Jaargang 8, nommer 2 – Augustus 2011 - LitNet

More documents

Recommendations

Info

LitNet Akademies Jaargang 8(2) – Augustus 2011 onderskeiding tussen Gerond en Ontrond te wees; die ander twee betekenisvolle parameters is harmonisiteit-tot-geraas-verhouding en grondtoon. Op hierdie tegniese aspekte kan nie hier verder ingegaan word nie. Vir volledige uiteensettings kan standaardboeke, soos dié van Kent en Read (1992) of Rietveld en Van Heuven (1997) geraadpleeg word. Inligting aangaande Afrikaans kan gevind word in Wissing (2007 en 2011). Vervolgens word kortliks nader op die aard en rol van die tweede vokaalformant ingegaan. Die eerste twee vokaalformante is akoestiese eienskappe (frekwensies, gemeet in Hertz, afgekort tot Hz) wat korreleer met daardie artikulatoriese eienskappe van vokale wat ooreenkom met die plek en aard van vorming daarvan. F2 korreleer sterk met die mate van ronding van vokale. Die agtervokale, wat per definisie rond is, het byvoorbeeld ’n lae F2 (sê in die omgewing van 800 Hz), terwyl voorvokale nader aan, of hoër as, 2 000 Hz lê (kyk Figuur 7 en 8 vir ’n aanduiding hiervan). F1 is weer ’n belangrike aanduiding van vokaalhoogte. Vir F1 is daar ’n indirekte eweredigheid tussen hoog en laag in akoestiese teenoor artikulatoriese terme. Artikulatories hoë vokale (wat in die boonste deel van die mondruimte gevorm word) word gekenmerk deur akoesties lae F1-waardes, en andersom: artikulatories lae vokale se F1’s is dus hoog. So het die hoë /i/ ’n lae F1 (±300 Hz), maar die lae /A/ se F1 is hoër, ongeveer 1 200 Hz. Omdat dit in hierdie werk om ronding van vokale gaan, fokus ons hoofsaaklik op die F2 van vokale, maar F1 word ook sydelings betrek, omdat dit heeltemal moontlik kan wees dat die kombinasie van F1 en F2 in elk van die twee tipes vokale, gerond en ontrond, ’n perseptueel duidelik genoeg klanksein oplewer om hulle as sodanig in luistertoetse te ervaar. Die akoestiese ontleding wat hier volg (vgl. ook Tabel 3) is gegrond op 286 vokale van hierdie groep van tien vroulike sprekers. Daarvan is 183 as Ontrond in die luistertaak van die eerste deel van die ondersoek op grond van ouditiewe gegewens geklassifiseer, en 103 as Gerond. Onseker gevalle is ook hier, soos tevore, ter wille van eenvoudiger akoestiese en statistiese analises weggelaat. Om die kleiner as tevore datastel ietwat uit te brei, is die woord dubbel hier ingesluit (sommige lesers het “00” as “dubbel nul” gelees). Tabel 3: Vokaalformante van al twee die vokale saam geneem, soos geproduseer deur tien vroulike sprekers. (Waardes is almal in Hertz. N tussen hakies is die totale aantal metings per klas.) Die verskil tussen F2 se Gerond- en Ontrond-waardes is statisties hoogs beduidend (p = 0,003 21 ). Hierdie bevinding dien dus as sterk ondersteuning van die ouditiewe klassifikasie wat hoër op gebruik is. Die verskil ten opsigte van F1 is eweneens statisties beduidend (p = 0,004). Let op dat ontronde vokale se F2 (2 026 Hz) ooreenkomstig die teoretiese verwagting (wat hier bo uiteengesit is) wel hoër is as dié van die gerondes 322 ISSN 1995-5928 | Tel: 021 886 5169 | E-pos: akademies@litnet.co.za
