21η ENOTHTA: π 1-172/Α΄. ΚΕΙΜΕΝΟΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ • Yποδοχή του Tηλέμαχου από τον Eύμαιο• Συνάντηση του γιου με τον αγνώριστο ακόμη πατέρα του591520253037404445Oι δυο τους πάλι, ο Oδυσσέας και πλάι ο θείος χοιροβοσκός,ανάβοντας χαράματα φωτιά, ετοίμαζαν το πρωινό τους [...].Ωστόσο οι σκύλοι, που γαβγίζουνε τους ξένους, μόλις τον είδαντον Tηλέμαχο να πλησιάζει, έτρεξαν γύρω του κουνώντας την ουρά τους–δεν τον εγάβγισαν. Tο πήρε ο θείος Oδυσσέας είδησηπου τα σκυλιά τον χάιδευαν με την ουρά τους, κι ήλθε στα αυτιά τουχτύπος από βήματα. Aμέσως γύρισε στον Eύμαιο μιλώντας [...][Και ανήγγειλε την άφιξη κάποιου γνωστού, αφού «δεν αλυχτούν οι σκύλοι».]Δεν πρόλαβε να πει τον λόγο του, κι ο αγαπημένος γιος τουπρόβαλε στη θύρα. Tα ’χασε ο χοιροβοσκός,κι όπως πετάχτηκε όρθιος, του πέφτουν οι κούπες απ’ το χέρι,που τις ετοίμαζε να συγκεράσει κρασί σπινθηροβόλο.Tρέχοντας, με τον κύρη του αντικρίστηκε και βουρκωμένος τον ασπάστηκεστην κεφαλή, στα δυο ωραία του μάτια, στα δυο του χέρια.Mε πόση αγάπη ένας πατέρας υποδέχεται τον γιο του,που γύρισε επιτέλους από χώρα μακρινή πάνω στα δέκα χρόνια,μοναχογιός μονάκριβος, μεγαλωμένος με βάσανα και κόπο·έτσι και τον θεόμορφο Tηλέμαχο τον έσφιξε στην αγκαλιά τουο θείος 1 χοιροβοσκός και τον εγέμισε φιλήματα,σάμπως να γλίτωσε από θάνατο.Oλοφυρόμενος τον προσφωνούσε και σαν πουλιά τα λόγια του πετούσαν:«Ήλθες, γλυκό μου φως! Kι εγώ δεν έλεγα πως θα σε ξαναδούν τα μάτια μου,αφότου εμίσεψες με το καράβι σου στην Πύλο.Mα τώρα εμπρός, κόπιασε μέσα, παιδί μου αγαπημένο,να σε χαρεί η ψυχή μου βλέποντας πως είσαι πάλι εδώ,φτασμένος απ’ τα ξένα. [...]»Kι ο συνετός Tηλέμαχος ανταποκρίθηκε:«Mεγάλη μου χαρά, καλέ μου γέροντα· για τη δική σου εξάλλου χάρηβρίσκομαι εδώ, για να σε δουν τα μάτια μου, τον λόγο σουν’ ακούσω, ανίσως είναι ακόμη στο παλάτι η μάνα μου [...].»Πήρε ξανά τον λόγο ο Eύμαιος, της συντροφιάς του ο πρώτος:«Mένει και παραμένει στο παλάτι, καρτερικά υπομένοντας·φεύγουν οι μέρες της κι οι νύχτες όλες,χάνονται μες στη συμφορά, κι αυτή μουσκεύει με τα δάκρυά της.»Eίπε, και πήρε από το χέρι του το χάλκινό του δόρυ.Eκείνος μέσα πέρασε πατώντας το λίθινο κατώφλι,1. O Eύμαιος υποδέχεται τον Tηλέμαχο.(Πηγή: Oμήρου Oδύσσεια 3)8 Πρβλ. και την 3η εικόνα της 20ήςΕνότητας (σελ. 121).2. «Tο πήρε ο θείος Oδυσσέαςείδηση...»w Υποδοχή του Tηλέμαχουκαι συνομιλία μετον Eύμαιοἦλθες, Τηλέμαχε, γλυκερὸν φάος!/28ἀλλ᾽ ἄγε νῦν εἴσελθε, φίλον τέκος,ὄφρα σε θυμῷ / τέρψομαι/30-311 (στ. 25) ο θείος χοιροβοσκός: O χαρακτηρισμός θείος/δῖος (< Zεύς/Διός), που αποδίδεται συνήθως σε σημαντικούς ήρωες (βλ. π.χ. τον στίχο 7),αποτελεί ένδειξη της συμπάθειας που τρέφει ο ποιητής για τον Eύμαιο (βλ. και το σχόλιο 3).123
OMHΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ5055606570757780879095προχώρησε κι ο Oδυσσέας υποχώρησε, πήγε ο πατέρας του να σηκωθεί,αλλά από μέρους του ο Tηλέμαχος τον εμποδίζει λέγοντας:«Kάθισε, ξένε μου· θα βρούμε εμείς αλλού τη θέση μαςσ’ αυτή τη στάνη· δική μας είναι [...].»Έτσι του μίλησε, κι αυτός μετακινήθηκε και ξανακάθισε·τότε ο χοιροβοσκός έστρωσε κάτω χλοερά κλαδιά κι απάνω τουςπροβιά, όπου κι ακούμπησε ο αγαπημένος γιος του Oδυσσέα.Eυθύς τους έφερε μπροστά τους πινάκιαμε κρέατα ψημένα, όσα περίσσεψαν από το χθεσινό τους δείπνο.Kι ακόμη με σπουδή γέμισε τα πανέρια τους ψωμί και συγκερνούσεστη γαβάθα το γλυκόπιοτο κρασί –πήγε μετά κι αντίκρυ κάθισε στον θείο Oδυσσέα.Eκείνοι τότε απλώνουν στο έτοιμο φαγητό τα χέρια τους,κι όταν εκόρεσαν τον πόθο τους για το φαΐ και το πιοτό,γύρισε ο Tηλέμαχος στον θεϊκό χοιροβοσκό και τον προσφώνησε:«Πες μου, παππούλη , 2 από πού μας ήλθε ο ξένος; πώς έτσι και τον έφερανπρος την Iθάκη οι ναυτικοί ; για ποια γενιά τους καμαρώνουν;Γιατί φαντάζομαι δεν έφτασε πεζός αυτός στα μέρη μας.»Kαι τότε, Eύμαιε χοιροβοσκέ, πήρες τον λόγο κι αποκρίθηκες 3 :«Kαι βέβαια θα σου πω, παιδί μου, όλη την αλήθεια.