27η ENOTHTA: ψ (περίληψη – ανάλυση αποσπασμάτων)110115120125127-8130135176189190195200τώρα που τον αντίκριζαν τα μάτια της.Άφωνη όμως έμεινε η Πηνελόπη για πολύ,λες κι είχε παραλύσει· μόνο τα μάτια της, τη μια κοιτούσανκαταπρόσωπο, την άλλη δεν τον αναγνώριζαν,με τ’ άθλια ρούχα που φορούσε.Tότε ο Tηλέμαχος, επιτιμώντας, μίλησε άσχημα στη μάνα του:«Mάνα, κακή μου μάνα, πόσο ανελέητη καρδιά κρύβεις στα στήθη!Πώς το αντέχεις και μακριά του μένεις; πώς δεν σιμώνεις τον πατέρα μου,δεν κάθεσαι στο πλάι του, δεν του μιλάς, δεν τον ρωτάς;Στον κόσμο δεν υπάρχει γυναίκα άλλη με τόσο αλύγιστη ψυχή· [...].Aλλ’ η δική σου η καρδιά είναι από πέτρα πιο σκληρή.»Tου αντιμίλησε με τη δική της λογική η Πηνελόπη:«Γιε μου, μέσα μου νιώθω θάμβος και κατάπληξη,και δεν μπορώ μήτε μια λέξη να προφέρω, κάτι να τον ρωτήσωή να τον δω κατάματα. Aν όμως πράγματι ο Oδυσσέαςείναι αυτός που γύρισε στο σπίτι,μπορούμε μεταξύ μας, και καλύτερα, να γνωριστούμε·κρυφά σημάδια έχουμε, που τα γνωρίζουμε οι δυο μας μόνο – / άλλος κανείς.»Aκούγοντας τα λόγια της εκείνος χαμογέλασε, βασανισμένοςο Oδυσσέας και θείος. Ύστερα γύρισε προς τον Tηλέμαχο,κι όπως του μίλησε, τα λόγια του πετούσαν σαν πουλιά:«Tηλέμαχε, άσε τη μάνα σου μέσα σε τούτο το παλάτινα με δοκιμάσει – θα καταλάβει γρήγορα, και τότε πιο καλά.Tώρα με βλέπει βρόμικο, με τ’ άθλια ρούχα που φορώ,γι’ αυτό και με περιφρονεί, αρνείται να δεχτεί ποιος είμαι. [...]»[O Oδυσσέας συζήτησε έπειτα με τον γιο του το πρόβλημα της αντεκδίκησης και έδωσεεντολή να σκηνοθετήσουν ατμόσφαιρα γιορτής στο παλάτι με τραγούδι και χορό.]Στο μεταξύ τον μεγαλόψυχο Oδυσσέα, μέσα στο σπίτι του,η Eυρυνόμη επήρε να τον λούζει, τον άλειψε με λάδι, του φόρεσεχλαμύδα ωραία και χιτώνα, κι η Aθηνά τον περιέβαλεμε εξαίσια ομορφιά, από την κεφαλή ως τα πόδια· [...][Πήρε ύστερα θέση αντίκρυ στη γυναίκα του ο Οδυσσέας και της μίλησε:]«Παράξενη πολύ! Aπό τις άλλες τις ωραίες γυναίκες μόνο σ’ εσέναέβαλαν καρδιά ανελέητη οι Oλύμπιοι.Άλλη καμιά γυναίκα δεν θα μπορούσε να το αντέξει,να στέκει τόσην ώρα από τον άντρα της μακριά, όταν,μετά από τόσα βάσανα και πάθη, γυρίζει πάλι στην πατρική του γηκι έχουν περάσει είκοσι χρόνια ολόκληρα.Aλλά, καλή γερόντισσα, έλα και στρώσε μου τώρα την κλίνη,μόνος μου να πλαγιάσω – αυτή μέσα στα στήθη τηςκρύβει καρδιά από σίδερο.»Tου αντιμίλησε με λογική και φρόνηση η Πηνελόπη:«Παράξενος κι εσύ! Mήτε ψηλώνει ο νους μου μήτε περιφρονώ κανένα,αλλά και δεν θαμπώνομαι – ξέρω καλά πώς ήσουν, όταν το αποφάσισεςνα φύγεις από την Iθάκη μ’ εκείνο το μακρόκουπο καράβι.Έλα, τώρα, Eυρύκλεια, φέρε και στρώσε του τη στέρεη κλίνηw Ανταλλαγή λόγωνTηλέμαχου-Πηνελόπης-Οδυσσέαμῆτερ ἐμή, δύσμητερ /113σοὶ δ᾽ αἰεὶ κραδίη στερεωτέρη ἐστὶλίθοιο /1203. Πήλινο ειδώλιο αοιδού – 8οςαι. π.X. (Hράκλειο, AρχαιολογικόMουσείο)w Λουσμένος καιπανέμορφος ο Oδυσσέαςανοίγει διάλογο μετην Πηνελόπη πουκαταλήγει στην αναγνώριση4. Aρχαϊκό ειδώλιο κυκλικούχορού γυναικών.(Λευκάδα, Aρχαιολογικό Mουσείο)153
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ205210215220225229230235240245έξω από την καλοχτισμένη κάμαρή μας, που μόνος του την έφτιαξε·τραβήξτε το γερό κρεβάτι εκεί και βάλτε πάνω του στρωσίδια,προβιές, φλοκάτες, σεντόνια πεντακάθαρα που λάμπουν.»M’ αυτά τα λόγια θέλησε τον άντρα της να δοκιμάσει· ο Oδυσσέας όμως,γεμάτος αγανάκτηση, στράφηκε στην πιστή γυναίκα του μιλώντας:«Γυναίκα, άσχημο λόγο πρόφερες, που την ψυχή δαγκώνει.Ποιος μετακίνησε την κλίνη; Tο βλέπω δύσκολοκαι για τον έμπειρο τεχνίτη ακόμη. Mόνο θεός, αν ήθελε,θα το μπορούσε κατεβαίνοντας να της αλλάξει θέση· θνητός που ζει,κι αν είναι στην ακμή της νιότης του, εύκολα δεν μπορεί να τη σαλέψει.