MARE CLAUSUM. - Acehbooks.org

More documents

Recommendations

Info

n stukken, door Engelschen en Nederlanders der zeventiende eeuw in het Fransch gesteld, kan, nadat ze eenige malen is overgeschreven, niet volkomen zeker meer worden gereconstrueerd. Te moeielijker is zulk eene reconstructie waar de kopiist der stukken iemand blijkt geweest te zijn, die met de taal waarin die stukken gesteld zijn onbekend was. In dien stand van zaken meende ik dus de beide Memoriën te moeten laten zooals ze waren. Over het geheel is de tekst verstaanbaar en kan een ieder de verbeteringen aanbrengen; waarde zin onduidelijk was heb ik waar ik vermocht het verbeterde woord aan den voet der bladzijde aangeteekend. — Anders heb ik gehandeld bij het uitgeven van Bijlage C. Hier gold het een stuk, door den schrijver zelven voor de pers bestemd, dat echter hier en daar bepaald herziening eischte. Uit het handschrift zelf blijkt, dat het stuk zonder tusschenpoozen opgeschreven werd en dat het betoog daardoor nu en dan aanvulling vorderde; die aanvullingen zijn wel dadelijk ingevoegd, maar zij storen m. i. soms den gang der redeneering. Bij een werk, waarmede het aldus gesteld is, meende ik meer z<strong>org</strong> te moeten aanwenden. Aan den tekst waagde ik niet iets te veranderen; met behulp van de heeren DUEIEU en HAMAKER, die zich daartoe dadelijk bereid verklaarden, stelde ik de twijfelachtige lezingen vast, en veroorloofde mij een enkele maal een woord tusschen haakjes er bij te voegen. Waar het geschrevene volkomen onleesbaar of met een gezonden zin onvereenigbaar scheen, plaatste ik een vraagteeken. In den aldus verkregen tekst nam ik echter met interpunctie en indeeling meer vrijheid dan bij de ov-rige stukken. Aan de nagedachtenis van een groot man meende ik schuldig te zijn, dat zijn werk ten minste in zulk eenen afgewerkten staat verscheen als de eerbied voor den door hem zelven gestelden tekst toeliet. Over de inrichting van het boek zelf nog een enkel woord. Ik ben bij het stellen van het denkbeeld uitgegaan, dat een schrijver, vooral als hij zijn eerste proeve in het licht geeft, niet mag eischen, dat zijne lezers hem op zijn woord zullen gelooven. Daarom heb ik getracht, de controle gemakke-
lijk te maken, door niet alleen waar ik van andere schrij- vers verschilde de polemiek zoo kort maar zoo volledig mo- gelijk in de noten op te geven, maar ook van de aangehaalde werken de plaatsen overal aan te wijzen. De aan- teekeningen hebben daardoor reeds eene uitvoerigheid gekregen, die sommigen overdreven zal schijnen. Ter vereenvoudiging in het citeeren vermeldde ik dus nergens den volledigen titel of de editie van het aangehaalde werk ; de volgende uit- voerige lijst der geciteerde boeken en handschriften zal het een ieder gemakkelijk maken de aangewezen plaatsen na te slaan. A. Onuitgegeven Bronnen. Acten ende Kesolutiën vande Ho. Mo. Heeren Staten Generael der Vereenichde Nederlanden. 