AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

II. HarixhitëtHarixhizmi ka dalë në skenë pas luftës së Siffinit 348 mes Hz. Aliut dhe Hz. Muavijes, pasiçështja e caktimit të kalifit u vu në arbitrazh. Disa njerëz, pjesëmarrës në ushtrinë e Hz. Aliut,ngritën krye kundër tij dhe e braktisën. Prandaj u quajtën harixhitë. Ngjarja e harixhitëvembështetet në ngjarjen e arbitrazhit. Kur Hz. Aliu ishte duke e fituar luftën e Siffinit, përkrahësite Muavijes ngulën fletët e Kur'anit në majat e heshtave me pretendimin se po ia linin çështjen përgjykim (arbitrim) librit të Allahut dhe, me këtë veprim, i mashtruan një pjesë luftëtarësh tëushtrisë së Hz. Aliut. Atëherë, nën presionin e këtyre njerëzve të mashtruar, Hz. Aliu e pranoiarbitrazhin. Megjithatë, luftëtarët e vet të mashtruar që ende qëndronin të rrjeshtuar në anën e tij,por që tani i qenë kthyer në kundërshtarë, nuk u kënaqën, duke thënë për Hz. Aliun se "në vend tëgjykimit të librit të Allahut, kërkon gjykimin e personave"! Duke shkuar më tej, harixhitët eakuzuan Hz. Aliun për mëkat të madh pasi kërkoi gjykimin e njerëzve dhe, duke u nisur ngapikëpamja se mëkatari i madh del nga feja, u ngritën në luftë kundër tij dhe e vranë. Pikëpamjetkryesore të harixhitëve janë këto:1. Besimtarët nuk e kanë të domosdoshme të zgjedhin kalif. Mund të bëhet edhe pa kryetarshteti. Po qe se shfaqet nevoja e një drejtuesi, bëhen zgjedhje. Nuk është e detyrueshme qëpersoni që do të zgjidhet, të jetë nga kurejshët.2. Nuk ka bindje ndaj kryetarit të shtetit që bën mëkat. Ai hiqet nga detyra menjëherë. Kjopikëpamje e harixhitëve, e cila krijon mundësi për shpërdorim për interesa vetiake, ka përbërëfarën e parë të anarkisë në shoqërinë islame.3. Aktet janë pjesë e besimit. Personi që braktis domosdoshmëritë fetare ose bën mëkat, nukështë më besimtar, por mohues (kafir). Kështu, duke pretenduar se kanë bërë mëkat, harixhitët iquajtën mohues H. Osmanin, Hz. Aliun, Hz. Muavijen, pjesëmarrësit e luftës së Siffinit si dhe ataqë e pranuan arbitrimin. Ndërsa kanë qenë të një mendjeje në këto çështje, në çështje të tjerabesimore-juridike harixhitët kanë pasur, mes tyre, mendime të ndryshme.Përgjithësisht, harixhizmi është fraksioni ku janë mbledhur masat injorante e tëpadisiplinuara beduine të mjediseve të jashtme të qyteteve dhe kjo është arsyeja kryesore që janëquajtur kështu (arab. harixhi: i jashtëm). Harixhitët këndojnë Kur'an shumë, por nuk e kuptojnëatë që këndojnë, po ashtu, nuk munden ta rrokin frymën e ajeteve dhe haditheve. Harixhitët janëndarë në këto degë: Muhakkime-i ula, Ezarika, Nexhedat, Suffije, Axharide dhe Ibadije.a. IbadijeKy fraksion i themeluar prej Abdullah b. Ibad, është krahu më i moderuar i harixhitëve dhemë i afërti me sunnitët, prandaj edhe kanë mundur të ekzistojnë gjer në ditët tona. Jetojnë mëshumë në Afrikën Veriore, në Madagaskar, Zanzibar dhe sulltanatin e Omanit.Pikëpamjet kryesore të ibadizmit janë këto:348 Lufta mes kalifit Ali dhe guvernatorit të Sirisë, Muavije, u zhvillua në vitin 657 në vendin e quajtur Siffin nëbregun e djathtë të lumit Eufrat.159