waders and their estuarine food supplies - Vlaams Instituut voor de ...
waders and their estuarine food supplies - Vlaams Instituut voor de ...
waders and their estuarine food supplies - Vlaams Instituut voor de ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Voorgeschie<strong>de</strong>nis<br />
In 1960 verscheen een dun boekje on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> titel "Een<br />
inlei<strong>de</strong>nd on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> relatie tussen wadvogels<br />
en bo<strong>de</strong>mfauna". Het was een verslag van veldwerk<br />
dat in <strong>de</strong> zomers van 1956 en 1957 op Vliel<strong>and</strong> had<br />
plaatsgevon<strong>de</strong>n. Nooit eer<strong>de</strong>r, ook niet el<strong>de</strong>rs in <strong>de</strong><br />
wereld. was cr ecu poging gedaan om precies te meten<br />
wat tot dusver niel te meten leek: <strong>de</strong> gigantische aantallen<br />
steltlopers die /ich met afga<strong>and</strong> water verspreid<strong>de</strong>n<br />
over immense wadvlakten om zich te voe<strong>de</strong>n mei<br />
kokkels. nonnetjes. wadpieren en <strong>and</strong>ere bo<strong>de</strong>mdieren<br />
die al even ontelbaar leken. Het bleek echter heel<br />
goed mogelijk om <strong>de</strong> vogels te tellen. Bovendien kon<br />
<strong>de</strong> dichtheid van prooidicrcn wor<strong>de</strong>n berekend door<br />
op een gest<strong>and</strong>aardiscenic manier monsters van het<br />
wad le nemen en die uit te spoelen overeen fijnmazige<br />
zeef.<br />
We zijn nu bijna 40 jaar ver<strong>de</strong>r. De Wad<strong>de</strong>n/ee is<br />
intussen een van <strong>de</strong> best on<strong>de</strong>rzochte natuurgebie<strong>de</strong>n<br />
ter wereld, afga<strong>and</strong>e op het aantal publicaties dat <strong>de</strong><br />
laatste <strong>de</strong>cennia is verschenen. De on<strong>de</strong>rzoeksmetho<strong>de</strong>n<br />
/ijn groten<strong>de</strong>els <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> gebleven. Nog steeds<br />
wor<strong>de</strong>n wadmonsiers uitgezeefd en nog steeds wordt<br />
geteld hoeveel prooien wadvogels eten. Veel van dit<br />
werk kwam <strong>voor</strong>t uit een gemeenschappelijke motivatie.<br />
De on<strong>de</strong>rzoekers hoopten door nauwkeurige<br />
meting van het voedselaanbod van bo<strong>de</strong>mdieren en dc<br />
voedselopnamc dom vogels een belangrijke vraag te<br />
kunnen beantwoor<strong>de</strong>n: wordt het aantal stelllopers op<br />
<strong>de</strong> NW-Europese wadgebie<strong>de</strong>n beperkt door wat het<br />
wad heeft te bie<strong>de</strong>n?<br />
De vraag is niet alleen theoretisch interessant, maar<br />
ook ingegeven door bezorgdheid. Overal gingen en<br />
gaan immers wadgebie<strong>de</strong>n verloren. Wat kunnen dc<br />
gevolgen /ijn <strong>voor</strong> <strong>de</strong> miljoenen vogels die vanuit ecu<br />
enorm gebied. reikend van Oost-Canada tot diep in<br />
Siberie. naar <strong>de</strong> Wad<strong>de</strong>nzee komen?<br />
SAMENVATTING<br />
SAMENVATTING<br />
347<br />
Het sdiatten vnn <strong>de</strong> draagkracht: is er genoeg<br />
voedsel?<br />
Is er genoeg voedsel <strong>voor</strong><strong>de</strong> vogels in <strong>de</strong> Wad<strong>de</strong>n/ee'.'<br />
Stel het geval dat <strong>de</strong> helft van <strong>de</strong> Wad<strong>de</strong>nzee zou verdwijnen.<br />
Br Zijn twee mogelijkhe<strong>de</strong>n. met allerlei gradaties<br />
er tussen in. In het ene extreme geval. kunnen<br />
alle vogels terecht in het overgebleven <strong>de</strong>el. Er is per<br />
VOgel weliswaar min<strong>de</strong>r ruimte (<strong>de</strong> "dichtheid" van <strong>de</strong><br />
vogeK is groter gewor<strong>de</strong>n). maarer is <strong>voor</strong> elke vogel<br />
genoeg voedsel te vin<strong>de</strong>n. De 'draagkracht' van <strong>de</strong><br />
Wad<strong>de</strong>nzee was in <strong>de</strong> oorspronkelijke situatie blijkbaar<br />
nog niet bereikt. In het <strong>and</strong>ere extreme geval blijft<br />
<strong>de</strong> dichtheid van <strong>de</strong> vogels gelijk en zijn <strong>de</strong> verdwenen<br />
vogels dood gegaan of naar een <strong>and</strong>er voedselgebied<br />
vertrokken. ln dil geval weten we zeker dat <strong>de</strong> draagkracht<br />
was bereikt. Is hel nu mogelijk om te <strong>voor</strong>spellen<br />
wat er gebeurt met <strong>de</strong> vogels als een voedselgebied<br />
ge<strong>de</strong>eltelijk verdwijnt".<br />
Het is in <strong>de</strong> loop van <strong>de</strong> jaren dui<strong>de</strong>lijk gewor<strong>de</strong>n<br />
dat het moeilijk is om <strong>de</strong>ze vraag le beantwoor<strong>de</strong>n. Ten<br />
eerste varieert het voedselaanbod van jaar op jaar. Het<br />
is niet voldoen<strong>de</strong> om te weten hoe groot het gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong><br />
aanbod van bo<strong>de</strong>mdieren is. We moeten <strong>voor</strong>al<br />
weten hoe vaak hel voedselaanbod op het wad erg<br />
klem is en hoe <strong>de</strong> vogels daar op reageren. Ten twee<strong>de</strong><br />
zijn wadvogels niet <strong>de</strong> enige consumenten van bo<strong>de</strong>mdieren.<br />
Vissen. krabben en garnalen eten <strong>voor</strong> een <strong>de</strong>el<br />
<strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> prooien. dus <strong>de</strong> consumptie van <strong>de</strong>ze diergroepen<br />
moet eveneens bekend zijn. Maar zelfs aJs we<br />
weten dat alle roolv ijnn<strong>de</strong>n samen jaarlijks 30 ol<br />
van alle bo<strong>de</strong>mdieren weg zou<strong>de</strong>n eten. is dat moeilijk<br />
te interpreteren zolang we niet weten hoe snel bo<strong>de</strong>mdieren<br />
groeien en verschillen<strong>de</strong> generaties elkaar<br />
opvolgen. Hel is daarom nodig om <strong>de</strong> produktie van <strong>de</strong><br />
bo<strong>de</strong>mdieren te meten en zo vaak te monsteren dat<br />
groei en Sterfte van <strong>de</strong> diverse jaarklassen nauwkeurig<br />
kan wor<strong>de</strong>n bepaald. Maar ook dan zijn we er niet