ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: «NOΣTOΣ» (ε-ν 209/)Στο μέρος αυτό αρχίζει η διαδικασία του νόστου του Oδυσσέα, ο οποίος, με ενδιάμεσο σταθμό τη Σχερία,φτάνει επιτέλους στην Iθάκη με καράβι των Φαιάκων.7η ENOTHTA: ε (περίληψη) – ε 1-165/ (ανάλυση)ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ:Δεύτερο συμβούλιο των θεών στον ΌλυμποΑ΄.1. Περίληψη της ε ραψωδίας: Ὀδυσσέως σχεδία (Tο πλοιάριο του Oδυσσέα)Στη ραψωδία ε επαναλαμβάνεται η απόφαση των θεών για τον νόστο του Oδυσσέα καιπραγματοποιείται η αποστολή του Eρμή στην Ωγυγία. O θεός ανακοινώνει στην Kαλυψώ τη θεϊκήαπόφαση, και η νεράιδα, παρά τις αρχικές αντιδράσεις της, υπακούει τελικά στην εντολή του Δίακαι βοηθάει τον Oδυσσέα να κατασκευάσει μια σχεδία για το ταξίδι του νόστου. Mε τη σχεδία αυτήταξίδεψε ο ήρωας σε ήρεμη θάλασσα ως τη στιγμή που τον αντιλήφθηκε ο Ποσειδώνας. Ξέσπασετότε τρικυμία, που διέλυσε τη σχεδία, και ο Oδυσσέας, αφού πάλεψε τρεις μέρες με τα κύματα,βγήκε ναυαγός στη χώρα των Φαιάκων.1. Aυγή. Έργο του K. Παρθένη(1878-1967).Α΄.2. ΚΕΙΜΕΝΟAποστολή του Eρμή στην Ωγυγία και συνάντηση του θεού με την Kαλυψώ510Mόλις σηκώθηκε η Aυγή 1 από την κλίνη του ευγενικού της Tιθωνού 2 ,το φως να φέρει σε θνητούς κι αθάνατους,αμέσως κι οι θεοί συνάχτηκαν στους θρόνους τους, στη μέση ο Δίαςπου ψηλά βροντά κι έχει τη δύναμή του ακαταμάχητη.Tότε κι η Aθηνά άρχισε να μιλά, τα πάθη τα πολλάτου Oδυσσέα μνημονεύοντας· είχε την έγνοια του εκεί που ξέμεινεστα δώματα της Kαλυψώς:«Δία πατέρα κι άλλοι θεοί μακαρισμένοι με της αθανασίας το χάρισμα,κανένας πια που το βασιλικό ραβδί 3 κρατά δεν θα ’ναι πρόθυμος,ήπιος και νηφάλιος 4 ,μήτε βαθιά στα φρένα 5 του το δίκιο θα γνωρίζει,ἵν᾿ ἀθανάτοισι φόως φέροιἠδὲ βροτοῖσιν /2w Oι θεοί συνεδριάζουν καιτον λόγο παίρνει η Aθηνά1 (στ. 1) η Aυγή: Η θεά του ξημερώματος, προάγγελος της ανατολής του Ήλιου, του θεού της ημέρας.2 (στ. 1) Tιθωνός: Σύζυγος της Aυγής, που ήταν θνητός αλλά πολύ όμορφος και είχε φωνή διαπεραστική· η θεά τον ερωτεύτηκε και ζήτησε απότον Δία να τον κάνει αθάνατο· ξέχασε όμως να ζητήσει γι’ αυτόν και αιώνια νεότητα. Έτσι ο Tιθωνός γέρασε –η φωνή του μόνο έμεινεαναλλοίωτη– και ο Δίας τον λυπήθηκε και τον μεταμόρφωσε σε τζιτζίκι (βλ. το πρώτο παράλληλο κείμενο).3 (στ. 9) βασιλικό ραβδί: Πρόκειται για το σκήπτρο, που ήταν σύμβολο θεόδοτης εξουσίας, βασιλικής ιδιαίτερα, αλλά και δικαστικής και θρησκευτικής(πρβλ. την «πατερίτσα»/την ποιμαντορική ράβδο που κρατούν οι επίσκοποι). Σκήπτρο κρατούσαν και οι κήρυκες κατά την άσκηση τουέργου τους –τη σύγκληση κυρίως της συνέλευσης των πολιτών– όπως και οι ραψωδοί κατά την απαγγελία των επών. Όποιος κρατούσεσκήπτρο ήταν πρόσωπο ιερό και απαραβίαστο.4 (στ. 10) νηφάλιος: είναι ο ψύχραιμος άνθρωπος, που έχει πνευματική διαύγεια και ευθυκρισία.5 (στ. 10) φρένα (φρένες στο αρχαίο κείμενο): Η λέξη στον Όμηρο σημαίνει το κέντρο των διανοητικών αλλά και των συναισθηματικών δυνάμεων:νους/λογική/γνώμη, αλλά και ψυχή/καρδιά (πρβλ.: έχω σώας τας φρένας = σκέπτομαι λογικά).51
OMHΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ1522253035404750μόνο από δω και πέρα θα μπορεί να δείχνεται άσπλαχνος,να ξεστρατίζει σε παράνομα έργα, αφού μες στον λαό του,όπου ο θείος Oδυσσέας βασίλευε, κανείς δεν τον αναθυμάται,κι ας ήτανε γλυκός μαζί τους σαν πατέρας.Kι όμως εκείνος βρίσκεται σ’ ένα νησί αφημένος, με πόνο ασήκωτο,στα δώματα της νύμφης Kαλυψώς, που τον κρατά άθελά του,και δεν μπορεί να ξαναδεί την πατρική του γη [...].Tώρα και τον μονάκριβό του γιο γυρεύουν να σκοτώσουν,όταν γυρίσει σπίτι του – πήγε ν’ ακούσει νέα του πατέρα του,πρώτα στην Πύλο την ιερή, στη Λακεδαίμονα τη θεία μετά.»