AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

thënë se me dorën e Allahut nënkuptohet bujaria dhe fuqia, kurse me ekualitetin (paanësinë,drejtpeshueshmërinë), epërsia dhe forca zotëruese e Tij.Personat me qëllim të keq që kanë dashur të intrigojnë e të shkaktojnë grindje, ndërsa janëajetet me kuptim të hapur (muhkem), janë kapur pas ajeteve me kuptim të figurshëm(muteshabih) dhe, me interpretimet e bëra pa njohur asnj› rregull, janë përpjekur t'i shembin bazate fesë. Kështu, fraksioni ezoterist i quajtur "Batinije", duke interpretuar, krahas ajeteve tëfigurshme, edhe ato të drejtpërdrejta, kanë formuar dhe mbrojtur disa pikëpamje që do të duhej t'iquanim jashtë feje.Çështje të tilla si fakti që një pjesë ajetesh janë me kuptim të drejtpërdrejtë e, disa, mekuptim të figurshëm, si lejueshmëria apo jo e interpretimit të ajeteve të figurshme, në se po, cilatduhet të jenë kriteret dhe kufijtë e interpretimit që kanë ndikuar në lindjen e shkollave besimorejuridike.C. ÇESHTJA E KALIFATITMegjithëse një çështje e lidhur me të drejtën juridike, shiitët e quajtën kalifatin(udhëheqësinë e shtetit dhe problematikën e pushtetit shtetëror-administrativ) si një prej parimevethemelore të besimit e, për këtë shkak, u trajtua në kelam dhe, me kohë, përgatiti terren përlindjen e disa problemeve besimore-juridike.Menjëherë pas vdekjes së profetit Muhammed, muslimanët u përballën me çështjen ezgjedhjes së kalifit, zëvendësit të Profetit. As në Kur'an e as në hadithet nuk gjenden njohuri tëposaçme ose të qarta mbi çështjen se kush do të zgjidhet kalif dhe si do të përcaktohetkandidatura e do të bëhet zgjedhja e tij. Vetëm thuhet se do t'i kryejë punët e muslimanëve meanë të këshillimit.Ndërsa familja dhe të afërmit e Profetit po merreshin me larjen dhe qefinosjen e tij, ensarët(muslimanët medinas) dhe muhaxhirët (muslimanët emigrantë mekas) ishin mbledhur nën hijenBeni Saide dhe po diskutonin çështjen se kush do të bëhej kalif. Pas mendimeve të ndryshme,kalif ishte zgjedhur Hz. Ebu Bekri me votën e të gjithë të pranishmëve të asaj mbledhjeje. Faktiqë në mbledhje dhe votim nuk patën marrë pjesë Hz. Aliu dhe të afërmit e tij, më pas qeshfrytëzuar për të pretenduar se e drejta e kalifit i ka takuar atij. Por Hz. Aliu i pati dhënëmiratimin e vet personal (biat) Hz. Ebu Bekrit duke parandaluar keqkuptimet dhe duke upërpjekur për ta mënjanuar kontradiktën.Në historinë islame të reflektimit, pikëpamjet e shfaqura mbi çështjen e kalifatit, janëpërqëndruar në dy pika:1. Kalifati dhe imameti caktohen me zgjedhje. Profeti nuk e pati caktuar se kush do të bëhejkalif pas tij duke e lënë këtë në dëshirën e vetë muslimanëve. Ky është mendimi i sunnitëve dheharixhitëve.146