31.08.2013 Views

waders and their estuarine food supplies - Vlaams Instituut voor de ...

waders and their estuarine food supplies - Vlaams Instituut voor de ...

waders and their estuarine food supplies - Vlaams Instituut voor de ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

tijd om <strong>de</strong> snavel diep in <strong>de</strong> grond te prikken. zo ook<br />

kost hei meer tijd om een prooi te eten die diep zit ingegraven.<br />

In een experiment waarin wij een mannetje<br />

scholekster lieten voedsel zoeken op een kunstmatige<br />

wadbo<strong>de</strong>m. waarin we schelpdieren in verschillen<strong>de</strong><br />

dichthe<strong>de</strong>n en op verschillen<strong>de</strong> dieptes had<strong>de</strong>n geplaatst.<br />

waren we in staat om uit te rekenen welke<br />

prooien <strong>de</strong> scholekster moesi kiezen om een zo'n groot<br />

mogelijke opname te krijgen. Precies zoals <strong>voor</strong>speld<br />

pakie <strong>de</strong> scholekster bij <strong>de</strong> geringste dichthe<strong>de</strong>n alle<br />

prooien die binnen het bereik van <strong>de</strong> snavel lagen. Bij<br />

<strong>de</strong> grootste prooidichtheid <strong>voor</strong>spel<strong>de</strong>n we dat <strong>de</strong> vogel<br />

alleen prooien uit <strong>de</strong> bovensie centimeter zou<br />

pakken. maar hij pakte ze uit <strong>de</strong> bovenste drie cm.<br />

Toch bereikte <strong>de</strong> vogel een grotere opnamesnelheid<br />

dan we had<strong>de</strong>n becijferd op basis van het rekenmo<strong>de</strong>l.<br />

De vogel <strong>de</strong>ed het beter dan wij had<strong>de</strong>n <strong>voor</strong>speld, omdal<br />

hij behalve diepte nog een iwee<strong>de</strong> selecliecriterium<br />

gebruikte waar wij geen metingen aan kon<strong>de</strong>n doen:<br />

hij pakte alleen nog maar schelpdieren die ieis open<br />

ston<strong>de</strong>n en waar hij zijn snavel in een keer in kon<br />

steken om het vlees te bemachtigen. Dil waren prooien<br />

die snel gegeten kon<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n en dus zeer lonend<br />

waren.<br />

Foerageerbeslissingen Dit experiment bet dui<strong>de</strong>lijk<br />

zien dat vogels continu en op allerlei niveau's<br />

beslissingen nemen om hun opnamesnelheid le maximaliseren.<br />

ook als ze ee"n prooisoort eten en zelfs indien.<br />

zoals in dit experiment, prooien even groot zijn.<br />

Al enkele tientallen jaren wor<strong>de</strong>n in navolging van C.<br />

S. Holling veelal eenvoudige mo<strong>de</strong>llen gebruikt<br />

waarmee het foerageersucces als functie van <strong>de</strong><br />

prooidichtheid kan wor<strong>de</strong>n <strong>voor</strong>speld. De mo<strong>de</strong>llen<br />

blijken in <strong>de</strong> praktijk niet erg bruikbaar, omdat predatoren<br />

niet alle prooien pakken die ze tegenkomen.<br />

maar keuzes maken en bij een grotere opnamesnelheid<br />

meer prooien zullen weigeren. Het experiment maakte<br />

ook dui<strong>de</strong>lijk dat <strong>de</strong> beslissingen die <strong>de</strong> predator neemt<br />

een niet te on<strong>de</strong>rschatten betekenis hebben <strong>voor</strong> <strong>de</strong> individuele<br />

overlevingskans van <strong>de</strong> prooien: diep leven<strong>de</strong><br />

prooien hebben een grotere overlevingskans.<br />

<strong>voor</strong>al bij grotere prooidichthe<strong>de</strong>n.<br />

(Onsumptie en produktie In hun eerste levensfase<br />

zijn <strong>de</strong> prooien nog te klein om te wor<strong>de</strong>n gegeten door<br />

een grote stellloper zoals <strong>de</strong> scholekster. De rol van <strong>de</strong><br />

