240245250255261266270σου υπολείπεται 5 και στη μορφή και στο παράστημα.Eίναι θνητή, κι εσύ ’σαι αθάνατη, στον χρόνο αγέραστη.Kι όμως εν γνώσει μου το θέλω και το επιθυμώ, απ’ το πρωί ως το βράδυ,σπίτι μου να γυρίσω, να δω κι εγώ τη μέρα της επιστροφής.Kι αν, όπως λες, κάποιος θεός θελήσεινα με χτυπήσει καταμεσής στο μπλάβο πέλαγος, θα το υπομείνω·ξέρει η καρδιά μου μες στα στήθη μου να υπομένει, γιατίέχω πάθει πολλά πάθη και δοκιμάστηκα πολύ στο κύμα και στη μάχη.Λοιπόν, μαζί με τ’ άλλα, ας πάει κι αυτό.»Σώπασε να μιλά. Kαι τότε άρχισε να δύει ο ήλιος,έπεσε το σκοτάδι. Προχώρησαν οι δυο στο κοίλο βάθος της σπηλιάς,κοιμήθηκαν μαζί, και χάρηκαν μαζί φιλί κι αγκάλη.Mόλις επήρε να χαράζει, φάνηκε ροδοδάχτυλη 6 η Aυγή.Eκείνος φόρεσε αμέσως χλαμύδα και χιτώνα, 7 ο Oδυσσέας·εκείνη, η νεράιδα, ντύθηκε ρούχο κάτασπρο, μακρύ, χαριτωμένο,αραχνοΰφαντο, και ζώστηκε στη μέση της ζώνη χρυσήκι ωραία, ρίχνοντας στο κεφάλι της μαντίλα. 8Kι ευθύς πήρε να σκέφτεται τον γυρισμό του μεγαλόψυχου Oδυσσέα.Tου δίνει ένα διπλό πελέκι κοφτερό, χάλκινο και μεγάλο [...].Tου ’δωσε και σκεπάρνι ακονισμένο, και πρώτηβγήκε στον δρόμο που τραβά στην άκρη του νησιού,όπου και τα μεγάλα δέντρα υψώνονταν [...].Tα δέντρα τα ψηλά τού δείχνει, και ξαναγύρισεπρος τη σπηλιά η Kαλυψώ θεόμορφη.Eκείνος άρχισε να κόβει τους κορμούς (γρήγορα πήγαινε η δουλειά),συμπλήρωσε τους είκοσι κομμένουςκαι τους πελέκησε με τον χαλκό τους κλώνους,τους έξυσε μετά και τους εστάθμισε, για να ’ναι ίσοι.Στην ώρα της, θεόμορφη η Kαλυψώ φέρνει τα τρύπανα.Kι αυτός τα ξύλα τρύπησε και τα σοφίλιασε 9 ,ταιριάζοντάς τα με ξύλινα καρφιά κι αρμούς.8η ENOTHTA: ε 165-310/ἡ μὲν γὰρ βροτός ἐστι, σὺ δ᾽ἀθάνατος καὶ ἀγήρως /ἀλλὰ καὶ ὣς ἐθέλω καὶ ἐέλδομαιἤματα πάντα /οἴκαδέ τ᾽ ἐλθέμεναι καὶ νόστιμονἦμαρ ἰδέσθαι /241-3w Προετοιμασία καικατασκευή της σχεδίας5. Eργαλεία μυκηναϊκής εποχής,με τα οποία κατασκευάζονταν τασκαριά των πλοίων.6. Aνδρική μορφή με κόκκινοποδήρη χιτώνα και λευκό ιμάτιοτου 6ου αι. π.X. (Aθήνα, EθνικόAρχαιολογικό Mουσείο)5 (στ. 240) σου υπολείπεται: είναι κατώτερή σου.6 (στ. 252) η ροδοδάχτυλη Aυγή (ῥοδοδάκτυλος στο αρχαίο κείμενο): το ρόδινο χρώμα των δακτύλων της Aυγής παραπέμπει στο ρόδινο χρώμα που έχειο ουρανός πριν ανατείλει ο ήλιος.7 (στ. 253) Εκείνος φόρεσε αμέσως χλαμύδα και χιτώνα: Ο χιτώνας φοριόταν κατάσαρκα χωρίς ζώνη· κοντός για τους εφήβους και για όσους χρειάζοντανελευθερία κινήσεων (όπως οι κυνηγοί, οι αγρότες, οι τεχνίτες κ.ά.), και μακρύς («ποδήρης»*) για τους ηλικιωμένους, τους ιερείςκ.ά. (Πάνω από τον χιτώνα φορούσαν ιμάτιο, αν χρειαζόταν – βλ. την εικ. 6 ). H χλαμύδα (χλαῖνα) ήταν κοντό πανωφόρι: ένα τετράγωνοή τριγωνικό κομμάτι ύφασμα που στερεωνόταν με πόρπη/καρφίτσα στον δεξιό συνήθως ώμο (βλ. την εικ. 3 της 7ης Eνότητας, σελ. 52: κάπωςέτσι μπορούμε να φανταστούμε ντυμένον τον Oδυσσέα).8 (στ. 254-6) εκείνη, [...] ντύθηκε ρούχο [...] χαριτωμένο [...] μαντίλα: Η εικόνα της Aθηνάς στη σελίδα 116 και η εικόνα 7 (στην επόμενη σελίδα)βοηθούν να συλλάβουμε την ενδυμασία της Kαλυψώς. Zωγραφίστε, αν θέλετε, τη θεά όπως παρουσιάζεται εδώ.9 (στ. 273) τα σοφίλιασε: τα συνάρμοσε, τα συνταίριαξε.59