Για τη γενιά του από τη μεγάλη Kρήτη καμαρώνει·λέει πως περιπλανώμενος γνώρισε παραδέρνονταςπολλών ανθρώπων πολιτείες, γιατί ένας δαίμονας του όρισε τη μοίρα αυτή·πως τώρα ξέφυγε από καράβι Θεσπρωτών – έτσι πως έφτασεστη στάνη μου. Eγώ σ’ τον παραδίδω, και κάμε τον εσύ ό,τι θελήσεις [...].»O συνετός Tηλέμαχος αντιμιλώντας είπε:«Eύμαιε, δάγκωσε αλήθεια την ψυχή μου ο λόγος σου·γιατί πώς θα μπορούσα εγώ τον ξένο να δεξιωθώ στο σπίτι μου;Eίμαι ακόμη νέος πολύ, δεν εμπιστεύομαι τα χέρια μου,για ν’ αποκρούσω κάποιον, αν πρώτος αγριέψει. [...]Tον ξένο ωστόσο που έφτασε στο υποστατικό σου εδώυπόσχομαι πως θα τον ντύσω με χλαίνη και χιτώνα, ωραία ρούχα,πως θα του δώσω ξίφος δίκοπο και πέδιλα στα πόδια του –μετά θα τον ξεπροβοδίσω όπου η ψυχή κι η όρεξή του θέλουν.Aν πάλι προτιμάς, λέω να τον κρατήσεις στο καλύβι σουκι εσύ να τον φροντίζεις· εγώ θα στείλω ρούχα εδώκαι το απαραίτητο ψωμί για την τροφή του, να μη σου γίνει βάρος [...].Όμως εκεί, με τους μνηστήρες, δεν θα τον άφηνα εγώ3. Πινάκιο/πιάτο της κλασικήςεποχής. (Aρχαιολογικό MουσείοMαραθώνα)ἄττα, πόθεν τοι ξεῖνος ὅδ᾽ ἵκετο;πῶς δέ ἑ ναῦται / ἤγαγον εἰς᾿Ιθάκην; /66-7τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφης,Εὔμαιε συβῶτα /694. Kύπελλο από τις ανασκαφέςτου 1930 στην Iθάκη.5. Σιδερένιο βασιλικό ξίφος του600 περίπου π.X. από το Kούριο.(Λευκωσία, Mουσείο Kύπρου)2 (στ. 66) παππούλη/ἄττα: Ο τύπος ἄττα είναι αρχαία ινδοευρωπαϊκή λέξη, που υποδηλώνει οικειότητα· στα ελληνικά επιβίωσε μόνο ωςπροσφώνηση – και στην Oδύσσεια μόνο για τον Eύμαιο.3 (στ. 69) Kαι τότε, Eύμαιε χοιροβοσκέ, πήρες τον λόγο κι αποκρίθηκες: Προσφωνώντας ο ποιητής τον Eύμαιο σε δεύτερο πρόσωπο (μόνο σ’ αυτόνστην Oδύσσεια), εκφράζει τη συμπάθειά του για τον πιστό αυτόν υπηρέτη αλλά και τη συμμετοχή του στη συζήτηση, λες και είναι μέλος τηςπαρέας τους.124
- Page 2 and 3:
ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË: ¢.¡. ª·Úˆ
- Page 4 and 5:
À√Àƒ°∂π√ ∂£¡π∫∏
- Page 6:
ZMNE SVKI ELEMZÉSEK - 2009/17„Ug
- Page 9:
H Eλλάδα με τις αποι
- Page 12 and 13:
EIΣAΓΩΓHτην εικόνα 5,
- Page 14 and 15:
9. Περιληπτική αναδ
- Page 16 and 17:
11. Διαίρεση της Oδύσ
- Page 18 and 19:
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: «THΛEMAXEI
- Page 20 and 21:
1η ΕΝΟΤΗΤΑ: α (περίλ
- Page 22 and 23:
Α΄. KEIMENO262930354045502η ENOT
- Page 24 and 25:
869095100105Για τον ισόθ
- Page 26 and 27:
8 Ξεχωρίσετε 2-3 χαρα
- Page 28 and 29:
3η ENOTHTA: α 109-173/14014515015
- Page 30 and 31:
3η ENOTHTA: α 109-173/25303235394
- Page 32 and 33:
3η ENOTHTA: α 109-173/6. Διαθ
- Page 34 and 35:
4η ENOTHTA: α 174-360/21021421522
- Page 36 and 37:
280285294295300305310315319320325T
- Page 38 and 39:
4η ENOTHTA: α 174-360/10. Η με
- Page 40 and 41:
5η ENOTHTA: α 361-497/Α΄. ΚΕ
- Page 42 and 43:
5η ENOTHTA: α 361-497/43043544044
- Page 44 and 45:
5η ENOTHTA: α 361-497/Γ΄. ΘEMA
- Page 46 and 47:
6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 48 and 49:
6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 50 and 51:
6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 52 and 53:
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: «NOΣTO
- Page 54 and 55:
7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 56 and 57:
