5η ENOTHTA: α 361-497/Α΄. ΚΕΙΜΕΝΟΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ • Tο έργο του αοιδού και η απήχηση* των τραγουδιών του• H παρουσία και το ήθος της Πηνελόπης• O Tηλέμαχος μετά τη συνάντησή του με την Αθηνά1. Oρειχάλκινο αγαλμάτιοαοιδού με τετράχορδηφόρμιγγα του 7ουαι. π.X. (Hράκλειο,AρχαιολογικόMουσείο)361365370375380385Τους τραγουδούσε ο φημισμένος αοιδός, κι εκείνοικαθισμένοι τον ακούν με τη σιωπή τους· των Αχαιών τον νόστοτραγουδούσε, πικρόν όπως τον όρισε τον γυρισμό τους απ’ την Τροίαη Αθηνά Παλλάδα. 1 Τότεαπό το υπερώο ψηλά 2 συνάκουσε το θείο τραγούδι, και την άγγιξε,του Ικαρίου η κόρη, η Πηνελόπη, σκεφτική και φρόνιμη·από τον θάλαμό της κατεβαίνει την ψηλή του σκάλα·δεν ήταν μόνη, τη συνόδευαν οι δυο της βάγιες. 3Kι όταν κοντά με τους μνηστήρες βρέθηκε, η θεία γυναίκα,στήθηκε στην κολόνα εκείνη που κρατεί στερεή τη στέγη,τη λαμπερή μαντίλα της τραβώντας γύρω στα μάγουλά της.Κι ενώ πιστές οι ακόλουθες, δεξιά κι αριστερά, της παραστέκουν,εκείνη δακρυσμένη μίλησε στον θεϊκό αοιδό:«Φήμιε, το ξέρεις πως μπορείς να θέλγεις 4 τους θνητούςκαι μ’ άλλα κατορθώματα μεγάλα, ανθρώπων και θεών,των αοιδών τα γνώριμα τραγούδια·ένα απ’ αυτά παρακαθήμενος τραγούδησε, κι αυτοί ας πίνουν το κρασί τουςσιωπηλοί· ετούτο μόνο το τραγούδι μην το συνεχίσεις,θλιβερό κι αβάστακτο· σπαράζει την καρδιά μουμες στα στήθη, αφότου με κατοίκησε πένθος μεγάλο κι αλησμόνητο.Tέτοιο το πρόσωπο που εγώ ποθώ, και συνεχώς τη μνήμη μου πληγώνειη μορφή του αντρός μου, με δόξα απέραντη, απλωμένη στην Eλλάδακαι μέσα στο Άργος. 5 »Tης αντιμίλησε όμως ο γνωστικός Tηλέμαχος:«Mητέρα μου, πώς θέλεις ν’ αρνηθείς στον τιμημένο μας αοιδόχαρά να δίνει μ’ ό,τι βάζει ο νους του; Φταίχτες δεν είναιοι αοιδοί· ο Δίας ίσως είναι ο αίτιος, που δίνει στους φιλόπονουςανθρώπους ό,τι θελήσει εκείνος στον καθένα.w H Πηνελόπη κατεβαίνειστο μέγαρο2. Mαρμάρινο άγαλματης Πηνελόπης. Έργοτου γλύπτη ΛεωνίδαΔρόση (1873).Öήμιε, πολλὰ γὰρ ἄλλα βροτῶνθελκτήρια οἶδας / ἔργ᾽ ἀνδρῶν τεθεῶν τε, τά τε κλείουσιν ἀοιδοὶ/374-6w O Tηλέμαχος απευθύνεταιστη μητέρα του1 (στ. 362-4) των Aχαιών τον νόστο / τραγουδούσε, πικρόν [...]: H Aθηνά, και άλλοι θεοί, οργίστηκαν και τιμώρησαν τους Aχαιούς στον γυρισμόγιατί, κατά την άλωση της Tροίας, δεν σεβάστηκαν τα ιερά τους που ήταν μέσα στην πόλη.2 (στ. 365) από το υπερώο: από τον επάνω όροφο του ανακτόρου, όπου ήταν τα διαμερίσματα των γυναικών (βλ. την εικ. 9, σελ. 43).3 (στ. 368) οι δυο της βάγιες: Είναι οι ακόλουθες της βασίλισσας, που τη συνοδεύουν κατά τις εξόδους από το διαμέρισμά της και δουλεύουν μαζίτης, όπως και οι παρακόρες (στ. 398).4 (στ. 374) μπορείς να θέλγεις: να μαγεύεις, να σαγηνεύεις.5 (στ. 382-3) στην Eλλάδα / και μέσα στο Άργος: Στα χρόνια του Oμήρου δεν είχε ακόμη ονομαστεί Eλλάδα ολόκληρος ο ελληνικός χώρος· ωςΆργος, επομένως, εδώ πρέπει να νοείται η Πελοπόννησος (βλ. και το σχόλιο 10 της 2ης Ενότητας, σελ. 22), οπότε Eλλάδα είναι ουπόλοιπος ελλαδικός χώρος.39
