MARE CLAUSUM. - Acehbooks.org

135
meilleurs amys et confederez et armer et animer vos gens contre
nous par authorité publicque; Pace m orare manu, praefigere
puppibus arma, sous correction, n'a nulle coherence."
Daarbij, vervolgde de gezant, laat de ambassade, door de Staten
herhaaldelijk beloofd, (tot schikking der oneenighcden over
haringvisscherij en lakenhandel,) zich nog steeds wachten. De
koning heeft getoond, van de Staten een en ander te willen
verdragen ; nu kan hij behoudens zijne eer geen langer uitstel
dulden. Is het u ernst met de vriendschap van den koning, dus
eindigt de gezant, geeft dan die ambassade last ter vereffening van
de geschillen in Oost-lndië en Groenland, en vooral : „faictes
le (au nom de Dieu) promptement, alaigrement, et rondement,
sans plus de delay, tergiversation, ou arrière pensée!" 'J
Oost-lndischeu handel uit te sluiten, en hoewel zij het niet waagden, openlijk mare
clausum tot hunne leuze te maken, zochten zij door vaak onrechtmatige handelingen
hun doel te bereiken, wat hun dan ook volkomen gelukte. (De Staten waren er
dan ook geenszins afkeerig van, den weg der onderhandelingen te verlaten, en hel
geluk der wapenen te beproeven. Althans in de R.S.-G. 8 April 1615 verklaren zij
te mceuen, dat dit de eenige weg is, om de Oost-Indische geschillen te beslechten.
Alleen scheen het hun niet wenschclijk, de onderhandelingen plotseling af te breken.)
De schrijver van Mare Liberum schaamde zich niet, de redeneering, die
aan deze weuschen der Nederlanders een schijn van recht moest geven, openlijk
aan het Engelsche hof voor te dragen. (Zie het zeer interessante stuk, dat zijn sustenu
behelst, achter zijn Verbaal van 1613.) Later trachtte Nederland aan Spanje
zelfs het bezoeken der Phillippvjnsche eilanden te beletten, door het omzeilen van
de kaap De Goede Hoop te verbieden, (l'hilliinore, Intern, law. I. p. 188.-Ortolan,
Règles internat. I. p. 120.) — Een sprekend bewijs van de handelingen en
denkwijze der Nederlanders met betrekking tot mare liberum zelfs in Europa, waaide
Staten zeer bepaald de vrijheid der zee als hunne leuze aangenomen hadden, levert nog
de Hist. du pays nomme Spitsberghe (p. 24): de Nederlanders, nog zelven niet dooide
Engelschen op Spitsbergen toegelaten, namen dadelijk bezit van eene baai en
verhinderden, in vereeniging met een schip van St. Jean de L,iz, dat hun te sterk was
geweest, een ander schip uit dezelfde stad op deze plaats te visschen. Verg. ook
de rondborstige verklaring der Nederiandsche gezanten van 1610: „dat 't hun wev -
nich soude verschelen, oli' sv de visscherie ex communi vel particulari jure mochten
behoudeu, mits dat sy in alle gevalle van de conservatie vandieu versekert waeren."
(Verbaal 1010 ad 10 Mei.) Men idealiseert dan ook de Nederlanders der zeventiende
eeuw te veel, wanneer men hen als uitsluitende voorvechters van vrijen handel
en vrije zeevaart verheft !
') Zie de Propositie in baar geheel in : R.S.-G. 3 October 1018. — De rechtvaardiging
der Noordsche Compagnie is vervat in de memorie, hierachter afgedrukt
in de Bijlagen. Het stuk werd later door de ambassadeurs te Londen aan de Engl lsehen
overgegeven. (Zie uitvoeriger hierna Hfdst. V. § 3-)