SAMENVATTING<br />

356<br />

scholekster bij het elimineren van <strong>de</strong> grotere exemplaren<br />

is echter ZO dominant dal <strong>de</strong> prooisoorten door<br />

le groeien bijna niet kunnen ontsnappen aan <strong>de</strong> predatie<br />

van <strong>de</strong> scholekster. Om dit ver<strong>de</strong>r uit te zoeken<br />

werd <strong>de</strong> ma<strong>and</strong>elijkse groei en sterfte van verschillen<strong>de</strong><br />

schelpensoorten per jaarklasse berekend. In ons<br />

on<strong>de</strong>rzoeksgebied langs <strong>de</strong> Friese wad<strong>de</strong>nkust bedroeg<br />

<strong>de</strong> biomassa van <strong>de</strong> vijf belangrijkste prooisoorten<br />

80 gram per nr. dus vier maal zo veel als het<br />

gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> Wad<strong>de</strong>nzee. De gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong> jaarlijkse<br />

produktie was 56 gram per nr. Daarvan was een<br />

<strong>de</strong>el niet van belang <strong>voor</strong><strong>de</strong> scholekster: 5 gram kwam<br />

<strong>voor</strong> rekening van te kleine prooien. 9 gram <strong>voor</strong><br />

Stx<strong>and</strong>gapers die te diep leef<strong>de</strong>n om gepakl te kunnen<br />

wor<strong>de</strong>n. en nog eens 9 gram ging <strong>voor</strong> <strong>de</strong> scholeksters<br />

verloren omdat <strong>de</strong> prooien massaal dood gingen en al<br />

aan het vergaan waren <strong>voor</strong>dat <strong>de</strong> vogels alles op had<strong>de</strong>n<br />

kunnen elen. Al met al bleef er dus gemid<strong>de</strong>ld 32<br />

gram per nr over <strong>voor</strong> scholeksters. Hiervan bleken ze<br />

12 gram te consumeren. dus bijna 40%. Wanneer<br />

diezelf<strong>de</strong> berekeningen apart per jaar of per prooisoort<br />

wer<strong>de</strong>n uitgevoerd. bleek <strong>de</strong> predatiedruk sterk te varieren.<br />

Scholeksters ruim<strong>de</strong>n in een paar ma<strong>and</strong>en tijd<br />

80' I van twee<strong>de</strong>jaars str<strong>and</strong>gapers op. maar aten jaarlijks<br />

slechts een fractie van <strong>de</strong> slijkschelpen. Ook <strong>de</strong><br />

verschillen tussen <strong>de</strong> jaren waren groot. ln magere<br />

jaren waren er bijna geen scholeksters in het on<strong>de</strong>rzoeksgebied.<br />

omdat ze verhuis<strong>de</strong>n naar naburige voedselgebie<strong>de</strong>n<br />

die blijkbaar aantrekkelijker waren: predatie<br />

door scholeksters stel<strong>de</strong> dan nauwelijks ieis <strong>voor</strong>.<br />

Maar in jaren met een rijk voedselaanbod trok het gebied<br />

veel vogels en was <strong>de</strong> predatiedruk heel groot.<br />

zowel absoluut als relatief. De verschillen in predaiiedruk<br />

itissen <strong>de</strong> prooisoorten. en tussen <strong>de</strong> jaren.<br />

kon<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n verklaard met verschillen in <strong>de</strong> opnamesnelheid.<br />

Hoe groter <strong>de</strong> opnamesnelheid. hoe<br />

meer vogels en hoe groter <strong>de</strong> gepre<strong>de</strong>er<strong>de</strong> fractie van<br />

<strong>de</strong> prooien.<br />

Sterfte van scholeksters bij te weinig voedsel Is er<br />

altijd genoeg voedsel <strong>voor</strong> scholeksters.' Niet in ons<br />

siudiegebied. want in vier van <strong>de</strong> tien jaar was er. zeker<br />

in het winterhalljaar. nauwelijks iets le baton. De vogels<br />

weken uit naar wadplaten die ver<strong>de</strong>r uit <strong>de</strong> kust en<br />

lager in <strong>de</strong> gelijzone waren gelegen. We weten niel of<br />

<strong>de</strong> vogels daar genoeg voedsel kon<strong>de</strong>n vin<strong>de</strong>n. maar<br />

hebben wel een dramatisehe aanwij/ing dat <strong>de</strong> vogels

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!