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ275280285290295300Όσο φαρδύ τορνεύει μάστορης που κατέχει την τέχνη του άριστατον πάτο καραβιού για φόρτωμα,τόσο φαρδιά κι ο Oδυσσέας την έφτιαξε την πλάβα, 10στεριώνοντας τα ίκρια με πολλά στραβόξυλα, 11ώσπου απλώνοντας μακριές σανίδες τέλειωσε την κουβέρτα. 12Tότε και το κατάρτι το έμπηξε στη μέση μ’ αντένα 13 ταιριασμένη,και το τιμόνι το μαστόρεψε, να ’ναι ο κυβερνήτης του.Ύστερα τη σχεδία περίφραξε, στο κύμα για ν’ αντέχει,με κλωνάρια ιτιάς, ρίχνοντας από πάνω φύλλα.Kαι ξαναφτάνει η Kαλυψώ θεόμορφη με το λινό για τα πανιά·καλά κι αυτά τα μαστορεύει.Tα ξάρτια 14 και τα κάτω καραβόσχοινα 15 της έδεσε,και με φαλάγγια 16 τη σχεδία τη σέρνει και τη ρίχνειστο θείο κύμα της θαλάσσης.Eίχε πια συμπληρώσει μέρες τέσσερις, ώσπου τα τέλειωσε όλα.Στην πέμπτη μέρα η Kαλυψώ θεόμορφη τον ξεπροβόδισεαπ’ το νησί της, αφού τον έλουσε η ίδια και του φόρεσερούχα που μοσχομύριζαν.Tου έβαλε μέσα κι ένα ασκί, μαύρο κρασί γιομάτο·και δεύτερο, ακόμη πιο μεγάλο, με νερό· κι ένα δισάκιμε τα τρόφιμα και τα προσφάγια, νόστιμα όλα και πολλά.Tου στέλνει και τον ούριο άνεμο, άβλαβο και γλυκό.Όλος χαρά ο θείος Oδυσσέας κι αγαλλίαση,με πρίμο αγέρι σήκωσε τα πανιά, κάθισε στο τιμόνικαι το κυβέρνησε με τέχνη.Ύπνος δεν έπεσε στα βλέφαρά του, αλλά κοιτούσε συνεχώς την Πούλια,τον Bουκόλο που δύει αργά, την Άρκτο που τη λεν κι Aμάξι·δεν φεύγει από τη θέση της γυρίζοντας, μόνο παραμονεύειτον Ωρίωνα, 17 και μόνη αυτή δεν λέει να πέσει στα λουτρά του Ωκεανού. 187. Oδυσσέας και Kαλυψώ.Aγγειογραφία του 5ου αι. π.X.(Nεάπολη Iταλίας, EθνικόAρχαιολογικό Mουσείο)ἐν δέ οἱ ἀσκὸν ἔθηκε θεὰ μέλανοςοἴνοιο / τὸν ἕτερον, ἕτερον δ᾽ὕδατος μέγαν /293-48. «Όλος χαρά ο Oδυσσέας...»(Πηγή: Oμήρου Oδύσσεια 3– διασκευή)10 (στ. 277) τόσο φαρδιά [...] την έφτιαξε την πλάβα: τόσο φαρδιά έφτιαξε τη σχεδία (βλ. τις εικόνες 8 και 12).11 (στ. 278) στεριώνοντας τα ίκρια με πολλά στραβόξυλα: Στεριώνοντας «τα ίκρια» (τα οριζόντια δοκάρια) «με πολλά στραβόξυλα» (κοίλα, κανονικά,δοκάρια, που στη σχεδία του Oδυσσέα πρέπει να τα φανταστούμε κάθετα, αφού η βάση της είναι οριζόντια (τα οριζόντια και τακάθετα δοκάρια αποτέλεσαν τον σκελετό της σχεδίας).12 (στ. 279) τέλειωσε την κουβέρτα: τέλειωσε το κατάστρωμα (απλώνοντας μακριές σανίδες πάνω από τα ίκρια).13 (στ. 280) αντένα: εγκάρσιο δοκάρι στερεωμένο ψηλά στο κατάρτι· πάνω του στερεωνόταν το πανί.14 (στ. 286) ξάρτια: τα σχοινιά που συγκρατούν το κατάρτι και την αντένα.15 (στ. 286) τα κάτω καραβόσχοινα: τα σχοινιά που στερέωναν τις κάτω άκρες του πανιού.16 (στ. 287-8) με φαλάγγια τη σχεδία τη σέρνει και τη ρίχνει / στο θείο κύμα: φαλάγγια λέγονται τα μακρόστενα στρογγυλά δοκάρια που χρησιμεύουνγια τη ρυμούλκηση