MARE CLAUSUM. - Acehbooks.org

VIERDE HOOFDSTUK.
VERMEERDERING VAN GRIEVEN.
§ 1. Nieuwe belasting der haringvisscherij. —
,/Groote oultraigen ende insolentiën."
De herhaalde aanmaningen, die elkander gedurig spoediger
opvolgden, konden niet zonder uitwerking, blijven. Meer en
meer openbaarde zich de publieke opinie met kracht ; mannen
van naam, personen in de onmiddellijke omgeving van den
koning trokken zich de zaak aan. Nu eindelijk was Jakob I
tot handelen bereid : het werd hem duidelijk, dat krachtige
maatregelen plicht werden, dat een conflict niet te vermijden
was. En toen hij in den zomer van 1616 reden had, om ernstig
ontevreden te zijn op de Staten wegens het verbod van
invoer der Engelsche geverfde lakens in Nederland, greep hij
de gelegenheid aan, om zich op hen te wreken. Als represaille-maatregel
meende hij het plakkaat van 1609 weder van
kracht te moeten verklaren en de visscherij op de Schotsche kusten
te belemmeren 1 ). Werkelijk was dit in vele opzichten uitnemend
geschikt: de altijd ledige schatkist van Jakob I 2 )
werd gevuld en de Nederlanders werden juist getroffen daar,
waar zij de Engelschen hadden uitgedaagd : in hunnen handel
en nijverheid. Al had dan ook Carleton, de Engelsche gezant in
Den Haag, veel op 'skonings besluit aan te merken 3 ), het
baatte niet : Z. M. besloot zijn plan uit te voeren.
Eene eerste proefneming slaagde boven verwachting 4 ). Want
1 Winwood aan Carleton dd. 44/24 Sept. 4646, in: Carleton, Lettres. 1. p. 411.
') Nog in 1648 schreef de secretaris Lake aan Carleton, dat men ten hove met
allerlei bezuinigingen bezig was. (Carleton, Lettres. II. p. 189, 235.)
3 ) ( arleton, Lettres. I. p. 122.
4 ) Het komt mij niet onmogelijk voor, dat Welwod, als's koniiigs .humble subiect
and daily orator" ter rechtvaardiging van dezen maatregel zijn De dominio.