begiak arrigarri

AMAZORTZiGARRESSMIENDEALABURPENi.° Beste loratze bat. Lehen mugaz andikoa zan, ots, Lapurditarrena—Axular, Etxeberri...— eta zerbait beheraxeago, Zuberotarrena—Oihenart, Tartas—. Orain gipuzkoarrena —Larramendi, Kardaberatz,Ubillos, Mendiburu— dala aitortu bear dugu. Gipuzkoarrak,bai, jaiki zitzaizkigun egazkada bizkorrean. Lo zeudenak, esnatu. Giroasortu emen ere, barruko zer ixil batek eraginda.2.° Larramendi. Ebroz andiko erdaldun batzuk —Mariana ta Mayans'ekzirikatuta euskaltzale porrokatu egin zitzaigun Larramendi.Andoain'en jaio zan, 1690'an. Amazazpi urtekin Jesus'en Lagundiansartu zan, eta eliz-karrera amaitu ondoren, Palenzia'n, Valladolid,eneta Salamanka'n azaldu zitun Filosofi ta Teoloji-gaiak. Bizia,alaia ta urduria zan izaeraz. Asko idatzi zuen; erderaz geiena; El ImposibleVencido (Salamanka, 1729), «Eziña Egiña», eta Diccionariotrilingüe (Donostia, 1745), bere lanik ederrenak.Bera etzan euskal idazle, esatekoa beintzat; baiña bai eragitez etabultzaz euskal alorrean goldatz ederra iriki zuena. Orixe'k: «Mendiburu'ri,Kardaberaz'i, ta beste Zenbait giputzi, bai Bizkaitarri ere ar-Uekoa ba dite Larramendi'k» (E. Esnalea, 1927, 149 orr.). Ederto zekianeuskeraz, baiña etzun idatzi gutxi baiño.3. Larramendi'ren giroa. Euskal idazle ezpa-dugu ere, giro sortzailledugu, ta ez makala. Axular'ek giroa sortu zuen, eta giro ortatikoakdira gorago aipatu ditugun aren aurreko, Inguruko ta atzekoidazleak. Larramendi'k ere berdintsu, giroa arrotu zuen, lo zeudenakitzartu zitun.189