Jaargang 8, nommer 2 – Augustus 2011 - LitNet

More documents

Recommendations

Info

180 LitNet Akademies Jaargang 8(2) – Augustus 2011 ‘n Interessante perspektief kom na vore wanneer Mia se ontwikkelingsgang met dié van haar pa gekontrasteer word. Mia beskou haar pa in die openingsverhaal as iemand wat beskut in sy glaspot bly en deur haar ma teen die aanslae van die lewe beskerm word. Mia, daarenteen, wil ―self loop‖, soos Mathilde, en die wye wêreld verken. Dit veroorsaak dat sy gereeld seerkry, maar hierdeur juis bemagtig word om haar depressie sinvol te bestuur, soos uit die slotverhaal blyk. Haar pa neem baie langer om sy depressie te aanvaar en word weens depressie gehospitaliseer wanneer Mia as ‘n volwassene vir hom ‘n maaltyd voorberei. Daarteenoor word Mia reeds voor haar swangerskap gedwing om haar depressie te aanvaar. Die kontras tussen Mia en haar pa in dié opsig suggereer dat depressie alleenlik deur direkte konfrontasie oorwin kan word. 5.2.4 Die gesin as eenheid Verskeie perspektiewe op die gesin word in hierdie kortverhaalsiklus gegee en daar is ‘n konstante spanning tussen die gesin as ‘n destruktiewe mag en die gesin as sublieme eenheid. Verhale wat hier veral belangrik is, is ―Skeikunde-eksperiment‖, ―Kunstenaars‖, ―Ragel is ek gedoop‖, ―Skerwe‖ en ―Om die waansin vry te spring‖. Die oomblikke waarin die gesinslede na mekaar kan uitreik (soos in die slot van die eerste verhaal, waarin Mia se pa hulle gesinsband deur die eenhorinkie bevestig, of die slot van ―Kunstenaars‖, waarin Mia en haar pa mekaar aanvaar en hulle ooreenkomste herken), word moontlik gemaak slegs deur die voorafgaande krisismomente van selferkenning: Mia se pa moet byvoorbeeld een van sy depressiefases herleef en deur ‘n proses van selferkenning gaan voordat hy en Mia na mekaar kan uitreik. Die spanninge wat daar in gesinsverband voorkom, soos in ―Skerwe‖, waarin Mia se pa haar met ‘n bord gooi, vorm dan ook deel van die proses waardeur elke familielid moet groei om mekaar te verstaan en uiteindelik na mekaar uit te reik. 5.2.5 Eensaamheid en die soeke na vervullende verhoudings Die verhale ―Het jou!‖, ―Ons probeer harder‖, ―Toe Toorvoet stil geword het‖, ―Die dag toe ek my hare losgemaak het‖, ―Die sneeukoningin‖ en ―The persistence of memory‖ is hier van belang. In dié verhale is weer eens sprake van die dinamiese patroon van herhaling en ontwikkeling en word aangetoon hoe herhaaldelike pynlike ervarings Mia verhinder om funksionele verhoudings aan te knoop en in stand te hou. Mia se verhouding met mans verskil van die verhouding wat sy met haar ouers het, wat ten spyte van die problematiese aard daarvan steeds ‘n mate van geborgenheid waarborg. Die verhoudings wat Mia met mans het, is tekenend van ‘n onvermoë om iemand ten volle te begryp. Andries in ―Die sneeukoningin‖ begryp byvoorbeeld nie Mia se komplekse psigologiese ervaring van verhoudings nie en draai verward weg van haar (107). Van Niekerk (2008:22) merk tereg op dat Mia uiteindelik besef ―hoe mense met mekaar saamleef: elkeen in sy eie kapsule, onbereikbaar‖. Isolasie, die onvermoë tot kommunikasie en die skanse tussen Mia en die wêreld kom as tematiese variasies ter sprake in ―Skeikunde-eksperiment‖, waar Mia en haar pa elk in ‘n glasstruktuur bestaan en mekaar gevolglik nie kan verstaan nie. Binne familieverband is daar egter tog sprake van begrip vir en empatie met mekaar, wat verder ontwikkel deur Mia se selfaanvaardingsproses. In kontras hiermee bly enige poging tot sinvolle kommunikasie met iemand anders onmoontlik. 180 ISSN 1995-5928 | Tel: 021 886 5169 | E-pos: akademies@litnet.co.za
181 5.2.6 Oorkoepelende tema LitNet Akademies Jaargang 8(2) – Augustus 2011 Laastens is daar sprake van ‘n oorkoepelende tema wat nie in enige van die afsonderlike verhale volledig manifesteer nie. Die fokus val hier veral op die wyses waarop Mia deur haar gesin gevorm is en hoe dit bepalend is vir die keuses wat sy moet uitoefen om met haar depressie saam te leef in verskillende situasies en met verskillende mense. Dit is ‘n samevoeging van die elemente van al die verhale, sodat ‘n totale betekenis van die ontwikkeling van die protagonis vergestalt word: die impak van depressie op haar lewe, die maniere waarop haar familie haar redding en haar lot is, die maniere waarop ‘n mens tot selfaanvaarding kan kom, en die maniere waarop Mia deur