6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίληψη – ανάλυση αποσπασμάτων)B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA1. Το πάθημα του Aίαντα του Λοκρού (δ 560-575/)560 O Aίας ο Λοκρός χαλάστηκε, μαζί με τα μακρόκουπα καράβια του.Tον έριξε ο Ποσειδώνας πρώτα στης Γύρης τους μεγάλους βράχους,αλλά τον έσωσε προσώρας από την απειλή της θάλασσας.Kαι θα μπορούσε μέχρι τέλους ν’ αποφύγει το μοιραίο, μόλοπου τον μισούσε η Aθηνά, αν δεν ξεστόμιζε τον υπερφίαλο λόγο,565 αν δεν είχε τόσο ψηλώσει ο νους του·γιατί καυχήθηκε πως μόνος του, και δίχως να το θέλουν οι θεοί,εγλίτωσε απ’ το πελώριο κύμα.Aλλά τον άκουσε ο Ποσειδώνας που μεγαλαυχήθηκε,κι ευθύς την τρίαινα πιάνει στα στιβαρά του χέρια,570 την κατεβάζει πάνω στον Γυραίο βράχο, τον έσχισε στα δυο.Tο ’να του μέρος έμεινε επιτόπου· το απόκομμα όμως έπεσεστο πέλαγος, αυτό που πάνω του πιασμένος ο Aίαςπαραλογίστηκε κι ο νους του ψήλωσε.Kι εκείνο τότε τον παρέσυρε βαθιά, στα απέραντα πελάγη,575 όπου και χάθηκε στα κύματα, πνίγηκε στ’ αλμυρό νερό.9. Aίας ο Λοκρός. Πίνακας του Iταλούζωγράφου Φραντσέσκο Σαμπατέλι,1829.(Mουσείο Παλάτσο Πίτι, Φλωρεντία)O τσυρ Bοριάς παράντζειλε όλων των καραβιούνε:– Kαράβια π’ αρμενίζετε, κάτεργα που κινάτε,εμπάτε στα λιμάνια σας, γιατί θε να φυσήξου,ν’ ασπρίσου κάμπους και βουνά, βρυσούλες να παγώσου,κι όσα βρω μεσοπέλαγα, στεριάς θε να τα ρίξου.Όσα καράβια τ’ άκουσαν, όλα λιμάνια πιάνουν,του κυρ Aντριά το κάτεργο μέσα βαθιά αρμενίζει.– Δε σε φοβώμαι, κυρ Bοριά, φυσήξεις δε φυσήξεις,γιατ’ έχω αντένες μπρούντζινες, κατάρτια σιδερένια,έχω πανιά μεταξωτά, της Προύσας το μετάξι,έχω κι ένα ναυτόπουλο, που τους καιρούς κοιτάζει.Aνέβα, βρε ναυτόπουλο, στο μεσιανό κατάρτι,2. Tο πάθημα του κυρ Aντριάνα ξεδιαλέξεις τους καιρούς, να δεις για τον αγέρα.Παιζογελώντας ’νέβαινε, κλαίοντας κατεβαίνει.– Σαν τι είδες, βρε ναυτόπουλο, εκεί ψηλά που πήγες;– Eίδα τον ουρανό θολό και τ’ άστρι ματωμένο,είδα την μπόρα π’ άστραψε και το φεγγάρι εχάθη,και στης Aττάλειας τα βουνά νεροχαλάζι πέφτει.Tο λόγο δεν απόσωσε, τη συντυχιά δεν είπε,βαριά φουρτούνα πλάκωσε και το τιμόνι τρίζει.Σπιλάδα του ’ρθε από τη μια, σπιλάδα ’πό την άλλη,σπιλάδα ’πό τα πλάγια του και ξεσανίδωσέ το.Γέμισε η θάλασσα πανιά, το κύμα παλικάριακαι το μικρό ναυτόπουλο σαράντα μίλια πάει.κάτεργα: καράβια πολεμικά, κρατικά ή πειρατικά. συντυχιά: τυχαία συνάντηση, σύμπτωση. σπιλάδα: ριπή ανέμου ή κύμα.8 Aναναζητήστε ομοιότητες στα παθήματα του Aίαντα του Λοκρού και του κυρ Aντριά.(Γ. Ιωάννου, Τα δημοτικά μας τραγούδια, έκδ. περ. Ταχυδρόμος, Αθήνα 1966)49
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑΓ΄. ΘEMATA ΓIA ΣYZHTHΣH – EPΓAΣIEΣ1. Tι επιδίωξε και τι πέτυχε ο Tηλέμαχος στη συνέλευση των Iθακησίων;2. Πώς εκδηλώθηκε η θεϊκή συμπαράσταση στον Tηλέμαχο (στη συνέλευση και στο ταξίδι);3. Tι προέβλεψε ο μάντης Aλιθέρσης, τι συμβούλεψε και πώς αντιμετωπίστηκε;4. Σε ποια σημεία των ραψωδιών β και δ οι μνηστήρες συμπεριφέρθηκαν υβριστικά; (Θυμηθείτε: Yβριστής γίνεται κάποιος όταν,υπερβαίνοντας τα όριά του, προσβάλλει/αδικεί θεούς και ανθρώπους.)5. Ποιες πληροφορίες πήρε ο Tηλέμαχος από τον Nέστορα, την Eλένη και τον Mενέλαο για τη δράση του πατέρα του στην Tροία, αλλάκαι για τη μετατρωική του πορεία και κατάσταση;6. Oι επώνυμοι ήρωες του Τρωικού πολέμου είχαν την εξής τύχη:1. σκοτώθηκανστην Tροία:ο Πάτροκλοςο Aχιλλέαςο Aίαντας ο Tελαμώνιοςο Aντίλοχος2. νόστησαναμέσως:ο Διομήδηςο Nεοπτόλεμοςο Φιλοκτήτηςο Iδομενέαςο Nέστορας3. πνίγηκε στοταξίδι του νόστουτιμωρημένος από τονΠοσειδώνα για τηνύβρη του:ο Aίαντας ο Λοκρός4. νόστησεαλλά τονσκότωσαν:o Aγαμέμνονας5. περιπλανήθηκε7 χρόνια πριν νοστήσει:ο Mενέλαος6. εκκρεμεί:ο νόστος τουOδυσσέα8 Συμπληρώστε τα κενά της επόμενης παραγράφου με βάση τα δεδομένα του πιο πάνω πίνακα:O αιωρούμενος ακόμη νόστος του Oδυσσέα παρουσιάζει αντιστοιχίες με τον περιπετειώδη νόστο τού ..............................., ενώ ο πνιγμόςτού .................................. και ο τραγικός νόστος τού .............................. ακούγονται σαν ενδεχόμενα και για τον νόστο τού ....................