MARE CLAUSUM. - Acehbooks.org

EERSTE HOOFDSTUK.
HET DOMINIUM MARIS. OORSPRONG DER RIVALITEIT.
§ 1. Het Engelse h e dominium maris.
Het was evenzeer eene oude als eene diep gewortelde') dwaling,
waarmede de jeugdige Nederlandsche republiek in de zeventiende
eeuw in botsing kwam, en al mocht de stelling, die de
Nederlanders verdedigden, reeds sinds de Romeinsche juristen
niet nieuw meer heeten, toch was het voor hen bewaard, den
roem te behalen, dat zij het eerst ' 2 ) den moed gehad hadden
') Men zoude zich zeer vergissen, wanneer men meende, dat de Engelscue
pretensie een alleenstaand en in «Ie geschiedenis ongehoord feit was. Integendeel,
in de middeleeuwen en nog tot in de zeventiende eeuw was het beweren van
mare liberum bijna uitzondering. In de middeleeuwen hadden, om alleen de beroemdsten
te noemen, maunen als Bartolus, Baldus en zijn broeder Angelus, in latere
tijden Bodinus, Alberieus Gentilis, Seiden, Pufendorf en Bij n kershoek de zee in meerdere
of mindere mate als een niet voor allen toegankelijk gebied beschouwd. Vele volken
hadden die leer gevolgd en schreven zich nog lang de heerschappij over gedeelten
der zee toe. Zoo deed dit Venetië over de Adriatische zee, Genua over de golf van dien
naam, Portugal en later Spanje zelfs over den geheelen oceaan tot Oost-Indië toe,
Polen over de Oostzee, Zweden over de Bothnische golf, Denemarken over de
Noordzee, het noordelijk gedeelte van den Atlantischen oceaan, over den Soud en
de beide Belten. Heffter (Europ. Völkerr. p. 144) verhaalt zelfs, dat Denemarken
de pretensie op de zee bij Groenland en l.lsland nog niet geheel heeft opgegeven.
(Vgl. Klüber, Le droit des gens, p. 201. Noot a.) — Eene uitvoerige opgave van landen,
die zich dominium maris toeschreven, en van de verdedigers daarvan vindt men bij
Seiden (Vind. Maris Clausi. in : Opera. II. p. 1417, 1434 vlg. Hij noemt daar
ook een dominium maris Gallicani. Vgl. Bijnkershoek, Verh. v. staatszaken. II.
p. 257: „de Flauschen over de Middellaudsehe zee."); nog meer bij : Lehmann, Grotii
Manes vindicati (11 p. 731—38.) Vgl. mede: Treatise of the Dominion of the Sea.
p. 25—33. — Heffter, Europ. Völkerr. p. 137. — Boer, De domin. geut. aquat.
p, 45.) — Eene uitvoerige opgave van boeken i ver deze quaestic vindt men bij
Klüber, Le droit des gens. p. 201, 5, Noot u, b.
2 ) De Groot wordt algemeen de eerste bestrijder genoemd \an de leer van het
dominium maris (De Groot, Verantw. p. 197. — Wheaton, Progrès du droit des
gens. T. p. 108. — Heffter, Europ. Völkerr. p. 137. Noot Ti), hoewel verreweg de
meeste zijner beweringen op zich zelveu niet nieuw waren. (Fruin, Keu onuitgegeven
werk van Hugo de (ivo.it. Gids. 1868. IV. p. 222.)