begiak arrigarri

Izatezko aldakuntz-lege ontatikoak ditugu, zati bat beintzat,gure eleak ditun izkelgiak ere: ederra da gure izkuntza, aberatsata joria, baiña arripitxi bikain puskatu baten antzera, zatiaskotan berezitua daukagu. Izkuntz arrigarritzat jotzen duteeuskera gaurko izkuntzalari guztiak; euskal aditza, berboa, batbakarra da, maixuki osatua; iztegia berriz txit joria, joriegiabear bada, ta itz berriak sortzeko griegoak eta alemanak dutenaiñako erreztasuna. Baiña, arrigarria irudi arren, adar-pillo batdugu izkelgitan.Adar nahasi auetan era pixkat jarri nai izan zigun L. L.Bonaparte printzeak; Euskalerri osoko Euskera adarrak kidetzeneta saiilkatzen saiatu zitzaigun, eta aren kidetze ta sailkatzearijarraitzerakoan, «Bilbo-tik Biamora ta Naparroako mugaradinokoeskualkiak berrogei eta hamar dire bederen», diosku G.Lakonbe'k. Izkelgi oietatik, ordea, «batzuk elgar dirudite», taogei ta bostean gelditzen dira, eta ogei ta bost eskualki txikiokberriz zortzi anditan laburtzen dira, ta zortzi auek ere iruetaragutxitzen dira azkenik.G. Lakonbe'k darrai: «Hitz batez, gure Printzeak derragulehenbizikorik Bizkaiko eta auzoko herri zonbaiten eskuaradugula; bigarrenekorik Gipuzkoatarra, Laphurtarra eta Naparroakozati batena, hirurgarrenekorik Baxe-Nabarreko eta Xuberokoa;bai eta ere lehen aldikotz kidekatze hortaz ezagutzengintuen Erronkariko, Zaraitzuko, Aezkoako eta herri gorde batzueneskuara ere. Eta bi mapa margodun haunditan dakusaguBonapartek eskualkietako harat-hunatak norainokoak zauzkan...Anitz orrialdetan, bereziki Le Verbe basque deritzaion idaztiugarian, metaka bere eskual-gogoak zabaldu ditu» (Euskera,I92I, 55 orr.).Ona, jakingarri bezela, Bonaparte'ren euskalki-laukia, zerbaitikutua.i. Sortalde: Markina.I Bizkaikoa 2. Sartalde: Gernika, Bermeo, Plentzi,Arrati, Orozko, Arrigorriaga, Otxandio.3. Gipuzkoan: Bergara, Leintza ibarra.18