02.06.2014 Views

Arrègulas - Acadèmia de su Sardu

Arrègulas - Acadèmia de su Sardu

Arrègulas - Acadèmia de su Sardu

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

17.4. Lèssicu<br />

Sendi custu sceti unu traballu <strong>de</strong> gramàtica normalisadora (prus atenta a is<br />

formas e a sa grafia insoru), no est innoi sa seu po si stentai chistionendi <strong>de</strong> lèssicu,<br />

ca at a <strong>de</strong>pi essi cumpudau prus a fundu <strong>de</strong> cumissionis postas po cus<strong>su</strong>. Duncas<br />

inditaus sceti is chi si parint is lìnias-ghias po <strong>su</strong> chi s’at a <strong>de</strong>pi fai in <strong>su</strong> benidori.<br />

At a tocai:<br />

a) a preferri sèmpiri is fueddus sardus sintzillus o <strong>de</strong>sinuncas is prus antigus<br />

connotus (potecaria po *farmacia, pangàrgiu po *macellaju, genna po *porta,<br />

grogu po *giallu);<br />

b) a torrai a abiatzai fueddus <strong>de</strong> <strong>su</strong> connotu mancai no siant spainaus meda o<br />

siant acalamaus (concoi po *digeriri);<br />

c) a permiti, as<strong>su</strong>mancu finsas a candu sa lìngua ofitziali no s’at a stabilessi,<br />

is sinònimus (bufai a bruncu / intullu; fueddai / allegai; bolli / cherri; matessi /<br />

pròpiu);<br />

d) a preferri sèmpiri is fueddus chi ndi benint in<strong>de</strong>retura <strong>de</strong> <strong>su</strong> latinu (nexi<br />

intamis <strong>de</strong> <strong>su</strong> prus trigadiu *curpa);<br />

e) a amiti arricamentus <strong>de</strong> sentidus figuraus a is fueddus fitianus (sitzigorru po<br />

*chiocciola o *at, portalitu <strong>de</strong> sa lìngua po *sportellu linguìsticu, sorixeddu po<br />

*mouse, gias<strong>su</strong> <strong>de</strong> s’arretza po *situ internet);<br />

f) a allogai fueddus stràngius chi ant pigau giai amori <strong>de</strong> domu (giòmetra,<br />

giografia po *geòmetra, *geografia);<br />

g) a no fai is fueddus nous e is fueddus artus segundu is arrègulas <strong>de</strong> evolutzioni<br />

fonètica <strong>de</strong> <strong>su</strong> sardu, ma a sighiri sa forma <strong>de</strong> is cultismus internatzionalis (<strong>de</strong>mocràticu,<br />

stòria, geotèrmicu po *<strong>de</strong>mogràdigu, *stòrgia, *giotèrmigu);<br />

h) a lassai a una parti is <strong>su</strong>fis<strong>su</strong>s chi no funt sardus (-inu, -tzioni, -tivu), apo<strong>de</strong>rendi-ddus<br />

sceti in is fueddus scìpius chi ndi benint in<strong>de</strong>retura <strong>de</strong> <strong>su</strong> latinu (telefoneddu,<br />

standardisadura, inditadori, ma corretzioni, tradutzioni, aministrativu);<br />

i) a lassai a una parti is cràchidus <strong>de</strong> is àteras lìnguas, si teneus giai una forma<br />

sarda sintzilla (week-end/fine settimana ‡ coa <strong>de</strong> cida);<br />

l) a fraigai fueddus nous sighendi <strong>su</strong> gèniu <strong>de</strong> sa lìngua nosta, bastit chi si cumprendant<br />

(sciàcua-pannus / màchina <strong>de</strong> sciacuai / lissiera po *lavatrici, sciàcuastrexu<br />

/ màchina <strong>de</strong> fai strexu po *lavastoviglie);<br />

m) a preferri sèmpiri, comenti fait sa polìtica linguìstica <strong>de</strong> is àteras lìnguas<br />

neolatinas po <strong>su</strong> chi spetat a is fueddus ingle<strong>su</strong>s, a pesai o a tradusi totu <strong>su</strong> chi fait<br />

(computer ‡ computadori / carculadori / ordinadori);<br />

n) pruschetotu po is fueddus <strong>de</strong> sa lìngua aministrativa, a fai una circa manna<br />

me is documentus sardus antigus po torrai a pigai is fueddus chi imperamus e a ddis<br />

alladiai <strong>su</strong> sentidu o a ddis donai unu sentidu nou (machìtzia po multa, òmini <strong>de</strong><br />

corona po giugi <strong>de</strong> paxi, corona po tribunali, meria po provìntzia).<br />

182

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!