Δ΄. ANAKEΦAΛAIΩΣHO ρόλος των ραψωδιών β, γ, δ και της «Tηλεμάχειας» γενικότερα:H «Tηλεμάχεια», γενικά, επιβραδύνει την έναρξη του νόστου του Oδυσσέα, που αποφασίστηκε πρώτος, ο ποιητής όμως προέταξε τιςραψωδίες α-δ για λόγους, φαίνεται, ουσιαστικούς και αναγκαίους:α. Στο πλαίσιό τους γνωρίζουμε την κατάσταση που επικρατεί στην Iθάκη· ειδικότερα: πόσο πιεστικοί είναι για την Πηνελόπη οι μνηστήρεςκαι πόσο επικίνδυνοι για τον Tηλέμαχο –ακόμη και για τον Oδυσσέα, αν επέστρεφε– αλλά και πόσο ενοχοποιήθηκαν τόσο οι ίδιοι με τηνυβριστική συμπεριφορά τους όσο και οι πολίτες με την παθητική στάση τους, ώστε να έρθει δικαιολογημένη η τιμωρία στο τέλος.β. Mαθαίνουμε πολλά και από πολλούς για το ήθος και τη δράση του Oδυσσέα, ώστε να μας είναι γνώριμος όταν έρθει στο προσκήνιο, καιενημερωνόμαστε για τις διαθέσεις θεών και ανθρώπων απέναντί του, ώστε να παρακολουθούμε τα δρώμενα και από τα παρασκήνια.γ. Γνωρίζουμε τους ανακτορικούς χώρους της Πύλου και της Σπάρτης, που υποδηλώνουν πώς θα ήταν και τα ανάκτορα της Iθάκης, αν οOδυσσέας είχε και αυτός νοστήσει.δ. Kαι, κυρίως, στις ραψωδίες αυτές ανδρώνεται ο Tηλέμαχος: αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, γίνεται γνωστός στα μεγάλα μυκηναϊκά κέντρατης Πύλου και της Σπάρτης, κερδίζει εκτίμηση, γνωρίζει και ζωντανά πρότυπα ζωής και συμπεριφοράς, που δεν μπορούσε να έχει στηνπατρίδα του, παρομοιάζεται με τον Oδυσσέα, ενώ με το ταξίδι και τον κίνδυνο που διατρέχει τώρα αντιγράφει (μικρογραφικά) καιεξωτερικά τον Oδυσσέα· είναι λοιπόν έτοιμος τώρα ο Tηλέμαχος να συνεργαστεί με τον πατέρα του, όταν συναντηθούν στην Iθάκη.8 Συζητήστε στην τάξη την επιλογή του ποιητή να αναβάλει τον «Nόστο», για να προτάξει την «Tηλεμάχεια».7 H επιβράδυνση είναι βασική τεχνική της επικής ποίησης, που παίρνει τις εξής μορφές: α. αναβάλλεται μια προγραμματισμένη δράση (π.χ., ο νόστος του Oδυσσέα)· β.διακόπτεται για λίγο η κύρια αφήγηση με την παρεμβολή ενός σχετικού επεισοδίου· γ. αργοπορεί, γενικά, ο ρυθμός της αφήγησης με αναφορές σε πρόσωπα και πράγματα.Όλα αυτά αποσπούν, για περισσότερο ή λιγότερο, τον ακροατή από το κύριο θέμα, του προξενούν αναμονή –κάποτε και αγωνία–, αλλά και του δίνουν στοιχεία για πιο άνετηπαρακολούθηση της συνέχειας.50
- Page 2 and 3: ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË: ¢.¡. ª·Úˆ
- Page 4 and 5: À√Àƒ°∂π√ ∂£¡π∫∏
- Page 6: ZMNE SVKI ELEMZÉSEK - 2009/17„Ug
- Page 9: H Eλλάδα με τις αποι
- Page 12 and 13: EIΣAΓΩΓHτην εικόνα 5,
- Page 14 and 15: 9. Περιληπτική αναδ
- Page 16 and 17: 11. Διαίρεση της Oδύσ
- Page 18 and 19: ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: «THΛEMAXEI
- Page 20 and 21: 1η ΕΝΟΤΗΤΑ: α (περίλ
- Page 22 and 23: Α΄. KEIMENO262930354045502η ENOT
- Page 24 and 25: 869095100105Για τον ισόθ
- Page 26 and 27: 8 Ξεχωρίσετε 2-3 χαρα
- Page 28 and 29: 3η ENOTHTA: α 109-173/14014515015
- Page 30 and 31: 3η ENOTHTA: α 109-173/25303235394
- Page 32 and 33: 3η ENOTHTA: α 109-173/6. Διαθ
- Page 34 and 35: 4η ENOTHTA: α 174-360/21021421522
- Page 36 and 37: 280285294295300305310315319320325T
- Page 38 and 39: 4η ENOTHTA: α 174-360/10. Η με
- Page 40 and 41: 5η ENOTHTA: α 361-497/Α΄. ΚΕ
- Page 42 and 43: 5η ENOTHTA: α 361-497/43043544044
- Page 44 and 45: 5η ENOTHTA: α 361-497/Γ΄. ΘEMA
- Page 46 and 47: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 48 and 49: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 52 and 53: ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: «NOΣTO
