AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

Sunnetit dhe që argumentet e këtyre dy burimeve i interpretojnë në mënyrë të përshtatshme meparimet kryesore të islamit dhe frymën e tij. Veçanërisht mund të thuhet se bashkësitë që i janënënshtruar zbulesës hyjnore në çështje të mbështetura në argumente të përcjella (ajete dhehadithe) si besimi në engjëjt dhe jetën e pasme (ahiret), janë bashkësitë sunnite. Gjithashtuveçanërisht, sunnitët u kanë mbetur besnikë me dashuri e respekt të gjithë as'habeve, i kanënjohur ata si prijës dhe, në çështjen e besimit, kanë ndjekur rrugën e tyre.Pikëpamjet dhe parimet kryesore që i dallojnë sunnitët prej drejtimeve e fraksioneve të tjera,mund të radhiten në këtë mënyrë:1. Gjithësia dhe dukuritë janë të krijuara pas. Gjithësia dhe dukuritë që ndodhin në të, kanënjë ekzistencë dhe realitet esencial, ato nuk janë imagjinatë apo fantazi.2. Allahu është krijuesi i vetëm i gjithësisë dhe dukurive. Allahu është një, nuk ka fillim enuk ka fund, ekzistenca e Tij është e domosdoshme. As ka lindur kënd e as është i lindur. Nukkarakterizohet nga cilësi materiale e relative si koha, hapësira dhe përmasat. Nuk ka zot tjetër veçTij. Ai është e vetmja qenie që duhet adhuruar.3. Allahu ka atribute përsosmërie të paraqena e të pasqena, për ekzistencën e të cilave bëhetfjalë së bashku me individualitetin e Tij.4. Allahu do të shihet nga besimtarët në jetën e pasme (ahiret).5. Njerëzit zotërojnë vullnet të lirë. Çdo njeri ka kaderin e vet, fatin e vet të paracaktuar.Ndërkaq, fakti që çdo njeri ka kaderin e vet, nuk e çliron atë nga përgjegjësia për veprimet e veta.Sepse askush nuk ndodhet nën detyrim.6. Me lejën e Allahut, profetët mund të tregojnë mrekulli (muxhize), kurse prijësitshpirtërorë, parashikim (keramet). Por te asnjëri prej tyre nuk ka shenja hyjnore, edhe ata janënjerëz.7.Të gjitha ngjarjet dhe etapat përkatëse të jetës së pasme, të përcaktuara në Kur'an dhe nëhadithet e vërteta, si xhenneti, xhehennemi, sirati, peshorja, llogaria, hauzet, ndërhyrja për falje(shefaat) janë nga një e vërtetë më vete.8. Personi më i lartë pas profetëve është Hz. Ebu Bekri. Pas tij vijnë Hz. Omeri, Hz. Osmanidhe Hz. Aliu. Të gjithë as'habet, shokët dhe pasuesit e Profetit, janë të denjë për respekt, janëpersona të respektuar dhe që kujtohen vetëm për mirë.9. Akti (amel) nuk është pjesë e besimit. Personi i cili beson, por, duke mos i respektuarurdhrat dhe ndalimet fetare, bën mëkat, nuk del nga feja.10. Eshtë e domosdoshme dhe e detyrueshme që në krye të muslimanëve të ndodhet njëdrejtues. Mënyra e caktimit të tij është këshillimi dhe zgjedhja.11. Allahu i ka krijuar njerëzit, prandaj është përsëri Allahu ai që krijon edhe aktet e tyre.Aktin e zgjedh njeriu, Allahu e krijon.150