begiak arrigarri

dezakegu gizona, au da, idazlea, antxe daukagula mami ta ezur,bere izkera bizian; aditzailleak eskolatu ta sustatzeko aukeratzenditun adibide ta gertakariak naiko argi azaltzen dute, bai,egillearen bizikera; baita munduko gizaseme danez, pentsatuta maite duena ere».BERE LANAK.—Liburu bi utzi zizkigun euskeraz.1) Onsa hilceco bidia (Orthez, Biamon, 1666); IakuezRouyer, Erregeren inprimatzailia baitan. Monein'eko jaun markizarieskaiñia. Argitara emateko izan zuen eragozpenik. Azaldu-baimenairixteko edo... Dana dala, lendabizikoz Atarratze'koerretora zan A. de Conget'ek eta Idauz ta Mendi'ko arimazaizan B. Jauregiberri'k eman zuten, 1657-12-10'an; gero Dax'kobikario jenerala ta Utziate'ko nagusi zan D. Irunberri'k, 1659-12-6'an, eta azkenez, Baionako gotzai Joanes Oltze'k, 1665-7-l'an, jarri zuen bere siñadura.Tituluak dionez, liburuaren mamia auxe duzu: ongi iltzekobidea. Egilleak, uda batez, zugaitz aundi baten itzalpean egunekoorenak esaten zegoelarik, loak artu ta amets bizi bat izanomen zuen. Goitik gizon eta emakume taldea zerura igotzenikusi zitun; beetik, ordea, beste talde aundiago bat ifemura jeisten.«Iratzartu nintzan —dio— eta hartu luma eskura euskaldunenfaboretan euskeraz porogatzeko, onsa hiltzeko bidia dela,herioaz eta hiltziaz ardura orhitzia, eta salbatzeko eztela bidehoberik mundian» (Irakurtzaliari, 4 orr.).Tartas'ena, beraz, ondo iltzeko asketika liburua dugu. Iltzeonik ezta bizitza onik gabe: ondo il nai duenak, ondo bizi beardu. Auxe da kristauaren jokabidea; au baieztu ta indar-aztekoAristotele, Seneka, Agustin deuna, Jeronimo deuna ta olakoakdakazkigu gogora, esan zutenekin bere esanak sendoagotzeko.Ortarakoxe darabiltza jazoerarik asko ere, era guztikoak. Irakur:«Evagrius filosofa paganoa zen ••—dio—; eta Synesiusapezpiku saindu batek, fede honiala konbertiturik, jesan zaukoneta enpruntatu hirur hogei libera urbe prauber emaiteko, (kon-166