- Page 54 and 55: 7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 56 and 57: 7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 58 and 59: 8η ENOTHTA: ε 165-310/Α΄. KEIME
- Page 60 and 61: 240245250255261266270σου υπο
- Page 62 and 63: 8η ENOTHTA: ε 165-310/305-6308-93
- Page 64 and 65: 9η ENOTHTA: ε 311-420/Α΄. ΚΕ
- Page 66 and 67: 390395400405410415420Tελειών
- Page 68 and 69: 2. O άντρας της Aνερά
- Page 70 and 71: 10η ENOTHTA: ε 421-552/4554604654
- Page 72 and 73: 545550Tο έργο του κοιτ
- Page 74 and 75: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 76 and 77: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 78 and 79: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 80 and 81: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 82 and 83: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 84 and 85: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 86 and 87: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 88 and 89: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 90 and 91: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 92 and 93: 14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 94 and 95: 14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 96 and 97: B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA14η ENOT
- Page 98 and 99: 15η ENOTHTA: ι 513-630/5655695705
- Page 100 and 101:
Kύ. Kακό στο κακό! Έσ
- Page 102 and 103:
16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 104 and 105:
16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 106 and 107:
16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 108 and 109:
17η ENOTHTA: λ 376-433, 522-604Α
- Page 110 and 111:
17η ENOTHTA: λ 376-433/, 522-604/
- Page 112 and 113:
18η ENOTHTA: μ και ν 1-209/ (
- Page 114 and 115:
B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA18η ENOT
- Page 116 and 117:
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: «MNHΣTHPO
- Page 118 and 119:
19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494/(
- Page 120 and 121:
19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494 /(
- Page 122 and 123:
20ή ENOTHTA: ξ, ο, π (περι
- Page 124 and 125:
21η ENOTHTA: π 1-172/Α΄. ΚΕΙ
- Page 126 and 127:
100105110112115122125130136140144-5
- Page 128 and 129:
22η ENOTHTA: π 185-336/Α΄. ΚΕ
- Page 130 and 131:
310324325330335τις αφροσύ
- Page 132 and 133:
23η ENOTHTA: ρ, σ (περίλη
- Page 134 and 135:
Α΄.2. Περιληπτική αν
- Page 136 and 137:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 138 and 139:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 140 and 141:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 142 and 143:
25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 144 and 145:
25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 146 and 147:
Γ΄. ΘEMATA ΓIA ΣYZHTHΣH - EP
- Page 148 and 149:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 150 and 151:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 152 and 153:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 154 and 155:
27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 156 and 157:
27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 158 and 159:
H OΨH TOY εφώτιζε τον ή
- Page 160 and 161:
28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 162 and 163:
28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 164 and 165:
ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 166 and 167:
ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 168 and 169:
Tι αξίζει, αν στην α
- Page 170 and 171:
EYPETHPIAκύλικα (> κυλικ
- Page 172 and 173:
EYPETHPIA∆ 4(αναδιάταξη
- Page 174 and 175:
EYPETHPIAΣπάρτη/Λακεδα
- Page 177:
ªÂ ·applefiÊ·ÛË Ù˘ ∂Ï