MARE CLAUSUM. - Acehbooks.org

307
een der Engelsche havens zoude kunnen vinden. Weldra
richtte zich Spanje tot Karel I met het verzoek daartoe verlof
te geven. En zoo meende deze een middel in de hand te
hebben, om de Spanjaarden te dwingen tot het toegeven aan
zijne Duitsche eischen. Hij had hen volkomen in zijne
hand, vooral toen reeds eene eerste schermutseling met
de Nederlandsche vloot (16 September 1639 bij Bevesier)
de Spaansche gedwongen had, hare toevlucht te Duins te
zoeken ').
Lit de aanwezigheid der Spaansche vloot te Duins hoopte
Karel I echter nog meer voordeel te trekken. Ook van
Fransche zijde had men het oog daarop gericht. Natuurlijk
was er deze mogendheid veel aan gelegen, dat het verzoek
der Spanjaarden niet werd ingewilligd. Volgens zijne gewoonte
beproefde Karel nu van beide mogendheden gunstige voorwaarden
te bedingen. Hij, die het hoogste bod deed, konde
zeker op Engelands hulp rekenen. Eu ook van Frankrijk was
juist nu veel te hopen voor de op Engelands buitenlandsche
politiek zooveel invloed oefenende Paltsische zaak. Juist was
in den zomer van 1630 hertog Bernhard Van Saksen-Weimar
overleden. Hij had zijn uitnemend leger, dat nog onlangs
zoovele overwinningen behaald had, zonder aanvoerder achtergelaten.
Dit leger werd de twistappel tusschen Engeland en
Frankrijk. Van Engelsche zijde werd voorgesteld den jongen
keurvorst met de leiding te belasten, een plan dat ook in het
leger zelf veel bijval vond; den Franschen was er alles aan
gelegen, de krijgsmacht, die na zoovele sterke plaatsen bemachtigd
te hebben, nu eene zelfstandige, Frankrijk zelfs eenigszins
vijandige houding dreigde aan te nemen, zelven onder hunne
banieren te kunnen scharen. Met dit leger zoude al het tot
nu toe in den Elzas veroverde voor Frankrijk verloren gegaan
zijn -). Aan Frankrijk stelde Karel I nu, als prijs voor de inwilliging
van zijn verzoek omtrent de Spaansche vloot den
eisch, dat het Karel Lodewijk geene moeielijkheden zoude in
den weg leggen tot het verkrijgen van het opperbevelhebberschap
3 ).
') R.S.-G. 21 Sept. 1039.—Zie een uitvoerig verhaal hiervan bij: De Jonge,
Gesch. v. h. Nederl. zeewezen. I. p. 352—50.
2 ) Ranke, Engl. Gesch. U. p. 349,50.
3 ) Rauke, Engl. Gesch. II. p. 353. — Ook de Staten doorzagen dit plan: Joachim i
kreeg last den koning een slim uitgedacht voorstel te doen. liet vele geld. dat iu
de Spaansche schepen was en waarmede Spanje den keurvorst zoude benadeelen,
uioest Karel bij wijze van leeuiug „onderslaen" en daarmede het leger van Sakseu
Weimar overnemen. (R.S.-G. 22 Sept. 1639.)
20*