verhoudings gevorm word. In dié verband is die struktuur van die kortverhaalsiklus veral funksioneel om te illustreer hoe Mia se perspektiewe verander. Haar begrip van haar pa en haar eie depressie verander in so ‘n mate (van die eerste tot laaste verhaal) dat sy ‘n betekenisvolle verhouding kan hê, al is dit slegs met haar seun. Mia se prioriteite verander: waar sy aan die begin selfgesentreerd is en fokus op die invloede van verskillende mense op haar ontwikkeling (Nick, Phillip, Mario en Andries), is Liam se pa nie belangrik genoeg om hom by die slotnarratief in te sluit nie. Liam is nou die een wat haar verdere ontwikkeling bepaal en Mia fokus uitsluitlik op haar moederskap – soos haar ma háár loopbaan moes opoffer om vir Mia ‘n goeie moeder te wees. Die stiltes tussen die verhale is dus net so betekenisvol soos die verhale self. Mia kan inderdaad nie verslag oor ‘n leeftyd doen nie, maar soos in hierdie kortverhaalsiklus aangedui word: ―Jy begin seker by jou pa‖ (139). 6. Samevatting Hierdie studie bestaan uit twee artikels. Die eerste, ―Generiese merkers in die kortverhaalsiklus: Deel 1: Teoretiese uitgangspunte‖, bied ‘n uiteensetting van ‘n aantal kwessies met betrekking tot die kortverhaalsiklus. Daarin is eerstens aangetoon dat dit funksioneel is om te onderskei tussen die tipe tekste wat in Afrikaans as eenheidsbundels bekend staan en die genre van die kortverhaalsiklus wat toenemend in Afrikaans ontgin word. Tweedens is die belangrikste kenmerke van die kortverhaalsiklus uiteengesit aan die hand van Ingram (1971) se aanvoorstudie en beskouings van Mann (1989), Dunn en Morris (1995), Lundén (1999) en Nagel (2004). Die belangrikste eienskap van hierdie genre is die spanning tussen die korter, outonome teksgedeeltes waaruit die siklus bestaan en die groter, koherente geheel. Derdens is die vyf elemente wat Dunn en Morris (1995) identifiseer as moontlike koherensiemerkers in die kortverhaalsiklus, naamlik ruimte, ‘n enkele protagonis, ‘n kollektiewe protagonis, tekstuele patrone en vertelling, aan die hand van enkele voorbeelde uiteengesit. In hierdie tweede deel van die studie is die wisselwerking tussen die afsonderlike kortverhale en die geheel in Die dag toe ek my hare losgemaak het (2008) ondersoek volgens Dunn en Morris (1995) se beskouing van die wyses waarop koherensie tussen kortverhale tot stand kom. Daar is gefokus op die ontwikkeling van die enkele protagonis, ruimte, tydshantering, die herhalende motiewe glas en kos en die verhoudings tussen Mia en die ander karakters in die siklus. Die assosiatiewe verbande wat tussen die verhale gelê word deur herhalende karakters, ruimtes en patrone skep ―dynamic patterns of recurrence and development‖ (Ingram 1971:20) waardeur die 181 ISSN 1995-5928 | Tel: 021 886 5169 | E-pos: akademies@litnet.co.za
Page 1 and 2:
LitNet Akademies ’n Akademiese jo
Page 3 and 4:
Adviesraadslede van LitNet Akademie
Page 5 and 6:
Inhoudsopgawe Afdeling: Natuurweten
Page 7 and 8:
Afdeling: Natuurwetenskappe
Page 9 and 10:
LitNet Akademies Jaargang 8(2) Augu
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
(e) Alle komposisies van en is mo
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
T(x) = 33.6348 T(L 1 U 1 x) = 18.09
Page 21 and 22:
Dus is LitNet Akademies Jaargang 8(
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Stelling 9: Vir x ∈ Mn−1 geld:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
LitNet Akademies Jaargang 8(2) - Au
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138: LitNet Akademies Jaargang 8(2) - Au
Page 149 and 150: 3.3.4 Tekstuele patrone LitNet Akad
Page 161 and 162: 153 LitNet Akademies Jaargang 8(2)
Page 163 and 164: 155 1. Inleiding LitNet Akademies J
Page 187: 179 LitNet Akademies Jaargang 8(2)
Page 191 and 192: 183 Botha, E. 1992. Kortverhaal. In
Page 239 and 240:
Page 241 and 242:
- Fundamentele toekomstige verander
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Bibliografie LitNet Akademies Jaarg
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
eenbleek (gedig 5, r. 4) / bone-ble
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Summary LitNet Akademies Jaargang 8
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Lees die volgende sinne: Hulle ken
Page 337 and 338:
show all

Jaargang 8, nommer 2 – Augustus 2011 - LitNet

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?