1609-1642, 1651-1654. Secrete Kesolutiën van de Ho. Mo. Heeren Staten Generael der Vereenichde Nederlanden. 1624, 1625, 1636, 1639. Rapport van de Heeren GecoSitteerde geweest hebbende in Engelandt in den Jaere XVFthien. Verbael van de conferentie ende besogne gehouden by . . . Commissarissen van de Heeren Staten Generael der Vereenichde Nederlanden met de Commissarissen van syne Ma' van Groot Bretaigne nopende de question geresen op den handel van Oost-Indië. (1615.) Yerbael van de Heeren VAN GOCH, VAN DER DUSSEN, LIENS en NOEL DE CAKON, als Haer Ho: Mo: Ministers jn Engeland geweest jn 1618 en 1619. Rapport Engelandt. 1621. Rapport van de Heeren VAN SOMMEI.SDYCK, BAS ende STAUENISSE, ouer hunne Engelsche legatie ende besoigne gevallen t'sedert den 5 Decembris 1621 totten 12eu February 1623. Rapport bij forme van Yerbael ouergegeven aen de. . . Staten Generael.. . by d'Heeren... VAN AERSSEN... ende JOACHIMI... van heurlieder gebesoigneerde, ende het ghene dat henlieden meer is vo<strong>org</strong>ecomen, in d'Ambassade dewelcke syluyden door last van hare Ho. Mo. hebben gedaen aen den Coningh van Groot-Britanniën, in den Jaere XVI e ende vier en twintich. Journael vande legatie van Heeren VAN SOEMELSDYCK, JOACHIMI en BURMANIA, aenden Coningh van Groot Britannien in Jimio XVI e en vijaentwintich. Sommier Yerbael van het gene is verhandelt en gepasseert uyt erachte van Comissie by de. . . Staten Generael.. . gedefereert aen Mr. JACOB CATS. . . om als Gedeputeerde van haere Hoog Mog. nevens Heere ALBERT JOACHIMI... te vorderen eïi procureren by syne Ma' van Groot Ill
Page 1 and 2: MARE CLAUSUM. A C V DEM [S CU PROEF
Page 5 and 6: MARE CLAUSÜM, „Argumentum adgred
Page 7 and 8: ir MAKE CLAUSUM. BIJDRAGE TOT DE GE
Page 9: w v v 4 AAN MIJNEN VADER.
Page 14 and 15: IV Brett eïi daer het verder diens
Page 16 and 17: VI B. Uitgegeven Bronnen. Aanwysing
Page 18 and 19: VIII France et de la Grande Bretagn
Page 20 and 21: X om mijnen arbeid zoo volledig mog
Page 22 and 23: .) men dikwijls, dat die oorzaak ee
Page 24 and 25: ! De Jonge - verreweg het meest bek
Page 26 and 27: 6 schien vroeger geëindigd, de Eng
Page 28 and 29: s Het boekje, tot uu toe onuitgegev
Page 30 and 31: 10 weinig kans, dat de Staten het H
Page 32 and 33: 12 aanmerking, dat dan ook eerst do
Page 34 and 35: 14 om eene aanmatiging te bestrijde
Page 36 and 37: K; erkennen, dat de koningen van En
Page 38 and 39: 18 kroon behoorden. ') Hoe men daar
Page 40 and 41: 20 der zeventiende eeuw, ' ) toen g
Page 42 and 43: dat deze mogendheid door de nauwe a
Page 44 and 45: 24 Britannische rijk. ') Deze heers
Page 46 and 47: 26 rechten afzonderlijk aan ') en b
Page 48 and 49: 2 8 in de Engelsche zee bij Yarmout
Page 50 and 51: 30 eeuw de geschillen tusschen Enge
Page 52 and 53: Eindelijk werd aan de belemmeringen
Page 54 and 55: 34 te visschen, of iets dergelijks.
