Jaargang 8, nommer 2 – Augustus 2011 - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 8(2) – Augustus 2011
Given the ultimate inscrutability […] of authorial intention, we face the
impossibility of distinguishing in certain cases between ordered sequences and
mere selections of stories editorially arranged.
Skrywersintensie en genetiese agtergrondinligting kan dus nie die vernaamste
aanduiding van die soort siklus wees nie. Eerder moet dit gaan om die graad van
koherensie tussen die verhale. Hoewel Die dag toe ek my hare losgemaak het byvoorbeeld
eers op ‘n later stadium in die skryfproses tot siklus ontwikkel het (vgl. Brümmer
aangehaal in Swanepoel 2008:12), vertoon dit ‘n baie sterk mate van koherensie en kan
dit eerder as ‘n saamgestelde siklus beskou word.
‘n Belangrike kwessie met betrekking tot Ingram (1971) se omskrywing (―a book of
short stories so linked by their author that the reader‘s successive experience on various
levels of the pattern of the whole significantly modifies his experience of each of its
component parts‖) is sy beskouing dat die leeservaring beduidend verander, waardeur
die graad van ervaring as konseptuele maatstaf aangewend word. Hoe word die
reikwydte van daardie veranderde leeservaring gemeet? Omdat ‘n ―beduidend
veranderde leeservaring‖ gebaseer is op ‘n subjektiewe ervaring van die narratief, sal
lesers heel moontlik verskil in hulle evaluasie van die spanning tussen outonomie en
koherensie in enige bundel korter tekste. Dit is moontlik ook waarom hierdie genre
dikwels nie herken word deur resensente, teoretici en bemarkers nie – ‘n probleem
waarop Alderman (1985:135) wys.
Ingram se definisie van die kortverhaalsiklus, met sy sterk fokus op skrywersintensie en
leeservaring, laat ‘n duidelike gaping in die omskrywing van ‘n genre waarin
outonomie en koherensie tussen verskillende teksgedeeltes die belangrikste kenmerk is.
Dit wil dus voorkom of ‘n teksgerigte benadering tot hierdie genre tot ‘n meer
bruikbare omskrywing kan lei.
Ferguson (2003) noem in hierdie verband dat beide die skrywer en die leser ‘n
belangrike rol speel: die skrywer moet die teks bewustelik op een of ander wyse kodeer
en die leser moet in staat wees om die generiese kodes – en dus die skakeling tussen
koherensie en outonomie – raak te sien en te dekodeer. Wat met skrywers- en
lesersgerigte benaderings agterweë gelaat word, is die tekstuele kenmerke wat die
skrywer inbou en wat die leser moet kan herken om die betrokke versameling tekste as
‘n kortverhaalsiklus te kan ervaar.
Nagel (2004:11) wys daarop dat Ingram se definisie te min aandag skenk aan die
tekstuele elemente wat outonomie en koherensie in die kortverhaalsiklus tot stand laat
kom:
The problem with this approach to a definition is that it has its inception in
assumptions not about the works themselves but about the consciousness and
intentions of the author and in speculations about the responses of prospective
readers. It would seem more felicitous to attempt a definition based on the
stories and volumes themselves rather than on authors and readers.
‘n Verdere kwessie met Ingram se omskrywing van die kortverhaalsiklus is die
genrekonvensies van die outonome tekste wat saam ‘n geheel (die kortverhaalsiklus)
vorm. Ingram se beskouing dat dié tekste noodwendig kortverhale moet wees, word
gedeel deur Mann (1989:6), maar sy kwalifiseer hierdie uitspraak:
127
ISSN 1995-5928 | Tel: 021 886 5169 | E-pos: akademies@litnet.co.za