waders and their estuarine food supplies - Vlaams Instituut voor de ...

om te eten: deze zijn buiten bereik van kortsnavelige
wulpen. Wulpen maken deze schelp namelijk niet
open maar selecieren schelpdieren die enigs/ins openstaan.
Ze scheuren de sifo los en elen de rest van hel
vlees uil de schelp. Dil is een tijdrovendc klus. en de
reden waarom strandgapers onder de 25 mm werden
genegeerd en exemplaren van 25-30 mm zelden werden
gegeten. De leefdieple van de strandgaper neemt
toe met schelplengte (zie bl/. 362). Een wulp met een
snavel van 14 cm kan geen prooien eten die groter zijn
dan 60 mm. Dat betekeni dat een wulp mei een korte
snavel van I 1 em al geen strandgapers groter dan 50
mm meer kan pakken vanwege de diepte waarop die
zitten. De oogstbare biomassa van strandgapers voor
een kortsnavelige wulp is /o klein. dat deze vogel zich
nooit op strandgapers kan speeialiseren. Volledigheidshalve
moel daaraan worden toegevoegd dal sommige
wulpen wel kleine strandgapers eten door ze -net
als kanoeten dat doen- met schelp en al in te slikken.
Dal hebben we echter weinig gezien.
Hoe wulpen zeeduizendpoten eten Zeeduizendpoten
kunnen op verschillende manieren aan voedsel komen.
Ze kunnen boven in hun hoi een filterzakje maken.
daarna een vvaterslroom op gang brengen in hun Uvormige
hoi. net zo lang tot het filterzakje vol met
voedsel zit. dat opeien. weer een filterzakje maken, enzovoorts.
Deze foerageermethode lijkt veilig omdat de
worm in zijn hoi blijft. maar wulpen zien aan het oppervlak
diil de worm actief is en prikken op goed geluk
in een van twee openingen van het hoi. Als het mis is.
proberen ze vaak de andere holopening. Wanneer
wulpen zoeken naar deze foeragerende zeeduizendpoten,
moeten ze langzaam lopen, omdat de wornien
niet te zien zijn maar slechts subtiele spoortjes. Als
wulpen deze techniek gebruiken hebben vogels met
lange snavels meer succes dan soortgenoten met een
kortere snavel. Ook hier is het weer de toename van de
bereikbare fractie die het verschil verklaart.
Wulpen volgen een totaal andere strategic als ze
zoeken naar zeeduizendpoten die buiten het hoi. op het
wadoppervlak. foerageren. In dat geval gaat het om
goed zichtbare prooien. en kunnen de wulpen door
snel te lopen meer wormen tegenkomen.
Wanneer zeeduizendpoten beschikbaar zijn als
prooi Zeeduizendpoten die in zandig wad leven. ko­
SAMENVATTING
360
men minder vaak aan het oppervlak dan zeeduizendpoten
die in slik leven. Fr is ook een sci/ocnsverschil:
op de eerste warme voorjaarsdagen verschijnen veel
zeeduizendpoten aan hei oppervlak. maar *s zomers
gebeurt dat veel minder vaak. Ook de tijd ten opzichte
van laagwater speelt een rol: zeeduizendpoten komen
aan hel begin van de laagwaterperiode niel aan het oppervlak.
maar in de loop van de laagwaterperiode
neemt de graasactiv iieil loe.
Het heeft voor ecu /ccduizendpoot alleen zin ie 111teren
als er water is en er in dai waler voedsel /il. Als
het wad droog ligt. kan de worm niet lilteren. en moet
hij wel op het oppervlak grazen als hij door wil gaan
met eten. Filteren heeft evenmin zin als het water
voedselarm is, zoals aan het eind van de winter. Grazen
op het wadoppervlak is dan wel lonend. omdat op het
wad wel voedsel is te vinden. Dit verklaart de geiij- en
sei/oensvariatie in grazen en filteren. Dat zeeduizendpoten
in slik meer grazen dan zeeduizendpoten in /ami
heeft waarschijnlijk ook te maken met wat grazen en
lilteren opleveren. In modder heeft filteren meestal
weinig /in omdat het water vol zit met slib en in /and
heeft grazen minder zin wanneer er op de scheme zandkorrels
geen voedsel is te vinden.
Hoe wulpen zich aanpassen Wulpen die zeeduizendpoten
eten. stemmen hun manier van foerageren af op
de frequentie waarmee ze grazende of filterende wormen
aantreffen. Aan het begin van de laagwater periode
lopen ze langzamer. boren ze vaker. haJen ze
meer wormen diep uil hun hoi, doen ze langer over het
eten van een worm en eten ze meer gebraken wormen
dan enkele men later. Dit is allemaal le verklaren mei
de afname van het aantal filterende wormen (die de vogels
uil hun hoi moeten halen) en de toename van het
aantal grazende wormen (die de vogels van het oppervlak
kunnen plukken). We konden dit simpcl aantonen.
Uit experimenlen die we in aquaria hadden gedaan.
wisten we dat een beetje vleesbouillon op het
wad wormen vaker en langduriger aan de oppervlakte
bracht. We kooklen daarom 30 liter bouillon en lieten
dat vanuit de waarnemingstoren via een 50 m lange
tuinslang in het territorium lopen van een wulp die we
al dagenlang zeeduizendpoten hadden zien eten. De
wulp haalde. in vergelijking met voorafgaande dagen.
meer wormen van het oppervlak en minder wormen uil
hun hoi. De wormen reageerden meteen op bet