Keuzen in de sociale zekerheid - Paul de Beer

Naar een stelsel dat verantwoordelijkheid stimuleert
• In de CAO vinden we de werktijden die nodig zijn om het oude werk te combineren
met studie of herscholing en bovendien de financieringsbronnen om eventueel
verlies van werkuren en productiviteit te compenseren.
• In de CAO vinden we de huidige functie, maar ook de benodigde competenties voor
een mogelijke vervolgloopbaan en de financiële middelen die nodig zijn om aan zo'n
vervolgloopbaan in of buiten de onderneming te werken.
• In de CAO vinden we de juridische status van het huidige contract, maar ook de
rechtspositie bij detachering, stage contract, deelname aan een mobiliteitscentrum,
enz.
De vier genoemde aspecten vormen in combinatie de kern van de CAO van de toekomst.
De CAO beschrijft veel minder dan nu de actuele situatie van de medewerker,
maar wordt veel meer een paspoort van werk naar werk. De sociale partners krijgen
hiermee een nieuwe rol, maar blijven toch dicht bij het arbeidsproces, waar zij verstand
van hebben.
Als (een deel van) de verandering van het sociale stelsel langs deze weg kan verlopen
zijn de twee genoemde doelstellingen, meer nadruk op sociale investeringen en eenheid
van uitvoering voor een flink deel te realiseren. De nieuwe rol van werkgeversen
werknemersorganisaties heeft nog steeds zijn wortels in de CAO, van oudsher het
kernproduct van vakbonden. Maar de CAO zelf krijgt mettertijd een geheel ander
karakter, want we mogen niet vergeten dat veel nu nog geldende CAO-afspraken
beperkingen opleggen aan de mobiliteit en dus in strijd zijn met het investeren in
mensen.
Met een benadering via de CAO wordt bovendien voorkomen dat alle nadruk komt te
liggen op vorming van grote nieuwe fondsen en van grote nieuwe organisaties, die
onmiddellijk onder grote politieke druk zullen moeten werken. Laten we toegeven
dat in bestuurlijk werk en in het uitvoeren van grootschalige financiële zaken de sociale
partners, althans in Nederland, niet sterk zijn. Het debat over 'fundamentele
omvorming van het sociale stelsel' is dan ook niet alleen een debat over principiële
keuzes. Het is ook een debat dat begrensd wordt door het motto: 'schoenmaker hou
je bij je leest'.
83