7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 58 and 59:
8η ENOTHTA: ε 165-310/Α΄. KEIME
- Page 60 and 61:
240245250255261266270σου υπο
- Page 62 and 63:
8η ENOTHTA: ε 165-310/305-6308-93
- Page 64 and 65:
9η ENOTHTA: ε 311-420/Α΄. ΚΕ
- Page 66 and 67:
390395400405410415420Tελειών
- Page 68 and 69:
2. O άντρας της Aνερά
- Page 70 and 71:
10η ENOTHTA: ε 421-552/4554604654
- Page 72 and 73:
545550Tο έργο του κοιτ
- Page 74 and 75: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 76 and 77: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 78 and 79: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 80 and 81: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 82 and 83: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 84 and 85: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 86 and 87: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 88 and 89: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 90 and 91: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 92 and 93: 14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 94 and 95: 14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 96 and 97: B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA14η ENOT
- Page 98 and 99: 15η ENOTHTA: ι 513-630/5655695705
- Page 100 and 101: Kύ. Kακό στο κακό! Έσ
- Page 102 and 103: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 104 and 105: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 106 and 107: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 108 and 109: 17η ENOTHTA: λ 376-433, 522-604Α
- Page 110 and 111: 17η ENOTHTA: λ 376-433/, 522-604/
- Page 112 and 113: 18η ENOTHTA: μ και ν 1-209/ (
- Page 114 and 115: B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA18η ENOT
- Page 116 and 117: ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: «MNHΣTHPO
- Page 118 and 119: 19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494/(
- Page 120 and 121: 19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494 /(
- Page 122 and 123: 20ή ENOTHTA: ξ, ο, π (περι
- Page 126 and 127: 100105110112115122125130136140144-5
- Page 128 and 129: 22η ENOTHTA: π 185-336/Α΄. ΚΕ
- Page 130 and 131: 310324325330335τις αφροσύ
- Page 132 and 133: 23η ENOTHTA: ρ, σ (περίλη
- Page 134 and 135: Α΄.2. Περιληπτική αν
- Page 136 and 137: 24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 138 and 139: 24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 140 and 141: 24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 142 and 143: 25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 144 and 145: 25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 146 and 147: Γ΄. ΘEMATA ΓIA ΣYZHTHΣH - EP
- Page 148 and 149: 26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 150 and 151: 26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 152 and 153: 26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 154 and 155: 27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 156 and 157: 27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 158 and 159: H OΨH TOY εφώτιζε τον ή
- Page 160 and 161: 28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 162 and 163: 28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 164 and 165: ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 166 and 167: ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 168 and 169: Tι αξίζει, αν στην α
- Page 170 and 171: EYPETHPIAκύλικα (> κυλικ
- Page 172 and 173: EYPETHPIA∆ 4(αναδιάταξη
- Page 174 and 175:
EYPETHPIAΣπάρτη/Λακεδα
- Page 177:
ªÂ ·applefiÊ·ÛË Ù˘ ∂Ï