του σκάφους από τη στεριά στη θάλασσα και αντιθέτως.17 (στ. 300-3) κοιτούσε συνεχώς την Πούλια, τον Bουκόλο [...], την Άρκτο που τη λεν κι Aμάξι· δεν φεύγει [...] παραμονεύει τον Ωρίωνα:Συνδυασμός αστερισμών που κοιτάζοντάς τους οι ναυτικοί τη νύχτα δεν έχαναν τον προσανατολισμό τους. H Πούλια (Πλειάδες= περιστέρια) αποτελείται από εφτά αστέρια και είναι ορατή στον ουρανό από τον Mάιο μέχρι τον Nοέμβριο, τον καιρό δηλαδή πουοι ναυτικοί έκαναν τότε τα ταξίδια τους. H Άρκτος είναι ο γνωστός αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου που, λόγω του σχήματός της,λεγόταν και Άμαξα. O Bουκόλος είναι ο αστερισμός του Bοώτη ή Aρκτούρου, που βρίσκεται στην προέκταση της ουράς της Άρκτουκαι θεωρούνταν φύλακάς της (ή οδηγός της, αν θεωρηθεί άμαξα). H Άρκτος δεν δύει, γιατί, κατά τον μύθο, έχει συνεχώς τον νου της στονΩρίωνα, που ήταν κυνηγός πριν γίνει αστερισμός.60
- Page 2 and 3:
ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË: ¢.¡. ª·Úˆ
- Page 4 and 5:
À√Àƒ°∂π√ ∂£¡π∫∏
- Page 6:
ZMNE SVKI ELEMZÉSEK - 2009/17„Ug
- Page 9: H Eλλάδα με τις αποι
- Page 12 and 13: EIΣAΓΩΓHτην εικόνα 5,
- Page 14 and 15: 9. Περιληπτική αναδ
- Page 16 and 17: 11. Διαίρεση της Oδύσ
- Page 18 and 19: ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: «THΛEMAXEI
- Page 20 and 21: 1η ΕΝΟΤΗΤΑ: α (περίλ
- Page 22 and 23: Α΄. KEIMENO262930354045502η ENOT
- Page 24 and 25: 869095100105Για τον ισόθ
- Page 26 and 27: 8 Ξεχωρίσετε 2-3 χαρα
- Page 28 and 29: 3η ENOTHTA: α 109-173/14014515015
- Page 30 and 31: 3η ENOTHTA: α 109-173/25303235394
- Page 32 and 33: 3η ENOTHTA: α 109-173/6. Διαθ
- Page 34 and 35: 4η ENOTHTA: α 174-360/21021421522
- Page 36 and 37: 280285294295300305310315319320325T
- Page 38 and 39: 4η ENOTHTA: α 174-360/10. Η με
- Page 40 and 41: 5η ENOTHTA: α 361-497/Α΄. ΚΕ
- Page 42 and 43: 5η ENOTHTA: α 361-497/43043544044
- Page 44 and 45: 5η ENOTHTA: α 361-497/Γ΄. ΘEMA
- Page 46 and 47: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 48 and 49: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 50 and 51: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 52 and 53: ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: «NOΣTO
- Page 54 and 55: 7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 56 and 57: 7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 58 and 59: 8η ENOTHTA: ε 165-310/Α΄. KEIME
- Page 62 and 63: 8η ENOTHTA: ε 165-310/305-6308-93
- Page 64 and 65: 9η ENOTHTA: ε 311-420/Α΄. ΚΕ
- Page 66 and 67: 390395400405410415420Tελειών
- Page 68 and 69: 2. O άντρας της Aνερά
- Page 70 and 71: 10η ENOTHTA: ε 421-552/4554604654
- Page 72 and 73: 545550Tο έργο του κοιτ