LitNet Akademies Jaargang 8(2) – Augustus 2011 (1 867 Hz). Dit beteken dat geronde vokale, soos van hierdie klas vokale verwag kan word, dieper na binne op die vokaalkaart voorkom (nader na die agterkant daarvan, waar die egte, of dan ongemerkte, geronde vokale lê). Wanneer die twee vokale (gerond en ontrond) van die tien sprekers apart bekyk word ten opsigte van hulle akoestiese eienskappe, blyk dieselfde basiese tendense, maar dis ook duidelik dat ontronde /y/ (dit wil sê /y_O/ in Tabel 4 en Figuur 6) nie volledig ontrond is nie (dit lê regs van basiese /i/, wat die teiken is van volledige ronding). Daarteenoor vind volledige ontronding wel plaas in die geval van /9/; dit lê selfs iets links van die teiken, /@/. Let op dat Figuur 6 slegs die boonste linkerdeel van ’n volledige vokaalkaart is. Tabel 4: Formantwaardes van die twee pare geronde en ontronde vokale, y_R en y_O, en 9_R en 9_O. Figuur 6: Ligging van die geronde vokale /y/ en /9/, asook die ontronde vokale /y/- O en /9/-O aangedui (O = Ontrond; R = Gerond). Basiese /i/ en basiese /@/ is bygevoeg ter wille van vergelyking. Die vergelyking tussen die twee ontronde vokale met die twee basiese ongeronde vokale bring aan die lig dat /y/-O (d.w.s. die ontronde /y/) byna dieselfde akoestiese eienskappe aanneem as die basiese ongeronde /i/. Hier is die proses van ontronding dus na aan volledig. Daarteenoor is daar ’n groter verskil tussen /9/-O (d.w.s. die ontronde /9/) in vergelyking en die basies ongeronde /@/, wat beteken dat die proses verder van volledig is. Laastens word die resultate gegee van ’n analise van die akoestiese struktuur van die vokale (gerond en ontrond) van die individuele woorde soos wat dit in Tabel 5 en in Figuur 7 verskyn. Dit word hoofsaaklik gedoen met die oog op ’n verdere toetsing van die juistheid van die klassifikasie as Gerond of Ontrond op ouditiewe gronde. Die visuele voorstelling in Figuur 7 toon dat alle ontronde lede van ’n woordpaar (behalwe nul_R en nul_O, wat prakties op dieselfde plek lê) inderdaad links van hulle geronde teenhangers op die akoestiese kaart lê, wat beteken dat hulle F2-waardes deurgaans, 323 ISSN 1995-5928 | Tel: 021 886 5169 | E-pos: akademies@litnet.co.za
Page 1 and 2:
LitNet Akademies ’n Akademiese jo
Page 3 and 4:
Adviesraadslede van LitNet Akademie
Page 5 and 6:
Inhoudsopgawe Afdeling: Natuurweten
Page 7 and 8:
Afdeling: Natuurwetenskappe
Page 9 and 10:
LitNet Akademies Jaargang 8(2) Augu
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
(e) Alle komposisies van en is mo
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
T(x) = 33.6348 T(L 1 U 1 x) = 18.09
Page 21 and 22:
Dus is LitNet Akademies Jaargang 8(
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Stelling 9: Vir x ∈ Mn−1 geld:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
LitNet Akademies Jaargang 8(2) - Au
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
3.3.4 Tekstuele patrone LitNet Akad
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
153 LitNet Akademies Jaargang 8(2)
Page 163 and 164:
155 1. Inleiding LitNet Akademies J
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
181 5.2.6 Oorkoepelende tema LitNet
Page 191 and 192:
183 Botha, E. 1992. Kortverhaal. In
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235 and 236:
Page 237 and 238:
Page 239 and 240:
Page 241 and 242:
- Fundamentele toekomstige verander
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Bibliografie LitNet Akademies Jaarg
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280: LitNet Akademies Jaargang 8(2) - Au
Page 309 and 310: eenbleek (gedig 5, r. 4) / bone-ble
Page 317 and 318: Summary LitNet Akademies Jaargang 8
Page 329: LitNet Akademies Jaargang 8(2) - Au
Page 335 and 336: Lees die volgende sinne: Hulle ken
show all

Jaargang 8, nommer 2 – Augustus 2011 - LitNet

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?