AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

Xhubejr b. Mut’im prej parësisë kurejshe, i cili pati shkuar në Medine pas mbarimit të luftëssë Bedrit për bisedime mbi lirimin e robërve politeistë të luftës, nuk qe bërë ende musliman.Ndërkohë, në një namaz mbrëmjeje dëgjon Profetin që po këndonte këto ajete:“A mos vallë ata u krijuan pa ndonjë krijues? Apo i krijuan ata vetë qiellin e tokën! Jo,por ata nuk duan të kuptojnë!” 91Xhubejri preket shumë. Më vonë ai qe shprehur kështu për emocionet e atyre çasteve: “Mëdukej se zemra do të më dilte nga vendi!” Kjo ngjarje qe bërë shkëndia e parë që e pati afruar atëte islami. 92Siç shihet, në hadithet e Profetit mund të gjinden shumë argumente racionale e të përcjellambi ekzistencën e Allahut. Po të shqyrtohen me vëmendje, do të shihet se këto hadithe përbëjnëburim dhe model për argumentet e rregullsisë, akcidencës, mundësisë dhe qëllimit final.Ashtu siç mund të vihet re kur shqyrtohen ajetet dhe hadithet lidhur me çështjen,përgjithësisht, për vërtetimin e ekzistencës së Zotit, ndiqen dy metoda:1. Gjetja e krijuesit duke u nisur nga krijesa e duke menduar mbi të, gjetja e autorit duke unisur nga vepra, gjetja e shkakut duke u nisur nga pasoja. Ekzistenca e gjithësisë dhe e gjërave qëndodhen në të nuk është e domosdoshme. Si e tillë, edhe ekzistenca, edhe mosekzistenca e sajjanë të mundshme në mënyrë të barabartë. Gjithësia dhe gjërat që ndodhen në të janë krijuar pas(në një pikë kohore të caktuar). Kështu, duhet të jetë një qenie tjetër që, mes mundësisë sëbarabartë të ekzistencës dhe mosekzistencës së gjithësisë, të ketë zgjedhur ekzistencën e saj dheta ketë krijuar. Kjo qenie që e ka krijuar gjithësinë me të gjitha gjërat që ndodhen në të, nuk mundtë jetë një qenie e mundshme si gjithësia që është e paaftë për t’u vetëkrijuar e për të vetekzistuar,pra, nevojtare për një qenie tjetër që ta krijojë. Atëherë themi se ekziston qenia e domosdoshme ecila e ka krijuar gjithësinë nga e paqena. 93 Kjo qenie e domosdoshme, e cila nuk ka nevojë për njëqenie tjetër që të ekzistojë, është Allahu, Zoti dhe Krijuesi i gjithësisë. (Argumentet e mundësisëdhe akcidencës).2. Në krijimin e gjithësisë dhe gjërave që janë në të si dhe në dukuritë dhe ndodhitë qësundojnë në to ka një sistematikë dhe rregullsi, rastësia e së cilës është e pamundur. Eshtë edomosdoshme dhe e pamënjanueshme që duhet të jetë një rregullues që e ka bërë gjithësinë tërregulluar në një nivel të tillë. Ai është Allahu. (Argumentet e rregullsisë dhe qëllimit final).Çështja e shikimit të Allahut në ahiret.Sipas besimit sunnit, në ahiret, pra në jetën tjetër pas ringjalljes, pasi besimtarët të hyjnë nëxhennet, do të kenë mundësinë ta shohin Allahun. Nuk ka ndonjë të dhënë të prerë lidhur mecilësinë e këtij shikimi. Por dijetarët kanë mbrojtur idenë se, për ta parë Allahun, në ahiret, nuk90 Buhari, Tevhid, 22.91 Kur’ani, Tur: 35-36.92 Buhari, Tefsir, sureja Tur.93 Në filozofi, ky lloj krijimi nga e paqena, nga hiçi, quhet “ex nihilo” (latinisht).38