- Page 74 and 75: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 76 and 77: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 78 and 79: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 80 and 81: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 82 and 83: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 84 and 85: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 86 and 87: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 88 and 89: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 90 and 91: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 92 and 93: 14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 94 and 95: 14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 96 and 97: B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA14η ENOT
- Page 98 and 99: 15η ENOTHTA: ι 513-630/5655695705
- Page 100 and 101: Kύ. Kακό στο κακό! Έσ
- Page 102 and 103: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 104 and 105: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 106 and 107: 16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 108 and 109: 17η ENOTHTA: λ 376-433, 522-604Α
- Page 110 and 111:
17η ENOTHTA: λ 376-433/, 522-604/
- Page 112 and 113:
18η ENOTHTA: μ και ν 1-209/ (
- Page 114 and 115:
B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA18η ENOT
- Page 116 and 117:
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: «MNHΣTHPO
- Page 118 and 119:
19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494/(
- Page 120 and 121:
19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494 /(
- Page 122 and 123:
20ή ENOTHTA: ξ, ο, π (περι
- Page 124 and 125:
21η ENOTHTA: π 1-172/Α΄. ΚΕΙ
- Page 126 and 127:
100105110112115122125130136140144-5
- Page 128 and 129:
22η ENOTHTA: π 185-336/Α΄. ΚΕ
- Page 130 and 131:
310324325330335τις αφροσύ
- Page 132 and 133:
23η ENOTHTA: ρ, σ (περίλη
- Page 134 and 135:
Α΄.2. Περιληπτική αν
- Page 136 and 137:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 138 and 139:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 140 and 141:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 142 and 143:
25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 144 and 145:
25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 146 and 147:
Γ΄. ΘEMATA ΓIA ΣYZHTHΣH - EP
- Page 148 and 149:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 150 and 151:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 152 and 153:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 154 and 155:
27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 156 and 157:
27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 158 and 159:
H OΨH TOY εφώτιζε τον ή
- Page 160 and 161:
28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 162 and 163:
28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 164 and 165:
ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 166 and 167:
ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 168 and 169:
Tι αξίζει, αν στην α
- Page 170 and 171:
EYPETHPIAκύλικα (> κυλικ
- Page 172 and 173:
EYPETHPIA∆ 4(αναδιάταξη
- Page 174 and 175:
EYPETHPIAΣπάρτη/Λακεδα
- Page 177:
ªÂ ·applefiÊ·ÛË Ù˘ ∂Ï