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ390395400405410415420425Δεν πρέπει η αγανάκτηση σ’ αυτόν να πέφτει,που ψάλλει την κακή μοίρα των Δαναών. Ξέρεις,οι άνθρωποι τιμούν και προτιμούν εκείνο το τραγούδιπου τους φαντάζει, ακούγοντας, το τελευταίο.Θάρρος λοιπόν χρειάζεσαι και σφίξε την καρδιά σου να τ’ ακούσεις·δεν ήταν μόνος ο Oδυσσέας που χωρίστηκε στην Tροίααπό του νόστου του τη μέρα· κι άλλοι πολλοί, γενναίοι άντρες,χάθηκαν και πάνε.Aλλά καλύτερα να πας στην κάμαρή σου, με τα δικά σου έργα απασχολήσου,τον αργαλειό, τη ρόκα· 6 δίνε στις παρακόρες εντολές, για να δουλεύουνμε φροντίδα. O λόγος είναι μέλημα του αντρός, του καθενός,και περισσότερο δικό μου· σ’ αυτό το σπίτι είμαι εγώ ο κυβερνήτης. 7 »Kατάπληκτη η Πηνελόπη τότε τραβήχτηκε στην κάμαρή της,κρατώντας μέσα της τη συμβουλή του γιου της.Kι όταν ανέβηκε ψηλά στον θάλαμο, με τις ακόλουθες μαζί,έστησε θρήνο για τον Oδυσσέα, το ακριβό της ταίρι, ωσότου η Aθηνά,τα μάτια λάμποντας, κλείνει τα βλέφαρά της,σταλάζοντας ύπνο γλυκό.Tην ίδιαν ώρα οι μνηστήρες, στον ίσκιο της μεγάλης αίθουσας,σήκωσαν ταραχή: όλοι τους κι ολοφάνερα κάνουν ευχή, μαζί της θέλουννα πλαγιάσουν στο κρεβάτι.Tότε λοιπόν τον λόγο πήρε πρώτος ο συνετός Tηλέμαχος:«Mνηστήρες της μητέρας μου, που σας κατέχει υπεροψία και μέθη, 8προς το παρόν, στου δείπνου την απόλαυση ας δοθούμε, αλλά χωρίςφωνές· αλήθεια βρίσκω τόσο ωραίο να ακούει κανείς τον αοιδό μας,τέτοιος που είναι, θα ’λεγες η φωνή του μοιάζει με θεού.Mε το ξημέρωμα όμως καλώ τους πάντες να βρεθούμεστην αγορά για τη συνέλευση, όπου σκοπεύω να σας πω την απαγόρευσή μουαπερίφραστα: έξω από το παλάτι πια· αλλού να ψάξετεέτοιμα τραπέζια· και στο εξής να σπαταλάτε δικά σας αγαθά,τα σπίτια μεταξύ σας συναλλάζοντας.Aνίσως όμως και νομίζετε πως είναι συμφερότερο και πιο γενναίο,τα πλούτη ενός ανθρώπου να εξανεμίζονται έτσι ατιμώρητα,φάτε λοιπόν κι αρπάξτε· τότε κι εγώ θα υψώσω στους αθάνατους φωνή,άμποτε ο Δίας στην παρανομία αυτή να δώσει εκδίκηση·τότε, ως τώρα ατιμώρητοι, μέσα στο σπίτι, εδώ, θα βρείτε τον χαμό. 9 »Έτσι ωμά τους μίλησε· κι εκείνοι, τα χείλη τους δαγκώνοντας,τὴν γὰρ ἀοιδὴν μᾶλλονἐπικλείουσ᾽ ἄνθρωποι/ἥ τις ἀκουόντεσσινεωτάτη ἀμφιπέληται/390-23. Γυναίκα πουκλώθει/γνέθει,από αγγείοτου 6ου αι. π.X.– διασκευή.(N. Yόρκη,MητροπολιτικόMουσείοTέχνης)w Διάλογος του Tηλέμαχουμε τους μνηστήρεςμητρὸς ἐμῆς μνηστῆρες,ὑπέρβιον ὕβριν ἔχοντες/4114. Aργαλειός αρχαϊκός, όρθιος.(Από την ίδια με την εικόνα 3αγγειογραφία – διασκευή)6 (στ. 397-8) με τα δικά σου έργα απασχολήσου, / τον αργαλειό, τη ρόκα: Η ρόκα, για το κλώσιμο/γνέσιμο του μαλλιού, και ο αργαλειός (
- Page 2 and 3: ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË: ¢.¡. ª·Úˆ
- Page 4 and 5: À√Àƒ°∂π√ ∂£¡π∫∏
- Page 6: ZMNE SVKI ELEMZÉSEK - 2009/17„Ug
- Page 9: H Eλλάδα με τις αποι
- Page 12 and 13: EIΣAΓΩΓHτην εικόνα 5,
- Page 14 and 15: 9. Περιληπτική αναδ
- Page 16 and 17: 11. Διαίρεση της Oδύσ
- Page 18 and 19: ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: «THΛEMAXEI
- Page 20 and 21: 1η ΕΝΟΤΗΤΑ: α (περίλ
- Page 22 and 23: Α΄. KEIMENO262930354045502η ENOT
- Page 24 and 25: 869095100105Για τον ισόθ
- Page 26 and 27: 8 Ξεχωρίσετε 2-3 χαρα
- Page 28 and 29: 3η ENOTHTA: α 109-173/14014515015
- Page 30 and 31: 3η ENOTHTA: α 109-173/25303235394
- Page 32 and 33: 3η ENOTHTA: α 109-173/6. Διαθ
- Page 34 and 35: 4η ENOTHTA: α 174-360/21021421522
- Page 36 and 37: 280285294295300305310315319320325T
- Page 38 and 39: 4η ENOTHTA: α 174-360/10. Η με
- Page 42 and 43: 5η ENOTHTA: α 361-497/43043544044
- Page 44 and 45: 5η ENOTHTA: α 361-497/Γ΄. ΘEMA
- Page 46 and 47: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 48 and 49: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 50 and 51: 6η ENOTHTA: β, γ, δ (περίλ
- Page 52 and 53: ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: «NOΣTO
