Keuzen in de sociale zekerheid - Paul de Beer

De ‘andere’ verzorgingsstaat
niet alleen vanuit emancipatoir oogpunt wenselijk, maar is tegelijkertijd het beste
antwoord tegen armoede onder kinderen. Een toename van het aantal werkende
vrouwen gaat weer samen met een grotere behoefte aan kinderopvang. Het verhogen
van de arbeidsparticipatie in het algemeen garandeert ook op langere termijn
de houdbaarheid van pensioenen.
Flexibiliteit en zekerheid
Een belangrijke innovatie in Nederland is de ontwikkeling van beleid gericht op een
betere afstemming van flexibiliteit voor werknemers met een vaste arbeidsovereenkomst
en meer zekerheid voor tijdelijke medewerkers. Hiernaast werden afspraken
gemaakt over ‘arbeid en zorg’, teneinde tegemoet te komen aan de wens van veel
vrouwen en mannen voor ruimere kinderopvangfaciliteiten en meer mogelijkheden
om daar gebruik van te maken. Onder Paars zijn ook veel lager opgeleiden (weer) aan
de slag gekomen, dankzij gerichte lastenverlichtingen voor werkgevers ter stimulering
van werkgelegenheid aan de onderkant van de arbeidsmarkt.
Er zal veel meer selectief moeten worden geïntervenieerd op specifieke transities in
de levensloop; tussen onderwijs en werk, werk en inactiviteit, arbeid en zorg, en pensionering.
In dit opzicht wordt recent Denemarken opgevoerd als interessant voorbeeld.
Tegenover een zeer flexibele arbeidsmarkt, met in vergelijking met Nederland
zeer beperkte mate van ontslagbescherming, staan in Denemarken relatieve hoge
sociale uitkeringen van relatief korte duur, met daar weer aan gekoppeld een sterk
activerend arbeidsmarktbeleid. Het resultaat is een betere balans tussen ‘insiders’ en
‘outsiders’ op de arbeidsmarkt, een hogere werkgelegenheid (van met name vrouwen
en oudere werknemers), minder langdurige werkloosheid, minder jeugdwerkloosheid,
en minder armoede.
Integratie door participatie
Nieuwe immigranten deel te laten nemen aan de arbeidsmarkt is van groot belang,
ook voor een succesvolle culturele integratie in de Nederlandse samenleving.
In Nederland is de arbeidsparticipatie van nieuwkomers, vergeleken met bijvoorbeeld
Duitsland, opmerkelijk laag. Dit belemmert integratie, omdat nieuwkomers juist in de
arbeidsmarkt de taal het beste leren. Bovendien biedt de werkomgeving een gunstig
klimaat voor discussies tussen autochtonen en allochtonen en allochtonen onderling.
Deelname aan inburgeringscursussen is een kwestie van ondersteuning en daarmee
van minder groot belang. Binnen het door de overheid opgelegde integratiebeleid
lijkt het middel – de inburgering – de plaats van het doel van de integratie door participatie
in te nemen.
Bovendien ontmoedigt Nederlandse arbeidsmarktregulering nieuwkomers om te
gaan werken, een eigen bedrijf op te zetten en om verder te studeren. Op dit punt
67