AKAIDI dhe KELAMI - El-Hikmeh

Njerëzit me të meta mendore feja nuk i ngarkon me përgjegjësi. Arsyeja i kupton dhe i dallon nganjëra-tjetra të mirën dhe të keqen, të bukurën dhe të shëmtuarën. Megjithatë, arsyeja nuk mundettë arrijë e vetme një konkluzion fetar, nuk mundet t'i përcaktojë veçanti të tilla si farzi, harami,etj.Feja e mbron arsyen nga rrëshqitja dhe gabimi. Kurse arsyeja mbështet zbulesën, bëhetndërmjetës për të kuptuar urtësitë, shkaqet dhe domosdoshmëritë e parimeve dhe konkluzionevetë përcaktuara nga ajetet dhe hadithet. Shumë ajete të Kur'anit i ftojnë njerëzit të mendojnë. Sipaskelamistëve, në konkluzionet e parashtruara nga feja nuk ka asgjë të papranueshme nga arsyejadhe logjika. Ndoshta ka gjëra që arsyeja nuk mundet t'i arrijë, t'i gjejë e t'i kuptojë. Feja iparashtron këto, kurse arsyeja i pranon.Për lumturinë e shoqërisë ka shumë nevojë si për fenë, ashtu edhe për diturinë dhe shkencën.Mes fesë dhe shkencës ka një lidhje tepër të ngushtë. Zhvillimet shkencore sigurojnë kuptiminmë të mirë të të vërtetave dhe vlerave të parashtruara nga feja. Nuk ka gjë në fe që të mos mundta pranojë shkenca. Ndërkaq mund të ketë disa të vërteta fetare ende të pagjetura dhe tëpavërtetuara nga shkenca.173