begiak arrigarri

litzake errezena. Baiña zerbait egin bearra dugula, argi dago:euskalkiak bat ere il gabe, euskera batu baterantza jo bear dugu.Aurtengo (1972) «Txomin Agirre» nobela saria irabazi duenMikel Zarate idazleak bere kezkak ditu, ta oien artean, bat euskalkiaiburuzkoa alegia. Sariztu dioten nobela, ots, HaurgintzaMinetan, nola osatu duen ta zer gai duen azaldu ta gero, bizkaitarta idaz-batasun-zale agerturik, onan mintzatzen zaigu:«Bizkaitarra naiz, bai. Eta bizkaitarra izango naiz, nahi ta nahiez eta zorionez, M arte, Bizkaian eta bizkaierazko giroan hazininduelako ta hazi nintzelako. Gainera, batasun-zale izateko ere,orokorra izateko ere, bizkaitarra izan behar, nahi ta nahi ezeta zorionez, Gipuzkoara, Lapurdira..., Euskalerriko edozeinlurraldetara joateko bidea (eta bizkaieraren aberastasunak edonoizta edonora eroan ta edonori erakutsi ta irakasteko biderikOnena) bizkaiera dudalako. Ezin, bada, nik bizkaiera baztertu,plazaratu baino. Nire jokabidea hauxe da: euskera baturantz».Zelan? Euskaildun izanik, euskera ondo ikasiaz. Nun ote?Erriaren altzoan eta liburu zaharrak irakurriz; erririk erriioanez, eta euskaiki orotako gaiak xurgatuaz. Erriak ditu, benetakoerriak, iztegi ugaria ta joskera jator-jatorra. Euskalkietan,ordea, makiña bat bkxi ba-dauzkagu sakabanaturik; egoki zaigueuskalkiotako liburu zaharrak irakurtzea. Erddl-kutsua dariotela?Or gure trebetasuna: akatsak utzirik, bitxiak batu. Ederkizioan L. Villasante'k: «Euskeraren una ta iriña edoski ta beretunahi duenarentzat, ezin utziak dira idazle zaharrok».Gaur-egun, iñoizkorik gartsuen ari gara euskalkien batasunortan; dakigunez aspaldiko guraria da, izan ere. Baiña gabiltzanzentzunez ta ez itsu-itsuan. Il-zorian daukagu euskera, taeri bati bezela, ez zirkin geiegi, ez estutze gogorrik, etzaio komeni,il egingo litzakigu-ta. Gaiñera, L. Mitxelena'k digutenez:«gu gara hizkuntzari makurtu behar gatzaizkionak, ezizkuntza guri, gogoak ematen digunean eta gogoak ematen digunbezaila». Izkuntza, beti ere, gauza sakratua da.21