- Page 54 and 55: 7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 56 and 57: 7η ΕΝΟΤΗΤΑ ε (περίλη
- Page 58 and 59: 8η ENOTHTA: ε 165-310/Α΄. KEIME
- Page 60 and 61: 240245250255261266270σου υπο
- Page 62 and 63: 8η ENOTHTA: ε 165-310/305-6308-93
- Page 64 and 65: 9η ENOTHTA: ε 311-420/Α΄. ΚΕ
- Page 66 and 67: 390395400405410415420Tελειών
- Page 68 and 69: 2. O άντρας της Aνερά
- Page 70 and 71: 10η ENOTHTA: ε 421-552/4554604654
- Page 72 and 73: 545550Tο έργο του κοιτ
- Page 74 and 75: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 76 and 77: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 78 and 79: 11η ENOTHTA: ζ (περίληψη)
- Page 80 and 81: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 82 and 83: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 84 and 85: 12η ENOTHTA: η, θ, ι 1-41 (πε
- Page 86 and 87: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 88 and 89: 13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 90 and 91:
13η ENOTHTA: θ 550-688/, ι 1-41/
- Page 92 and 93:
14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 94 and 95:
14η ENOTHTA: ι 42/ κ.ε. (περ
- Page 96 and 97:
B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA14η ENOT
- Page 98 and 99:
15η ENOTHTA: ι 513-630/5655695705
- Page 100 and 101:
Kύ. Kακό στο κακό! Έσ
- Page 102 and 103:
16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 104 and 105:
16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 106 and 107:
16η ENOTHTA: κ, λ (περίλη
- Page 108 and 109:
17η ENOTHTA: λ 376-433, 522-604Α
- Page 110 and 111:
17η ENOTHTA: λ 376-433/, 522-604/
- Page 112 and 113:
18η ENOTHTA: μ και ν 1-209/ (
- Page 114 and 115:
B΄. ΠAPAΛΛHΛA KEIMENA18η ENOT
- Page 116 and 117:
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: «MNHΣTHPO
- Page 118 and 119:
19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494/(
- Page 120 and 121:
19η. ΕΝΟΤΗΤΑ: ν 210-494 /(
- Page 122 and 123:
20ή ENOTHTA: ξ, ο, π (περι
- Page 124 and 125:
21η ENOTHTA: π 1-172/Α΄. ΚΕΙ
- Page 126 and 127:
100105110112115122125130136140144-5
- Page 128 and 129:
22η ENOTHTA: π 185-336/Α΄. ΚΕ
- Page 130 and 131:
310324325330335τις αφροσύ
- Page 132 and 133:
23η ENOTHTA: ρ, σ (περίλη
- Page 134 and 135:
Α΄.2. Περιληπτική αν
- Page 136 and 137:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 138 and 139:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 140 and 141:
24η ENOTHTA: τ, υ (περίλη
- Page 142 and 143:
25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 144 and 145:
25η ENOTHTA: φ (περίληψη)
- Page 146 and 147:
Γ΄. ΘEMATA ΓIA ΣYZHTHΣH - EP
- Page 148 and 149:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 150 and 151:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 152 and 153:
26η ENOTHTA: χ (περίληψη
- Page 154 and 155:
27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 156 and 157:
27η ENOTHTA: ψ (περίληψη
- Page 158 and 159:
H OΨH TOY εφώτιζε τον ή
- Page 160 and 161:
28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 162 and 163:
28η ENOTHTA: ω (περίληψη
- Page 164 and 165:
ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 166 and 167:
ANAKEΦAΛAIΩΣH THΣ OΔYΣΣEIA
- Page 168 and 169:
Tι αξίζει, αν στην α
- Page 170 and 171:
EYPETHPIAκύλικα (> κυλικ
- Page 172 and 173:
EYPETHPIA∆ 4(αναδιάταξη
- Page 174 and 175:
EYPETHPIAΣπάρτη/Λακεδα
- Page 177:
ªÂ ·applefiÊ·ÛË Ù˘ ∂Ï