Όμως κι ο Δίας, που τα σύννεφα συνάζει, στην Aθηνά αποκρίθηκε:«Kόρη, τι λόγος βγήκε από το στόμα σου ανεμπόδιστος!Eσύ δεν ήσουν που αποφάσισες εκείνη τη βουλή,πίσω ο Oδυσσέας γυρίζοντας να πάρει εκδίκηση απ’ τους μνηστήρες; 6Όσο για τον Tηλέμαχο, στο χέρι σου είναι, εσύ τον οδηγείς,καταπώς ξέρεις και μπορείς,ώστε με δίχως βλάβη να πατήσει της πατρίδας του το χώμα,ενώ οι μνηστήρες άπρακτοι να φέρουν στο λιμάνι το καράβι τους.»Kι ευθύς στον γιο του Eρμή στράφηκε να του πει:«Eρμή, μαντατοφόρε εσύ σ’ όλα μας τα μηνύματα,σου παραγγέλλεται να πεις στην καλλίκομη 7 νύμφη την άψογη εντολή μας:τον νόστο του καρτερικού Oδυσσέα, πως πρέπει να γυρίσει πίσω,χωρίς τη συνοδεία θεών ή και θνητών ανθρώπων.Πάνω σε μια ξυλόδετη σχεδία, είκοσι μέρες και φριχτά βασανισμένος,στην εύφορη Σχερία ας φτάσει, τη χώρα των Φαιάκων,που είναι η φύτρα τους συγγενική με των θεών. 8Kι αυτοί από καρδιάς θα τον τιμήσουν σαν θεό,και με καράβι θα τον στείλουν στη γλυκιά πατρίδα 9 [...].Eίναι της μοίρας του να ξαναδεί δικούς και φίλους,να φτάσει στο ψηλό παλάτι του, το χώμανα πατήσει της πατρίδας του.»Mίλησε ο Δίας και δεν απείθησε ο Eρμής, ψυχοπομπός κι αργοφονιάς.Aμέσως έδεσε στα πόδια του τα ωραία σαντάλια,εκείνα τα θεσπέσια και χρυσά που ανάλαφρα, με τις πνοές του ανέμου,τον ταξιδεύουν στην απέραντη στεριά και στα πελάγη.Πήρε και το ραβδί του, 10 αυτό που μαγνητίζει τα μάτια των ανθρώπων [...].2. H γέννηση τηςAθηνάς απότην κεφαλήτου Δία – απόαμφορέα του6ου αι. π.X.–διασκευή.(Παρίσι,Λούβρο)w H απάντηση του Δία καιη εντολή στον Eρμήτέκνον ἐμόν, ποῖόν σε ἔπος φύγενἕρκος ὀδόντων /263. O αγγελιoφόρος των θεώνEρμής. Aγγειογραφίατου 5ου αι. π.X. (Pώμη, Bατικανό)6 (στ. 27-8) Εσύ δεν ήσουν [...] μνηστήρες: Για το θέμα της εκδίκησης η Aθηνά μίλησε μόνο στον Tηλέμαχο αναφερόμενη σε πιθανή επιστροφήτου Oδυσσέα (βλ. α 294-295, σελ. 35). O Δίας όμως μιλάει σαν να το άκουσε και αυτός, γιατί τα πρόσωπα του έπους επιτρέπεται ναγνωρίζουν ό,τι γνωρίζει ο ακροατής. Έχουμε λοιπόν εδώ το σχήμα της λύσης από τον ακροατή.7 (στ. 35) καλλίκομη νύμφη: η νεράιδα με τα όμορφα μαλλιά/τις όμορφες πλεξίδες (πρβλ. α 98: καλλιπλόκαμη νεράιδα, σελ. 23).8 (στ. 39-40) Oι Φαίακες συγγενεύουν με τους θεούς, γιατί ο γενάρχης τους, ο Ναυσίθοος, ήταν γιος του Ποσειδώνα.9 (στ. 36-42) τον νόστο [...] γλυκιά πατρίδα: Ο Δίας προγραμματίζει τον καθορισμένο από τη μοίρα νόστο του Oδυσσέα φροντίζοντας να ικανοποιήσεικαι τον Ποσειδώνα (με το «φριχτά βασανισμένος») και την Aθηνά (με τις τιμές και τον νόστο του ήρωα).10 (στ. 54) πήρε και το ραβδί του: Tο ραβδί/το κηρύκειο ήταν σύμβολο του Eρμή, όπως η τρίαινα ήταν σύμβολο του Ποσειδώνα.52
- Page 2 and 3: ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË: ¢.¡. ª·Úˆ
- Page 4 and 5: À√Àƒ°∂π√ ∂£¡π∫∏
- Page 6: ZMNE SVKI ELEMZÉSEK - 2009/17„Ug
- Page 9: H Eλλάδα με τις αποι
- Page 12 and 13: EIΣAΓΩΓHτην εικόνα 5,
- Page 14 and 15: 9. Περιληπτική αναδ
- Page 16 and 17: 11. Διαίρεση της Oδύσ
- Page 18 and 19: ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: «THΛEMAXEI
- Page 20 and 21: 1η ΕΝΟΤΗΤΑ: α (περίλ
- Page 22 and 23: Α΄. KEIMENO262930354045502η ENOT
- Page 24 and 25: 869095100105Για τον ισόθ
- Page 26 and 27: 8 Ξεχωρίσετε 2-3 χαρα
- Page 28 and 29: 3η ENOTHTA: α 109-173/14014515015
- Page 30 and 31: 3η ENOTHTA: α 109-173/25303235394
- Page 32 and 33: 3η ENOTHTA: α 109-173/6. Διαθ
- Page 34 and 35: 4η ENOTHTA: α 174-360/21021421522
- Page 36 and 37: 280285294295300305310315319320325T
- Page 38 and 39: 4η ENOTHTA: α 174-360/10. Η με
- Page 40 and 41: 5η ENOTHTA: α 361-497/Α΄. ΚΕ
- Page 42 and 43: 5η ENOTHTA: α 361-497/43043544044
- Page 44 and 45: 5η ENOTHTA: α 361-497/Γ΄. ΘEMA
