waders and their estuarine food supplies - Vlaams Instituut voor de ...

kunnen opzuigen. of diep leven en zo min mogelijk
kans te lopen om te worden gepakt. Exemplaren mei
een korte sifo en een grote lichuamsreserve kiezen er
voor om een tijdje weinig te eten. maar magere
schelpdieren kunnen zich dat niet permiteren, gebruiken
daarom hun silo Offl voedsel le zoeken en
leven dus ondiep en lopen een grater risico om te worden
gegeten.
Het feit dat vooral marginale schelpdieren ondiep
leven en exemplaren in goede conditie diep ingegraven
zitten, heeft natuurlijk zijn weerslag op de steltlopers
die van deze prooien leven. Aangezien steltlopers
alleen de ondiepe schelpdieren pakken, worden de
magere examplaren meer gegeten dan de dikke. De
berekende voedselopname wordt dus overschat als er
vanuit wordt gegaan dat steltlopers van elke grootteklasse
een willekeurige sieekproef nemen. De foul is
vooral groot als slechts een kleine fractie van de totale
prooipopulatie voor de roofvijand beschikbaar komt.
Scholeksters en hun voedselaanbod
Selectie van grote prooien Voedsclkcuze en prooi
selectie /ijn bij de scholekster makkelijk te bestuderen
omdat deze vogel de gewoonte heeft schelpdieren
open te hakken of te snijden. het vlees op te eten en de
onverteerbare schelp achter te laten. Dit geeft onder­
SAMENVATTING
353
zoekers een uitgelezen kans om de prooiselectie preeies
vast te leggen. In de Waddenzee eten scholeksters
vooral mussels en kokkels. in mindere male nonnetjes
en strandgapers. en langs de Fries-Groningse kust ook
slijkschelpen.
Een vergelijking tussen het aanbod van de prooi en
wat scholeksters daarvan eten, laat zien dat bij elke
prooisoort de kleinste schelpdieren helemaal niet worden
gegeten en de grootste schelpen oververtegenwoordigd
/ijn in hel menu. Dit is voor een deel te verklaren
met. zoals Jan Hulseher al heeft aangetoond. de
kans om een schelp met de snaveltop te raken. Zoals
Hulscher ook liet zien. is dit niet de volledige verklaring.
Nonnetjes kleiner dan 10 mm en mossels kleiner
dan 20 mm worden door scholeksters genegeerd. zelfs
als ze supertalrijk zijn. De verklaring hiervoor is dat
het scholeksters relatief zo veel tijd kost om deze.
weinig vlees bevattende. schelpen te openen en leeg le
eien. dat ze er beter aandoen om zo'n prooi te negeren.
De tijd die ze kwijt zouden zijn om hem op te eten.
kunnen ze beter besteden om naar een grotere prooi te
zoeken. Of een bepaalde prooi wel of niet moet worden
gegeten. hangt dus af van de geschatte opnamesnelheid
tijdens het eten van die prooi en van de
gemiddelde opnamesnelheid die de vogels bereiken
tijdens het foerageren. Deze selectieregel heeft tol
gevolg dat naarmate lonende prooien ruimer voorradig
zijn. de minder lonende prooien in toenemende mate
worden genegeerd. met andere woorden: de vogel
wordt selectiever. Ook andersom geldt dat als de opnamesnelheid
tijdens het foerageren afneeml, prooien
die eerst geweigerd werden alsnog in het menu worden
opgenomen.
Deze simpele regel kan een groot deel van de waargenomen
pnxiiselectie verklaren. De tijd die nodig is
om een grotere prooi te eten neemt weliswaar toe met
de grootte van de prooi. maar de toename van de
vleesinhoud met grootte neemt nog meer toe. Het
7 is dat bij alle prooisoorten die de scholekster
eet. de grote prooien het meest lonend zijn en kleinere
prooien alleen worden gegeten worden als de opnamesnelheid
gering is.
Selectie van ondiepe prooien De selectieregel verklaart
eveneens waarom scholeksters hun snavel alleen
tot hun ogen in de modder stoppen. als de dichtheid
van de ingegraven schelpen gering is, Het kost meer