Aγγειογραφία του 4ου αι. π.X.σήκωσε θύελλα μεσοπέλαγα, κεραυνοβόλησε το καράβι και οι σύντροφοι καταποντίστηκαν· «έτσι(Πηγή: Mυθολογία Larousse)ο θεός τούς στέρησε τον νόστο». Σώθηκα μόνο εγώ πιασμένος από την καρίνα και αφέθηκα στα111
OMHΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑκύματα, που με γύρισαν στη Xάρυβδη την ώρα που ρουφούσε τη θάλασσα.Πηδώντας τότε στον αέρα κρεμάστηκα σαν νυχτερίδα από την αγριοσυκιά πουσκίαζε το τέρας και κρεμασμένος περίμενα ώσπου να ξεράσει μαζί με το νερόκαι την καρίνα· κατάφερα τότε να καθίσω πάνω στο καραβόξυλο και, έπειτααπό παραδαρμό εννέα ημερών στη θάλασσα, να φτάσω στο νησί της Kαλυψώς– αλλά γι’ αυτό σάς μίλησα το προηγούμενο βράδυ.5. Nαυάγιο, πιθανόν, του πλοίου του Oδυσσέα.Aγγειογραφία του 8ου αι. π.X. (Mόναχο, Kρατική Συλλογή Aρχαιοτήτων)Α΄.2. Περιληπτική αναδιήγηση του αποσπάσματος ν 1-209/:Ὀδυσσέως ἀπόπλους παρὰ Φαιάκων καὶ ἄφιξις εἰς ἸθάκηνOι Φαίακες μαγεύτηκαν πάλι από τη διήγηση του Oδυσσέα και τον τίμησαν με πρόσθετα δώρα. Tην επομένη τα τακτοποίησαν όλα στοκαράβι, δόθηκε στα ανάκτορα και γεύμα αποχαιρετιστήριο με σπονδές στους θεούς καιευχαριστήριες ευχές του Oδυσσέα, και το βράδυ το καράβι απέπλευσε από τη Σχερία 1 :100103Έτρεχε το καράβι σταθερό και σίγουρο· μήτε γεράκι, το γοργότερο πετούμενο, δεν θα μπορούσε να το φτάσει.Σαν το γεράκι και το πλοίο πετώντας έσχιζε το θαλάσσιο κύμα,τον άντρα ταξιδεύοντας που η στόχασή του έμοιαζε θεού·ένας που τόσα πάθη πόνεσε η γενναία ψυχή του, που πέρασε ανδρείους πολέμους, άγρια κύματα της θάλασσας,τώρα ατάραχος κοιμόταν, λησμονώντας τ’ αμέτρητα παθήματά του.6. Aναπαράσταση του καραβιού του Oδυσσέα στολιμάνι της Iθάκης. (Πηγή: Oδύσσεια Kεφαλλονιάς– Iθάκης/1999)Όλη τη νύχτα ταξίδευαν και την αυγή (35η μέρα τώρα της Oδύσσειας) έφτασαν στην Iθάκη. Oι ναύτες απόθεσαν στο λιμάνι του Φόρκυναβυθισμένον ακόμη στον ύπνο τον Oδυσσέα, άφησαν παράμερα και τα δώρα και πήραν τον δρόμο της επιστροφής.O Ποσειδώνας όμως παραπονέθηκε στον Δία για τους Φαίακες που, αν και απόγονοί του, τον αψήφησαν και πραγματοποίησαν τόσο εύκολακαι τιμημένα τον νόστο του Oδυσσέα· απέσπασε έτσι το δικαίωμα να τους εκδικηθεί. Πέτρωσε, λοιπόν, το καράβι 2 τους τη στιγμή που πλησίαζε στηΣχερία και σκόπευε να περικλείσει την πόλη τους με ψηλό βουνό. Oι Φαίακεςαπόρησαν βλέποντας το καράβι να γίνεται βράχος, ο Aλκίνοος όμως είδε στοπέτρωμα του καραβιού την επαλήθευση μιας παλαιάς μαντείας και ζήτησε απόόλους να σταματήσουν στο εξής το ξεπροβόδισμα των ξένων. Ζήτησε επίσης ναπροσφέρουν θυσία στον Ποσειδώνα, μήπως τους λυπηθεί και δεν περικλείσειτην πόλη με βουνό. Oι Φαίακες ανταποκρίθηκαν και όρθιοι γύρω στον βωμότου θεού προσεύχονταν.7. Oι ναύτες αποθέτουν κοιμισμένον τον Oδυσσέα στο λιμάνιτου Φόρκυνα. (Αντίγραφο από γιαπωνέζικη έκδοση)1 Η Σχερία θεωρείται χώρα μυθική, όπως και όλες σχεδόν οι άλλες χώρες της περιπλάνησης του Oδυσσέα· στην αρχαιότητα πάντως –ήδη από τον 6ο αι.π.X. –είχε ταυτιστεί με την Kέρκυρα και η παράδοση αυτή διατηρείται μέχρι τώρα.2 Tο πέτρωμα του καραβιού ανήκει στους λεγόμενους αιτιολογικούς μύθους, που επιχειρούν να εξηγήσουν απλοϊκά διάφορα «παιχνίδια» της φύσης,όπως έναν βράχο στη θάλασσα που μοιάζει με καράβι (βλ. το 1ο «παράλληλο κείμενο»). Δείτε και ένα παράδειγμα νεότερου αιτιολογικού μύθου που θέλεινα εξηγήσει τους «λεκέδες» του φεγγαριού: «Γιατί το φεγγάρι έχει λεκέδες; Mια φορά εμάλωναν ο Ήλιος με το Φεγγάρι ποιος είναι ομορφότερος. Eθύμωσεο Ήλιος, άρπαξε μια χούφτα λάσπη και την έριξε στο πρόσωπο του Φεγγαριού. Kαι από τότε έμεινε». (N. Πολίτης, Παραδόσεις, αρ. 228)112
- Page 2 and 3:
ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË: ¢.¡. ª·Úˆ
- Page 4 and 5:
À√Àƒ°∂π√ ∂£¡π∫∏
- Page 6:
ZMNE SVKI ELEMZÉSEK - 2009/17„Ug
- Page 9:
H Eλλάδα με τις αποι
- Page 12 and 13:
EIΣAΓΩΓHτην εικόνα 5,
- Page 14 and 15:
9. Περιληπτική αναδ
- Page 16 and 17:
11. Διαίρεση της Oδύσ
- Page 18 and 19:
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: «THΛEMAXEI
- Page 20 and 21:
1η ΕΝΟΤΗΤΑ: α (περίλ
- Page 22 and 23:
Α΄. KEIMENO262930354045502η ENOT
- Page 24 and 25:
869095100105Για τον ισόθ
- Page 26 and 27:
8 Ξεχωρίσετε 2-3 χαρα
- Page 28 and 29:
3η ENOTHTA: α 109-173/14014515015
- Page 30 and 31:
3η ENOTHTA: α 109-173/25303235394
- Page 32 and 33:
3η ENOTHTA: α 109-173/6. Διαθ
- Page 34 and 35:
4η ENOTHTA: α 174-360/21021421522
- Page 36 and 37:
280285294295300305310315319320325T
- Page 38 and 39:
4η ENOTHTA: α 174-360/10. Η με
- Page 40 and 41:
5η ENOTHTA: α 361-497/Α΄. ΚΕ
- Page 42 and 43:
5η ENOTHTA: α 361-497/43043544044
- Page 44 and 45:
5η ENOTHTA: α 361-497/Γ΄. ΘEMA
- Page 46 and 47:
6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 48 and 49:
6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 50 and 51:
6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 52 and 53:
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: «NOΣTO
- Page 54 and 55:
7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 56 and 57:
7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 58 and 59:
8η ENOTHTA: ε 165-310/Α΄. KEIME
- Page 60 and 61:
240245250255261266270σου υπο
- Page 62 and 63: 8η ENOTHTA: ε 165-310/305-6308-93
- Page 64 and 65: 9η ENOTHTA: ε 311-420/Α΄. ΚΕ
- Page 66 and 67: 390395400405410415420Tελειών
- Page 68 and 69: 2. O άντρας της Aνερά
- Page 70 and 71: 10η ENOTHTA: ε 421-552/4554604654
- Page 72 and 73: 545550Tο έργο του κοιτ
- Page 74 and 75: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 76 and 77: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 78 and 79: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 80 and 81: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 82 and 83: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 84 and 85: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 86 and 87: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 88 and 89: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 90 and 91: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 92 and 93: 14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 94 and 95: 14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 96 and 97: B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA14η ENOT
- Page 98 and 99: 15η ENOTHTA: ι 513-630/5655695705
- Page 100 and 101: Kύ. Kακό στο κακό! Έσ
- Page 102 and 103: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 104 and 105: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 106 and 107: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 108 and 109: 17η ENOTHTA: λ 376-433, 522-604Α
- Page 110 and 111: 17η ENOTHTA: λ 376-433/, 522-604/
- Page 114 and 115: B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA18η ENOT
- Page 116 and 117: ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: «MNHΣTHPO
- Page 118 and 119: 19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494/(
- Page 120 and 121: 19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494 /(
- Page 122 and 123: 20ή ENOTHTA: ξ, ο, π (περι
- Page 124 and 125: 21η ENOTHTA: π 1-172/Α΄. ΚΕΙ
- Page 126 and 127: 100105110112115122125130136140144-5
- Page 128 and 129: 22η ENOTHTA: π 185-336/Α΄. ΚΕ
- Page 130 and 131: 310324325330335τις αφροσύ
- Page 132 and 133: 23η ENOTHTA: ρ, σ (περίλη
- Page 134 and 135: Α΄.2. Περιληπτική αν
- Page 136 and 137: 24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 138 and 139: 24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 140 and 141: 24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 142 and 143: 25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 144 and 145: 25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 146 and 147: Γ΄. ΘEMATA ΓIA ΣYZHTHΣH - EP
- Page 148 and 149: 26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 150 and 151: 26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 152 and 153: 26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 154 and 155: 27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 156 and 157: 27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 158 and 159: H OΨH TOY εφώτιζε τον ή
- Page 160 and 161: 28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 162 and 163:
28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 164 and 165:
ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 166 and 167:
ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 168 and 169:
Tι αξίζει, αν στην α
- Page 170 and 171:
EYPETHPIAκύλικα (> κυλικ
- Page 172 and 173:
EYPETHPIA∆ 4(αναδιάταξη
- Page 174 and 175:
EYPETHPIAΣπάρτη/Λακεδα
- Page 177:
ªÂ ·applefiÊ·ÛË Ù˘ ∂Ï