Page 56 and 57: 36 Nederlanders niets baten : er we
Page 58 and 59: 38 Zoo maakte in het begin der zeve
Page 60 and 61: 40 de opbrengst van de vangst zoude
Page 62 and 63:
42 tur annotare uberrimam, et quaes
Page 64 and 65:
14 Dit moet voorkomen worden, meent
Page 66 and 67:
TWEEDE HOOFDSTUK. HUT PLAKKAAT VAX
Page 68 and 69:
48 het voordeel, dat zij maakten, i
Page 70 and 71:
50 wenschte hij te behouden en uitd
Page 72 and 73:
gadering der Staten van Holland ter
Page 74 and 75:
54 Oldenbarnevelt poogde de uitvoer
Page 76 and 77:
56 werd dan ook den gezanten opgedr
Page 78 and 79:
5 R „Clercq van 't zignet van zij
Page 80 and 81:
60 wonderen is, daar de haringvissc
Page 82 and 83:
(ri maakte van de visscherij geen g
Page 84 and 85:
64 en mochte strecken, dan dat de p
Page 86 and 87:
66 dat tusschen vrije vaart en vrij
Page 88 and 89:
Cr) der ambassadeurs in Engeland, z
Page 90 and 91:
70 De koning zelf bevestigde hun de
Page 92 and 93:
DERDE HOOFDSTUK. STEMMEN UIT HET VO
Page 94 and 95:
74 peinzing bracht hem tot de slots
Page 96 and 97:
76 merende energie van het volk op
Page 98 and 99:
7 S hij zich zelven noemt, en schri
Page 100 and 101:
80 De twaalf bladzijden, die Welwod
Page 102 and 103:
82 verdere onaangenaamheden met Eng
Page 104 and 105:
84 dulden geen tegenspraak. Echter
Page 106 and 107:
86 ring. Toch, misschien juist daar
Page 108 and 109:
88 zoo bovenmate gezegend heeft ?
Page 110 and 111:
Q.0 idylle, die beschrijving van da
Page 112 and 113:
0:2 van een plakkaat weder vermeerd
Page 114 and 115:
94 niets te maken hebben. Ik zal du
Page 116 and 117:
9(> de koning van Denemarken laat d
Page 118 and 119:
98 is dan ook, hoewel met het doel
Page 120 and 121:
100 mengino- van Spanje in de Frans
Page 122 and 123:
102 gement of all Sea-Lawes '), dat
Page 124 and 125:
104 rechten, die hij oordeelt, dat
Page 126 and 127:
VIERDE HOOFDSTUK. VERMEERDERING VAN
Page 128 and 129:
ÎOS bij den doop van den nu overle
Page 130 and 131:
110 zich even gematigd, maar voerde
Page 132 and 133:
112 Met zulke verontschuldigingen s
Page 134 and 135:
114 maatregelen tegen hen scheen te
Page 136 and 137:
116 uitvoerig bewezen worden : omst
Page 138 and 139:
118 gelukte '), badden zich vissche
Page 140 and 141:
120 Moscovische Compagnie, om met u
Page 142 and 143:
122 7°. dat, zoo echter eenige nat
Page 144 and 145:
124 den, de deductiën van hun rech
Page 146 and 147:
m § 3. Voortdurende oneenigheid. W
Page 148 and 149:
* 123 De Noordsche Compagnie 1 ) ve
Page 150 and 151:
DJ O Noordsche Compagnie, hiermede
Page 152 and 153:
132 genooten opgewekt. Waren er ree
Page 154 and 155:
134 Men kan zich de verontwaardigin
Page 156 and 157:
VIJFDE HOOFDSTUK. DE AMBASSADE VAN
Page 158 and 159:
13S plegen, uit vrees voor „alter
Page 160 and 161:
140 komen de Staten dadelijk op de
Page 162 and 163:
142 bezwaarlijke omstandigheden den
Page 164 and 165:
I 144 Engeland nu zijne neutrale ho
Page 166 and 167:
146 moesten vertrouwen, bleek hun t
Page 168 and 169:
148 en boven maten ontroert", men d
Page 170 and 171:
150 door verschillende oude tractat
Page 172 and 173:
152 altoos hadden afgeslagen. Om di
Page 174 and 175:
154 Februari werd het gearresteerd
Page 176 and 177:
156 devotie ende stille te houden,
Page 178 and 179:
15S hoorde, en dat hij wel door Fra
Page 180 and 181:
160 hunne tegenpartij tevreden te s
Page 182 and 183:
162 bleven er bij, dat zij den Nede
Page 184 and 185:
164 steld, maar natuurlijk verwacht
Page 186 and 187:
ZESDE HOOFDSTUK. D E AMBASSADE VAN
Page 188 and 189:
168 verwijzing naar de Europeesche
Page 190 and 191:
170 sinds het begin van het jaar wa
Page 192 and 193:
172 van Bohemen was een balling, de
Page 194 and 195:
174 vriendelijk, nam hnnne verontsc
Page 196 and 197:
170 Hoir suffisant d'en traiter." D
Page 198 and 199:
178 Eerst den 26 Maart werd den amb
Page 200 and 201:
180 en zoo zwak van hoofd, dat hij
Page 202 and 203:
182 lenden koning met het oog op de
Page 204 and 205:
184 schillen aanging, de koning was
Page 206 and 207:
ZEVENDE HOOFDSTUK. DE AMBASSADE VAN
Page 208 and 209:
188 hoeveel voordeel de nering afwi
Page 210 and 211:
190 Zij vonden den politieken toest
Page 212 and 213:
192 dat zij hierover niet geïnstru
Page 214 and 215:
194 zijn hoed op; toen de rede der
Page 216 and 217:
196 staen, sonder eenich effect ; s
Page 218 and 219:
198 in de raadkamer verschenen, ble
Page 220 and 221:
200 zij de Engelschen weder zeer in
Page 222 and 223:
202 noegen genomen, daarbij bleef h
Page 224 and 225:
ACHTSTE HOOFDSTUK. EEN KEEKPUNT IN
Page 226 and 227:
206 vaardigde plakkaten ') worden h
Page 228 and 229:
208 raadsman Buckingham zonder de S
Page 230 and 231:
210 die vergadering door eenige con
Page 232 and 233:
212 visschen. De ambassadeurs hadde
Page 234 and 235:
214 de resolutie niet uitgevoerd wo
Page 236 and 237:
216 stellende hare redenen". Wat de
Page 238 and 239:
21S Zoude Karel in deze omstandighe
Page 240 and 241:
NEGENDE HOOFDSTUK. STRIJD VAN BELAN
Page 242 and 243:
222 de Staten de Instructie voor di
Page 244 and 245:
224 eene nieuwe wending der politie
Page 246 and 247:
226 koning en parlement gingen voor
Page 248 and 249:
228 lieu had het gewicht eener oorl
Page 250 and 251:
230 klachten in over gewelddadige h
Page 252 and 253:
232 was het niet de moeite waard om
Page 254 and 255:
234 daan < ), en werd er in Engelan
Page 256 and 257:
236 doen, kunnen handelen zooals de
Page 258 and 259:
238 graafschappen tot jachtterrein
Page 260 and 261:
i 40 met zijne neiging en omstandig
Page 262 and 263:
242 en waardigheden, vroeger door d
Page 264 and 265:
244 van Engeland met de katholieke
Page 266 and 267:
246 bijzette, was de betrekking, wa
Page 268 and 269:
248 gemaakt, eene verdere strekking
Page 270 and 271:
250 woorden de voorgestelde alliant
Page 272 and 273:
252 veren bedroog zich niet. Op een
Page 274 and 275:
ELFDE HOOFDSTUK. WEGEN VAN VRUNTSCH
Page 276 and 277:
256 gecommitteerden uit dit lichaam
Page 278 and 279:
258 Deze woorden en deze behandelin
Page 280 and 281:
260 koning zich niet aan zijn woord
Page 282 and 283:
262 \ an Beveren was dan ook voorne
Page 284 and 285:
261 dat een gedeelte vandien uyt de
Page 286 and 287:
266 ger zelfs aan hunne eigene onde
Page 288 and 289:
268 Het ongunstige rapport, door Jo
Page 290 and 291:
270 tus) 1 ) ontmoetten de Engelsch
Page 292 and 293:
272 het ergste. „Ick vreese", zoo
Page 294 and 295:
274 op de kust gekruist te hebben,
Page 296 and 297:
TWAALFDE HOOFDSTUK. ONT BEWACHTE HU
Page 298 and 299:
27K Staten niet meer verwachten, ve
Page 300 and 301:
280 op de zaak aan. „On ne tasche
Page 302 and 303:
2*2 werd dan ook door het hof ijver
Page 304 and 305:
284 van den Cardinaal Infant, Spaan
Page 306 and 307:
28b' vorst te ondersteunen met sche
Page 308 and 309:
288 van de gelegenheid gebruik make
Page 310 and 311:
290 mede eerst dan tevreden zijn, v
Page 312 and 313:
292 meende het nog te ernstig met z
Page 314 and 315:
294 maakt, weg te nemen; hij mocht
Page 316 and 317:
29fi vloot de Vlaamsche kusten beze
Page 318 and 319:
DERTIENDE HOOFDSTUK. DE LAATSTE DIP
Page 320 and 321:
300 mede niet tevreden zijn en bood
Page 322 and 323:
302 gebreide alliantie als hem drei
Page 324 and 325:
301. pelijke inbezitneming door bei
Page 326 and 327:
306 wel uiet zeer veel ijver toonen
Page 328 and 329:
308 De verwachtingen, door Karel I
Page 330 and 331:
310 Engeland, vermits de hatighey(t
Page 332 and 333:
312 § S. Het einde van Karels zeek
Page 334 and 335:
314 ondergeschikte zaken weken bij
Page 336 and 337:
316 verbond gemakkelijk zoude gemaa
Page 338 and 339:
318 ouderlingen haat vermeerderen.
