You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
17.4. Lèssicu<br />
Sendi custu sceti unu traballu <strong>de</strong> gramàtica normalisadora (prus atenta a is<br />
formas e a sa grafia insoru), no est innoi sa seu po si stentai chistionendi <strong>de</strong> lèssicu,<br />
ca at a <strong>de</strong>pi essi cumpudau prus a fundu <strong>de</strong> cumissionis postas po cus<strong>su</strong>. Duncas<br />
inditaus sceti is chi si parint is lìnias-ghias po <strong>su</strong> chi s’at a <strong>de</strong>pi fai in <strong>su</strong> benidori.<br />
At a tocai:<br />
a) a preferri sèmpiri is fueddus sardus sintzillus o <strong>de</strong>sinuncas is prus antigus<br />
connotus (potecaria po *farmacia, pangàrgiu po *macellaju, genna po *porta,<br />
grogu po *giallu);<br />
b) a torrai a abiatzai fueddus <strong>de</strong> <strong>su</strong> connotu mancai no siant spainaus meda o<br />
siant acalamaus (concoi po *digeriri);<br />
c) a permiti, as<strong>su</strong>mancu finsas a candu sa lìngua ofitziali no s’at a stabilessi,<br />
is sinònimus (bufai a bruncu / intullu; fueddai / allegai; bolli / cherri; matessi /<br />
pròpiu);<br />
d) a preferri sèmpiri is fueddus chi ndi benint in<strong>de</strong>retura <strong>de</strong> <strong>su</strong> latinu (nexi<br />
intamis <strong>de</strong> <strong>su</strong> prus trigadiu *curpa);<br />
e) a amiti arricamentus <strong>de</strong> sentidus figuraus a is fueddus fitianus (sitzigorru po<br />
*chiocciola o *at, portalitu <strong>de</strong> sa lìngua po *sportellu linguìsticu, sorixeddu po<br />
*mouse, gias<strong>su</strong> <strong>de</strong> s’arretza po *situ internet);<br />
f) a allogai fueddus stràngius chi ant pigau giai amori <strong>de</strong> domu (giòmetra,<br />
giografia po *geòmetra, *geografia);<br />
g) a no fai is fueddus nous e is fueddus artus segundu is arrègulas <strong>de</strong> evolutzioni<br />
fonètica <strong>de</strong> <strong>su</strong> sardu, ma a sighiri sa forma <strong>de</strong> is cultismus internatzionalis (<strong>de</strong>mocràticu,<br />
stòria, geotèrmicu po *<strong>de</strong>mogràdigu, *stòrgia, *giotèrmigu);<br />
h) a lassai a una parti is <strong>su</strong>fis<strong>su</strong>s chi no funt sardus (-inu, -tzioni, -tivu), apo<strong>de</strong>rendi-ddus<br />
sceti in is fueddus scìpius chi ndi benint in<strong>de</strong>retura <strong>de</strong> <strong>su</strong> latinu (telefoneddu,<br />
standardisadura, inditadori, ma corretzioni, tradutzioni, aministrativu);<br />
i) a lassai a una parti is cràchidus <strong>de</strong> is àteras lìnguas, si teneus giai una forma<br />
sarda sintzilla (week-end/fine settimana ‡ coa <strong>de</strong> cida);<br />
l) a fraigai fueddus nous sighendi <strong>su</strong> gèniu <strong>de</strong> sa lìngua nosta, bastit chi si cumprendant<br />
(sciàcua-pannus / màchina <strong>de</strong> sciacuai / lissiera po *lavatrici, sciàcuastrexu<br />
/ màchina <strong>de</strong> fai strexu po *lavastoviglie);<br />
m) a preferri sèmpiri, comenti fait sa polìtica linguìstica <strong>de</strong> is àteras lìnguas<br />
neolatinas po <strong>su</strong> chi spetat a is fueddus ingle<strong>su</strong>s, a pesai o a tradusi totu <strong>su</strong> chi fait<br />
(computer ‡ computadori / carculadori / ordinadori);<br />
n) pruschetotu po is fueddus <strong>de</strong> sa lìngua aministrativa, a fai una circa manna<br />
me is documentus sardus antigus po torrai a pigai is fueddus chi imperamus e a ddis<br />
alladiai <strong>su</strong> sentidu o a ddis donai unu sentidu nou (machìtzia po multa, òmini <strong>de</strong><br />
corona po giugi <strong>de</strong> paxi, corona po tribunali, meria po provìntzia).<br />
182