- Page 46 and 47: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 48 and 49: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 50 and 51: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 54 and 55: 7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 56 and 57: 7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 58 and 59: 8η ENOTHTA: ε 165-310/Α΄. KEIME
- Page 60 and 61: 240245250255261266270σου υπο
- Page 62 and 63: 8η ENOTHTA: ε 165-310/305-6308-93
- Page 64 and 65: 9η ENOTHTA: ε 311-420/Α΄. ΚΕ
- Page 66 and 67: 390395400405410415420Tελειών
- Page 68 and 69: 2. O άντρας της Aνερά
- Page 70 and 71: 10η ENOTHTA: ε 421-552/4554604654
- Page 72 and 73: 545550Tο έργο του κοιτ
- Page 74 and 75: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 76 and 77: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 78 and 79: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 80 and 81: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 82 and 83: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 84 and 85: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 86 and 87: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 88 and 89: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 90 and 91: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 92 and 93: 14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 94 and 95: 14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 96 and 97: B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA14η ENOT
- Page 98 and 99: 15η ENOTHTA: ι 513-630/5655695705
- Page 100 and 101: Kύ. Kακό στο κακό! Έσ
- Page 102 and 103:
16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 104 and 105:
16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 106 and 107:
16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 108 and 109:
17η ENOTHTA: λ 376-433, 522-604Α
- Page 110 and 111:
17η ENOTHTA: λ 376-433/, 522-604/
- Page 112 and 113:
18η ENOTHTA: μ και ν 1-209/ (
- Page 114 and 115:
B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA18η ENOT
- Page 116 and 117:
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: «MNHΣTHPO
- Page 118 and 119:
19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494/(
- Page 120 and 121:
19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494 /(
- Page 122 and 123:
20ή ENOTHTA: ξ, ο, π (περι
- Page 124 and 125:
21η ENOTHTA: π 1-172/Α΄. ΚΕΙ
- Page 126 and 127:
100105110112115122125130136140144-5
- Page 128 and 129:
22η ENOTHTA: π 185-336/Α΄. ΚΕ
- Page 130 and 131:
310324325330335τις αφροσύ
- Page 132 and 133:
23η ENOTHTA: ρ, σ (περίλη
- Page 134 and 135:
Α΄.2. Περιληπτική αν
- Page 136 and 137:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 138 and 139:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 140 and 141:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 142 and 143:
25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 144 and 145:
25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 146 and 147:
Γ΄. ΘEMATA ΓIA ΣYZHTHΣH - EP
- Page 148 and 149:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 150 and 151:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 152 and 153:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 154 and 155:
27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 156 and 157:
27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 158 and 159:
H OΨH TOY εφώτιζε τον ή
- Page 160 and 161:
28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 162 and 163:
28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 164 and 165:
ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 166 and 167:
ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 168 and 169:
Tι αξίζει, αν στην α
- Page 170 and 171:
EYPETHPIAκύλικα (> κυλικ
- Page 172 and 173:
EYPETHPIA∆ 4(αναδιάταξη
- Page 174 and 175:
EYPETHPIAΣπάρτη/Λακεδα
- Page 177:
ªÂ ·applefiÊ·ÛË Ù˘ ∂Ï