Page 341 and 342:
B U L A G E N. BIJLAGE A. - (p. 51.
Page 343 and 344:
espect that we are now by God's Fav
Page 345 and 346:
325 this day so indifferently permi
Page 347 and 348:
327 houses within the flood-marke,
Page 349 and 350:
329 is true, Baldus b esteerneth po
Page 351 and 352:
331 can be found worthy of any pain
Page 353 and 354:
333 omnis causa patronum inuenit ')
Page 355 and 356:
335 cum primum a natura proditae su
Page 357 and 358:
337 Thomam Aquinatem et eius interp
Page 359 and 360:
339 aut eius in quem populi jura tr
Page 361 and 362:
341 quiilem secundum natural«. Hin
Page 363 and 364:
313 alicui vel quid aliud tale, an
Page 365 and 366:
345 convenit ideo alteri non conven
Page 367 and 368:
347 tum adhibendum. In summa ubi du
Page 369 and 370:
349 tum (id est aedificantis, quia
Page 371 and 372:
â5l sumit quam éatur. Nam partem
Page 373 and 374:
353 sensu quodammolo mutantur; mari
Page 375 and 376:
355 marina terrae ingesta et quasi
Page 377 and 378:
357 profectnm siue a prisca consuet
Page 379 and 380:
359 nndum ceii^eo mare liberum, nem
Page 381 and 382:
861 communero nsiim omnibus hômiai
Page 383 and 384:
363 estants adioincts comme circums
Page 385 and 386:
365 vrydom van het gebruycken vande
Page 387 and 388:
3(17 Baleines pour les Anglois, & q
Page 389 and 390:
369 Mais le 20. estant le lendemain
Page 391 and 392:
371 geassent Infailliblement le Imp
Page 393 and 394:
373 „nies conclurent qu'a touts L
Page 395 and 396:
375 avec menaces II luy respond«,
Page 397 and 398:
377 hing; whereby for the many impo
Page 399 and 400:
379 luijden van de Haringbuijsen op
Page 401 and 402:
381 IK (Noot I v. p. 17) r. 17 v. o
Page 403 and 404:
383 (Br. v. de regeering v. Enkhuiz
Page 405 and 406:
385 pherson, Annals of comm. II. p.
Page 407 and 408:
387 Ondertusschen mocht de overwinn
Page 409 and 410:
389 hand komt het gesprek van zelf
Page 411 and 412:
391 on beste matrozen : menig beroe
Page 413 and 414:
393 als de Engelschen totdat de vis
Page 415 and 416:
395 (Gesch. v. h. Nederl. zeewezen.
Page 417 and 418:
INHOUD. INLEIDING bk. 1. HOOFDSTUK
Page 419:
INHOUD. § 1. 's Konings hulp gewei
Page 423 and 424:
STELLINGEN. i. De Engelsche pretens
Page 425 and 426:
405 VIII. Ten onrechte beweren Rank
Page 427 and 428:
407 XVII. Het misdrijf moet geacht
show all

MARE CLAUSUM. - Acehbooks.org

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?