Jaargang 8, nommer 2 – Augustus 2011 - LitNet

LitNet Akademies Jaargang 8(2) – Augustus 2011
kortverhaalsiklus funksioneer. Marais (2001:202–3) koppel dan ook die konsep van
vertelling aan die Suid-Afrikaanse kortverhaalsiklus in Engels:
In a general sense, then, it would appear that the inherent dualism or hybrid
character of this genre – its position somewhere between the novel and the
short story proper – lends it to the type of metafictional interrogations and
technical innovations […] Moreover, it is surely not surprising that in a deeply
ruptured society, such as this, where the national/historical narrative is in the
process of being radically ―rewritten‖/imagined, that narrative fiction tends to
reflect an acute sense of the storied nature of reality.
Die vyf koherensiemerkers in die kortverhaalsiklus wat Dunn en Morris (1995:30–99) in
hulle omvattende bespreking identifiseer – ruimte, ‘n enkele protagonis, ‘n
saamgestelde protagonis, patrone en vertelling – bied ‘n waardevolle beginpunt om te
verstaan hoe die koherensie tussen outonome tekste in ‘n kortverhaalsiklus tot stand
kom.
Die meeste ander beskouings oor die kortverhaalsiklus identifiseer soortgelyke aspekte
wat koherensie daarstel, alhoewel dit selde so duidelik omskryf word soos Dunn en
Morris se kenmerke. Mann (1989:8–14) identifiseer byvoorbeeld ook karakter
(waaronder sy ‘n enkele en saamgestelde protagonis verstaan), tema en ruimte. Nagel
(2004:16) noem dat hierdie drie aspekte die duidelikste koherensiemerkers in die
kortverhaalsiklus is.
Lundén staan egter krities teenoor Ingram (1971), Mann (1989) en Dunn en Morris
(1995) se fokus op aspekte wat koherensie skep, omdat hierdie beskouings dikwels die
eenheid beklemtoon ten koste van die versplinterde aard van die narratief wat tot stand
kom juis deur die spanning tussen outonomie en koherensie. Met verwysing na Mann
(1989) skryf Lundén (1999:24):
[W]hile she brings out many subtle connections between the stories in theme,
plot, myth, imagery, and character, she does not seem particularly aware of the
silences, gaps, lacunae, and contradictions that characterize these composites.
She fails to see how many themes find expression in the narrative strategies of
disruption.
Vir Lundén raak die fokus op eenheid in die kortverhaalsiklus veral problematies
wanneer die genre vanweë sy fragmentariese aard aangewend word om temas van
isolasie te ondersoek, soos in Winesburg, Ohio van Anderson.
Ook Dunn en Morris (1995) se beskouing van die kortverhaalsiklus as ‘n ―saamgestelde
roman‖ is volgens Lundén problematies, veral omdat die koherensiemerkers wat hulle
identifiseer, ook koherensie in die roman skep en dus nie die spesifisiteite van die
kortverhaalsiklus voldoende in ag neem nie. Aangesien karakters, ruimte, tyd, plot en
vertellers die basiese elemente van enige narratief is, kan die kortverhaalsiklus nie op
grond daarvan van die roman onderskei word nie.
Nagel (2004:15) beklemtoon dan ook dat die sentrale onderskeid tussen die
kortverhaalsiklus en die roman die outonomie van die afsonderlike teksgedeeltes is:
Unlike the stories in a cycle, the subordinate units of a novel, its episodes or
chapters, are incomplete in themselves, dependent for artistic completion on the
other units that comprise the whole. When chapters from novels were
145
ISSN 1995-5928 | Tel: 021 886 5169 | E-pos: akademies@litnet.co.za