Γιατί σ’ αυτή την τορνευτή μας κλίνη κάποιο σημάδι υπάρχειαπαραγνώριστο – το ’καμα εγώ, άλλος κανείς.Φύτρωνε μέσα στου σπιτιού μας τον περίβολο κορμός μακρόφυλλης ελιάς,με θαλερό το φούντωμά της, κι αυτός χοντρός σαν μια κολόνα.Γύρω του εγώ την κάμαρη έχτισα και την ανέβασαμε πέτρες πανωτές στο τελικό της ύψος· μετά τη στέγασακαλά από πάνω, και την ασφάλισα με κολλητά πορτόφυλλα,να αρμόζουν μεταξύ τους.Tότε πια κούρεψα κλαδιά και φούντες της μακρόφυλλης ελιάς,κλάδεψα με επιδέξια τέχνη τον κορμό απ’ τη ρίζα του,με το σκεπάρνι τον πελέκησα, τον στάθμισαγια να ισώσει, τον δούλεψα να γίνει κλινοπόδαρο, κι άνοιξαπάνω του τρύπες με το τρυπάνι. Aρχίζοντας μετά τον πλάνισακαι πάνω άπλωσα του κρεβατιού την τάβλα· 1 τελειώνοντας,μ’ ασήμι, μάλαμα και φίλντισι την κλίνη στόλισα [...].Aυτό είναι το σημάδι που σου φανερώνω. Mόνο που δεν γνωρίζω,φοβερή γυναίκα, αν παραμένει ριζωμένη η κλίνη μας ή μήπωςάλλος αλλού την έστησε, κόβοντας σύρριζα το λιόδεντρο.»Έτσι της μίλησε, κι ευθύς της λύθηκαν γόνατα και καρδιά,αναγνωρίζοντας απαραγνώριστα σημάδια, του Oδυσσέα απόδειξη.Bούρκωσε τότε, χύθηκε στο μέρος του, τα δυο της χέριαπέρασε στον λαιμό του, φίλησε το κεφάλι του, κι ύστερα μίλησε:«Mη μου θυμώνεις, Oδυσσέα, έχεις εσύ ασυναγώνιστο μυαλόκαι κατανόηση για τους ανθρώπους. Πρέπει οι θεοίστη συμφορά να μας παρέσυραν, που μας εφθόνησαν και δεν μας άφησαναχώριστοι να μείνουμε, μαζί τη νιότη μας να τη χαρούμεκαι να γεράσουμε μαζί.Tώρα ωστόσο μην παρεξηγείς το φέρσιμό μουκαι μην αγανακτείς, που την αγάπη μου δεν έδειξα νωρίτερα.Γιατί, βαθιά, η ψυχή μου ποτέ δεν έπαψε να τρέμει,μήπως μ’ εξαπατήσει κάποιος με τα λόγια του,περαστικός – είναι πολλοί που σκέφτονται το πονηρό συμφέρον τους. [...]5. Kλίνη με επένδυση ελεφαντοστούαπό τάφο στη Σαλαμίνα τηςKύπρου – 8ος αι. π.X.(Λευκωσία, Mουσείο Kύπρου)6. «Γυναίκα, άσχημο λόγοπρόφερες...»7. Ξυλουργός. Bοιωτικό ειδώλιοτου 5ου αι. π.X. (Kοπεγχάγη,Eθνικό Mουσείο)8. H Πηνελόπη αγκαλιάζειτον Oδυσσέα. Xαρακτικό του Th. vanThulden. (Σαν Φρανσίσκο, MουσείοKαλών Tεχνών)1 (στ. 226) άπλωσα του κρεβατιού την τάβλα: άπλωσα επάνω τις σανίδες του κρεβατιού.154
- Page 2 and 3:
ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË: ¢.¡. ª·Úˆ
- Page 4 and 5:
À√Àƒ°∂π√ ∂£¡π∫∏
- Page 6:
ZMNE SVKI ELEMZÉSEK - 2009/17„Ug
- Page 9:
H Eλλάδα με τις αποι
- Page 12 and 13:
EIΣAΓΩΓHτην εικόνα 5,
- Page 14 and 15:
9. Περιληπτική αναδ
- Page 16 and 17:
11. Διαίρεση της Oδύσ
- Page 18 and 19:
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: «THΛEMAXEI
- Page 20 and 21:
1η ΕΝΟΤΗΤΑ: α (περίλ
- Page 22 and 23:
Α΄. KEIMENO262930354045502η ENOT
- Page 24 and 25:
869095100105Για τον ισόθ
- Page 26 and 27:
8 Ξεχωρίσετε 2-3 χαρα
- Page 28 and 29:
3η ENOTHTA: α 109-173/14014515015
- Page 30 and 31:
3η ENOTHTA: α 109-173/25303235394
- Page 32 and 33:
3η ENOTHTA: α 109-173/6. Διαθ
- Page 34 and 35:
4η ENOTHTA: α 174-360/21021421522
- Page 36 and 37:
280285294295300305310315319320325T
- Page 38 and 39:
4η ENOTHTA: α 174-360/10. Η με
- Page 40 and 41:
5η ENOTHTA: α 361-497/Α΄. ΚΕ
- Page 42 and 43:
5η ENOTHTA: α 361-497/43043544044
- Page 44 and 45:
5η ENOTHTA: α 361-497/Γ΄. ΘEMA
- Page 46 and 47:
6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 48 and 49:
6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 50 and 51:
6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 52 and 53:
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: «NOΣTO
- Page 54 and 55:
7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 56 and 57:
7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 58 and 59:
8η ENOTHTA: ε 165-310/Α΄. KEIME
- Page 60 and 61:
240245250255261266270σου υπο
- Page 62 and 63:
8η ENOTHTA: ε 165-310/305-6308-93
- Page 64 and 65:
9η ENOTHTA: ε 311-420/Α΄. ΚΕ
- Page 66 and 67:
390395400405410415420Tελειών
- Page 68 and 69:
2. O άντρας της Aνερά
- Page 70 and 71:
10η ENOTHTA: ε 421-552/4554604654
- Page 72 and 73:
545550Tο έργο του κοιτ
- Page 74 and 75:
11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 76 and 77:
11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 78 and 79:
11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 80 and 81:
12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 82 and 83:
12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 84 and 85:
12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 86 and 87:
13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 88 and 89:
13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 90 and 91:
13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 92 and 93:
14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 94 and 95:
14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 96 and 97:
B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA14η ENOT
- Page 98 and 99:
15η ENOTHTA: ι 513-630/5655695705
- Page 100 and 101:
Kύ. Kακό στο κακό! Έσ
- Page 102 and 103:
16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 104 and 105: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 106 and 107: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 108 and 109: 17η ENOTHTA: λ 376-433, 522-604Α
- Page 110 and 111: 17η ENOTHTA: λ 376-433/, 522-604/
- Page 112 and 113: 18η ENOTHTA: μ και ν 1-209/ (
- Page 114 and 115: B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA18η ENOT
- Page 116 and 117: ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: «MNHΣTHPO
- Page 118 and 119: 19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494/(
- Page 120 and 121: 19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494 /(
- Page 122 and 123: 20ή ENOTHTA: ξ, ο, π (περι
- Page 124 and 125: 21η ENOTHTA: π 1-172/Α΄. ΚΕΙ
- Page 126 and 127: 100105110112115122125130136140144-5
- Page 128 and 129: 22η ENOTHTA: π 185-336/Α΄. ΚΕ
- Page 130 and 131: 310324325330335τις αφροσύ
- Page 132 and 133: 23η ENOTHTA: ρ, σ (περίλη
- Page 134 and 135: Α΄.2. Περιληπτική αν
- Page 136 and 137: 24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 138 and 139: 24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 140 and 141: 24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 142 and 143: 25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 144 and 145: 25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 146 and 147: Γ΄. ΘEMATA ΓIA ΣYZHTHΣH - EP
- Page 148 and 149: 26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 150 and 151: 26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 152 and 153: 26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 156 and 157: 27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 158 and 159: H OΨH TOY εφώτιζε τον ή
- Page 160 and 161: 28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 162 and 163: 28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 164 and 165: ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 166 and 167: ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 168 and 169: Tι αξίζει, αν στην α
- Page 170 and 171: EYPETHPIAκύλικα (> κυλικ
- Page 172 and 173: EYPETHPIA∆ 4(αναδιάταξη
- Page 174 and 175: EYPETHPIAΣπάρτη/Λακεδα
- Page 177: ªÂ ·applefiÊ·ÛË Ù˘ ∂Ï